จางเหิง หมอดู “ แผ่นดินไหว ” ผู้นำประโยชน์สู่มนุษยชาติ
ใคร ๆ ต่างยกย่องชายผู้นี้ จางเหิง ว่าเป็น หมอดู เทวดา เพราะการพยากรณ์ของเขา ทำให้ทราบการเกิดแผ่นดินไหวล่วงหน้า จึงทำให้ทุกคนรอดพ้นภัยพิบัติจาก แผ่นดินไหว มาได้
มนุษย์มักจะกลัวในสิ่งที่ตนมองไม่เห็น แถมยังสามารถจินตนาการไปต่าง ๆ นานา ไม่ว่าจะเป็นเรื่องบนท้องฟ้า เช่น การเกิดจันทรุปราคา สุริยุปราคา ฟ้าร้องฟ้าผ่า หรือเรื่องที่ลึกลงไปใต้ดิน เช่น แผ่นดินไหว
ในอดีต ชาวตะวันออก เชื่อว่า แผ่นดินไหวเกิดจากสัตว์ยักษ์ซึ่งอาศัยอยู่ใต้พื้นโลกขยับพลิกตัว ส่วนชาวตะวันตก กลับเชื่อว่าแผ่นดินไหวเกิดจากการกระทำของเทพเจ้าอันเนื่องจากความพิโรธ
แผ่นดินจีนยุคฮั่นตะวันออก (ราว ค.ศ.130) รัชสมัยฮ่องเต้ซุ่นตี้ “จางเหิง” หนุ่มแดนมังกรได้ชื่อว่าเป็นปราชญ์แห่งดาราศาสตร์และวิทยาศาสตร์ เขากลับมองข้ามความเชื่อปรัมปราเหล่านี้ โดยคิดหาสาเหตุการเกิดแผ่นดินไหวและวิธีทำนายทิศทางการเกิดได้สำเร็จ… ด้วยความคิดเชิงวิทยาศาสตร์เป็นครั้งแรกของโลก
จางเหิงเติบโตมาพร้อมกับนิสัยรักการเรียนรู้และเพียบพร้อมด้วยพรสวรรค์หลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นการประพันธ์ที่เขาทำได้เยี่ยมยอด ฝีมือการวาดภาพที่ได้รับยกย่องให้อยู่ในทำเนียบจิตรกรแห่งยุค ด้านปรัชญาและคณิตศาสตร์เขาก็ทำได้ดีไม่แพ้กัน ดังนั้นเมื่อเข้ารับราชการ จางเหิงจึงประสบความสำเร็จ มีชื่อเสียงอย่างรวดเร็ว
“ชื่อเสียงและเกียรติยศ” สำหรับบางคนอาจจะเพียงพอสำหรับการพัฒนาตน แต่สำหรับจางเหิงแล้ว บนท้องฟ้าที่กว้างไกลยังมีอีกหลายอย่างที่เขายังไม่รู้ เขาจึงเริ่มต้นศึกษาวิชาดาราศาสตร์เพิ่มอีกหนึ่งแขนง และได้รับราชการในหน้าที่กำกับดูแลงานด้านดาราศาสตร์ การออกปฏิทิน และกำหนดมาตราชั่ง ตวง วัด
ความที่เมืองจีนเกิดแผ่นดินไหวบ่อยครั้ง และแต่ละครั้งสร้างความเสียหายให้บ้านเมืองมหาศาล จางเหิงจึงคิดประดิษฐ์เครื่องวัดทิศทางแผ่นดินไหวขึ้น โดยใช้ชื่อว่า “โฮ่วเฟิง” เพื่อคลี่คลายปัญหาร้ายแรงที่มีมาช้านานให้เบาบางลง
จากบันทึกเก่าแก่ระบุไว้ว่า โฮ่วเฟิงเป็นอุปกรณ์ที่ประกอบด้วยโอ่งทองแดงใบใหญ่ มีเส้นผ่าศูนย์กลางถึง 2.70 เมตร ภายในมีเสาทองแดงเป็นแกนกลางซึ่งมีกลไกเชื่อมโยงกับตัวมังกรคาบมุก (ทำจากทองแดง) ที่อยู่ด้านนอกของโอ่งทั้งแปดตัว (ประจำทิศทั้งแปด) ด้านล่างของมังกรแต่ละตัวจะมีคางคกนั่งอ้าปากรออยู่ด้านล่าง
