7 คมธรรมคำสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถระ)
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถระ) อดีตประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราชและอดีตเจ้าอาวาสวัดสระเกศ ราชวรมหาวิหาร นับเป็นพระเถราจารย์ผู้มีบทบาทสำคัญต่อศาสนา แม้ท่านมรณภาพลงแล้ว แต่ทุกคำสอนยังมีคุณค่าเสมอ Secret จึงขอคัดเลือกคมธรรมของท่านมาฝากผู้อ่าน เพื่อจะได้น้อมนำไปปฏิบัติกันค่ะ
1.
เมื่อได้ยินอะไรในทางที่เสียแล้ว ก็อย่าเพิ่งตัดสินใจว่าเสียเพราะเพียงแต่เขาพูดกัน ต้องใคร่ครวญพิจารณาให้ดีเสียก่อนในลักษณะฟังหูไว้หู ถ้ายังไม่เห็นที่ประจักษ์ด้วยตนเอง ก็อย่าเพิ่งไปต่อหรือไปเสริมให้เกิดความเสียหายขึ้น
2.
ถ้าอยากรวยจนเป็นทุกข์ ก็ไม่ต้องรวย ถึงรวยก็ไม่มีประโยชน์ใดๆ เพราะถึงรวยแล้ว ก็ยังเป็นทุกข์ ที่อยากรวย ก็เพราะต้องการให้เป็นสุข ไม่ใช่ว่าต้องการให้เป็นทุกข์ ถ้ารวยแล้วชีวิตต้องเป็นสุขด้วย แต่สุขอย่างผู้ครองเรือน
3.
บางคนข้างนอกนั้นแลดูเรียบงามจริงๆ เชียว เป็นคนที่โก้ในสังคมว่าอย่างนั้นเถอะ จะเป็นรถนั่งก็ดี จะเป็นเครื่องใช้ไม้สอยก็ดี แหม ภูมิฐานเหลือเกิน แต่ว่าข้างในนั้นเป็นอาวุธทั้งหมด พร้อมที่จะเชือดจะเฉือนบุคคลผู้อื่นได้ พร้อมที่จะเชือดจะเฉือนสังคม เพื่อให้เป็นประโยชน์แก่ตนในทันทีทันใด นี่แหละต้องระวังมากๆ เดี๋ยวนี้มีมากเหลือเกิน
4.
ของดีกับของเสียอยู่ไม่ใช่ไกลที่ไหน บางทีก็อยู่ปนๆ กัน แต่ถ้าน้อมใจให้ดีแล้วก็จะมองเห็นว่า นี่เป็นสิ่งดี นี่เป็นสิ่งไม่ดี สิ่งนี้ควรจะยึดไว้เป็นแบบ คนนี้ควรจะคบไว้เป็นมิตร คนนี้ไม่ควรคบเป็นมิตร ไม่ควรคบ แต่ว่าไม่จำเป็นที่จะต้องแสดงออกว่าไม่ควรคบ หรือว่าใช้วาจาว่าเราไม่คบแล้ว เพราะว่าจะเป็นภัยได้อีกเหมือนกัน เพียงแต่ว่าเราเรียนให้รู้ ศึกษาให้รู้
5.
โดยมากเราขอกันว่า ขอให้รวยเท่านั้นเท่านี้ ขอให้ได้เป็นอย่างนั้นอย่างนี้ เป็นธรรมดาของคนธรรมดาสามัญต้องอยากรวย อยากให้เป็นอย่างนั้นอย่างนี้ ตามแบบของผู้ที่ยังเป็นคฤหัสถ์ คือ ผู้ครองเรือน แต่ว่า เราก็ต้องประคองความอยากให้พอดีๆ อย่าให้อยากจนเกินความพอดี อยากรวย แต่อย่าอยากจนกระทั่งเป็นทุกข์
6.
พ่อแม่รักลูก รักจริงๆ แต่ว่าบางทีก็เลยไป จนกลายเป็นหลงลูกหลงหลาน จนเป็นเหตุให้เกิดความทุกข์ เมตตาลูกเมตตาหลานเป็นเหตุให้เกิดความสุข แยกให้ได้ พิจารณาให้ดี แล้วก็จะทำให้ไม่ลำบาก เมตตาก็จะเป็นเหตุให้เกิดความสุขได้ แต่ว่าถ้ากลายเป็นโมหะ คือ หลง ก็เป็นเหตุให้เกิดความทุกข์
7.
เมื่อมีทรัพย์สินเงินทองแล้วก็ต้องพยายามฝึกตนว่า มีข้าวของเงินทองแล้ว ชีวิตนี้อยู่ได้แล้ว ไม่ตายแน่ ไม่ตายเพราะอด เมื่อไม่ตายเพราะอด จะทำอย่างไรต่อไป สิ่งที่จะทำต่อไป ก็ต้องทำในทางดี ที่เป็นทางธรรม ให้ชีวิตนี้เป็นชีวิตที่มีค่า พูดอย่างทั่วๆ ไปว่า ให้มีชีวิตที่มีค่า ไม่ให้ชีวิตเป็นโมฆะ คือ ไม่ให้ชีวิตปราศจากประโยชน์
ที่มาจาก: หนังสือร้อยธรรม คำสมเด็จฯ สมเด็จพระพุฒาจารย์ สำนักงานกำกับดูแลพระธรรมทูตไปต่างประเทศ วัดสระเกศ ราชวรมหาวิหาร
