คุณแม่ประสบปัญหา ท่อน้ำนมอุดตัน ทำอย่างไรดี

ท่อน้ำนมอุดตัน ทำอย่างไรดี

ปัญหาที่คุณแม่บางท่านอาจต้องเผชิญหลังคลอดคือ ท่อน้ำนมอุดตัน จนทำให้รู้สึกมีอาการเจ็บเต้านมเมื่อให้นมลูกน้อย เวลาสัมผัสจะพบก้อนไต บวม แดง หรืออาจจะพบจุดสีขาวร่วมด้วย เมื่อคุณแม่เริ่มรู้สึกหรือสงสัยว่ามีความเสี่ยง ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อทำการรักษาทันที

อาการเป็นอย่างไร

ศูนย์สุขภาพสตรี โรงพยาบาลกรุงเทพ ให้ข้อมูลว่า อาการแรกเริ่มที่ทำให้รู้ว่าอาจจะเป็นท่อน้ำนมอุดตันคือ คุณแม่อาจรู้สึกมีก้อนแข็งที่บริเวณเต้านม ลักษณะหัวนมและลานนมผิดรูป บางครั้งอาจมีอาการเส้นเลือดปูดอย่างเห็นได้ชัด ผิวหนังบริเวณเหนือก้อนเมื่อกดแล้วจะมีอาการเจ็บ รู้สึกปวดระบมเต้านม อาจมีอาการบวมแดงแต่ไม่มีไข้ หรืออาจจะพบเจอจุดสีขาวที่บริเวณหัวนม (White dot) ได้ สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะท่อน้ำนมอุดตัน คือ ลูกดูดนมไม่เกลี้ยงเต้า หรือไม่ได้ให้ลูกดูดนมบ่อย ไม่ได้ปั๊มตามรอบ ปล่อยให้น้ำนมค้างอยู่ในเต้านาน มีน้ำนมมากเกินไป ทำให้ระบายน้ำนมออกไม่สมดุลกับที่ผลิต ใส่เสื้อชั้นในคับหรือแน่นเกินไป ทำให้การไหลเวียนเลือดไม่สะดวกหรือใส่เสื้อชั้นในหลวมเกินไป ไม่กระชับ เต้านมหย่อนคล้อย ทำให้เกิดการกดทับท่อส่งน้ำนม การรับประทานอาหารและเครื่องดื่มที่มีรสหวาน หรือไขมันสูง และการมีภาวะเครียด จนทำให้หลั่งฮอร์โมนที่ทำให้น้ำนมไหลลดลง

รักษาอย่างไร

เมื่อตรวจพบว่าเกิดภาวะท่อน้ำนมอุดตัน สามารถรักษาได้หลายวิธี เช่น การประคบร้อน การใช้ยาในการรักษา หากรักษาด้วยการประคบร้อนหรือใช้ยาแล้วไม่เห็นผล สามารถรักษาร่วมกับ “การใช้คลื่นอัลตราซาวนด์ (Ultrasound)” ซึ่งเป็นการส่งคลื่นเสียงความถี่สูงลงไปยังเนื้อเยื่อที่ต้องการรักษาได้ลึกประมาณ 2-5 เซนติเมตร ทำให้โมเลกุลภายในเนื้อเยื่อเกิดการสั่นสะเทือน และเกิดเป็นพลังงานความร้อนลึก ในระหว่างการนวดจึงอาจทำให้รู้สึกอุ่นๆ ได้ที่เต้านมได้ โดยการรักษาภาวะท่อน้ำนมอุดตันด้วยคลื่นอัลตราซาวนด์ จะช่วยเร่งกระบวนการซ่อมสร้างเนื้อเยื่อที่บาดเจ็บ เพิ่มความยืดหยุ่นของเนื้อเยื่อและการไหลเวียนเลือด ส่งผลให้มีการกระตุ้นการไหลเวียนเลือดเพิ่มขึ้นในบริเวณเต้านมที่ทำการอัลตราซาวนด์ นอกจากนี้การทำอัลตราซาวนด์ ยังช่วยลดอาการปวดจากภาวะท่อน้ำนมอุดตัน และช่วยให้ท่อน้ำนมขยายออก กระตุ้นให้ท่อน้ำนมที่อุดตันสลายได้ง่ายขึ้น ในการกระตุ้นให้น้ำนมไหลนั้น จะใช้ความแรงของคลื่นเบากว่าและเคลื่อนที่รอบๆ เต้านม ส่วนกรณีที่มีการรักษาการอุดตันของท่อน้ำนมจะใช้ความแรงของคลื่นที่สูงกว่าและอาจเน้นในบริเวณที่มีอาการ โดยข้อดีของการใช้คลื่นอัลตราซาวนด์ คือ ไม่ทำให้เจ็บปวด และใช้เวลาในการรักษาน้อย ข้างละประมาณ 15 นาที

เพื่อเป็นการป้องกันการอุดตันของท่อน้ำนมคุณแม่ไม่ควรทิ้งเต้านมไว้เป็นเวลานาน ควรบริหารเวลาในการระบายน้ำนมออกจากเต้า ควรให้ลูกดูดหรือปั๊มนมให้เกลี้ยงเต้า ให้ลูกดูดนมตั้งแต่หัวนมจนถึงลานนม เพื่อช่วยกระตุ้นต่อมน้ำนมให้กระจายทั่วเต้านม อีกทั้งควรให้นมทุก 2-3 ชั่วโมง ควรงดรับประทานอาหารที่มีรสหวาน ไขมันสูง แป้ง และน้ำตาล เลือกเสื้อชั้นในที่ช่วยพยุงเต้านม มีขนาดที่ไม่หลวมหรือคับจนเกินไป สามารถทานยาเพื่อช่วยละลายไขมันในร่างกายได้ รวมไปถึงไขมันในน้ำนมด้วย แต่ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์ และเมื่อคุณแม่มีอาการหรือสงสัยที่อาจจะเกิดท่อน้ำนมอุดตัน ควรรีบปรึกษาแพทย์ทันที