การทำงานของเครื่องเริ่มจากหากเกิดแผ่นดินไหวทิศใด แกนกลางจะขับให้มังกรในทิศนั้นปล่อยมุกให้หล่นลงสู่ปากของคางคกที่รอรับอยู่เบื้องล่าง จากนั้นคนควบคุมเครื่องจะแจ้งเรื่องกับทางราชสำนักเพื่อดำเนินการช่วยเหลือต่อไป สมัยนั้นแม้หลายคนจะพากันมองว่า โฮ่วเฟิงไม่น่าใช้งานได้จริง แต่จางเหิงก็ยังมุ่งมั่นพยายามปรับแต่งโฮ่วเฟิงให้สมบูรณ์แบบที่สุดต่อไป ก่อนจะติดตั้งไว้ใจกลางเมืองลั่วหยาง เมืองหลวงของจีนสมัยราชวงศ์ฮั่น
วันหนึ่งใน ค.ศ. 138 เจ้าหน้าที่คุมเครื่องรายงานว่า เกิดแผ่นดินไหวทางตะวันตกของเมืองลั่วหยาง แต่เพราะชาวลั่วหยางไม่รู้สึกถึงการสั่นสะเทือนดังที่เครื่องเตือน ชาวเมืองจึงยิ่งวิพากษ์วิจารณ์จางเหิงและโฮ่วเฟิงในทางลบหนักขึ้น แต่โชคดีที่ก่อนเหตุการณ์จะย่ำแย่ไปกว่านี้ก็มีข่าวเข้ามาว่า ห่างออกไปจากเมืองลั่วหยางทางตะวันตก 1,000 ลี้ (500 กิโลเมตร) ได้เกิดแผ่นดินไหวขึ้นจริง ๆ ทางราชสำนักจึงรีบดำเนินการช่วยประชาชนได้ทัน
แม้โฮ่วเฟิงจะไม่สามารถพยากรณ์การเกิดแผ่นดินไหวได้ล่วงหน้า ทว่าการบอกทิศทางการเกิดแผ่นดินไหวได้ถูกต้อง ในเวลาใกล้เคียงกับการเกิดเหตุการณ์จริงก็เพียงพอแล้วที่ชาวเมืองจะชื่นชม ยกย่องให้จางเหิงเป็นเทพเจ้าบ้าง เป็นหมอดูเทวดาบ้าง เพราะจางเหิงทำให้พวกเขาได้รับความช่วยเหลือรวดเร็วมากยิ่งขึ้น
บันทึกเก่าแก่ไม่ได้กล่าวว่า โฮ่งเฟิงประจำการอยู่ที่เมืองลั่วหยางนานเท่าใด และมีการถ่ายแบบไปสร้างประจำไว้ยังเมืองอื่น ๆ อีกหรือไม่ รวมถึงเรื่องสำคัญที่สุดที่ว่า “ใครเป็นคนเคลื่อนย้ายเครื่องโฮ่วเฟิงไปจากเมืองลั่วหยาง” เพราะหลังจากยุคฮั่นแล้วก็แทบไม่ปรากฏชื่อของเครื่องโฮ่วเฟิงในบันทึกใด ๆ อีกเลย
ทว่า “โฮ่วเฟิง” ของจางเหิงก็เตือนใจผู้คนรุ่นหลังให้ได้รู้ว่า ถ้าเรากล้าที่จะคิด ไม่กลัว ไม่ยึดติดกับสิ่งหนึ่งสิ่งใด และไม่ยอมแพ้…โอกาสที่จะพัฒนาความรู้ใหม่ ๆ สร้างความสำเร็จย่อมเกิดขึ้นได้เสมอ
ที่มา : นิตยสาร Secret ปีที่ 2 ฉบับที่ 46 (26 พ.ค. 53) หน้า 37 (ปี 2553)
คอลัมน์ : Inspiration
ผู้เขียน/แต่ง : ปาปิรัส
ภาพ : www.flickr.com
บทความน่าสนใจ
ปัญหาธรรมประจำวันนี้ : ภัยพิบัติทางธรรมชาติ เกิดจากอะไร
ปัญหาธรรมประจำวันนี้: ภัยพิบัติ ป้องกันด้วยการแผ่เมตตาได้หรือไม่
ทีมหมูป่าปลอดภัยเพราะการทำสมาธิ : สมาธิระงับความหิวได้จริงหรือ ?
รอดภัยอย่างปาฏิหาริย์! เพราะบุญกตัญญู [ เรื่องจริง จากซีเคร็ต ]
