กำจัด ความเครียด ปรับสมดุลฮอร์โมนคอร์ติซอร์

ถามว่า ความเครียด เป็นตัวอันตรายแค่ไหน แอดตอบเลยว่ามาก เพราะทุกครั้งที่เราเครียด ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอลออกมามากเกินพอดี ซึ่งผลเสียกับร่างกาย อย่างที่เรารู้กัน เช่น ทำให้ปวดหัว ใจเต้นเร็ว แต่นอกจากนั้นแล้ว ฮอร์โมนคอร์ติซอล ยังทำร้ายเราได้มากกว่าที่คิด เรามาดูกันดีกว่า ว่าเราจะควบคุมฮอร์โมนตัวร้ายนี้ได้อย่างไรบ้าง

คอร์ติซอล ร้ายแค่ไหน 

ฮอร์โมนคอร์ติซอลผลิตมาจากต่อมหมวกไต โดยมีสารตั้งต้นคือ คอเลสเตอรอล โดยฮอร์โมนคอร์ติซอลจะหลั่งออกมาในระหว่างที่ร่างกายเครียด เพื่อควบคุมอวัยวะไม่ให้ทำงานมากหรือน้อยเกินไป เช่น การทำงานของหัวใจ การสูบฉีดเลือด การขยายตัวของเส้นเลือด พร้อมทั้งควบคุมให้อวัยวะต่าง ๆ ทำงานสัมพันธ์กันอย่างพอดี เรียกได้ว่าฮอร์โมนคอร์ติซอลทำหน้าที่เปรียบเสมือนเป็นตำรวจคอยออกมากำกับดูแลให้อวัยวะทุกอย่างทำงานอย่างสมดุล เพื่อให้ร่างกายผ่านวิกฤติความเครียดเหล่านั้นไปให้ได้

หน้าที่สำคัญของคอร์ติซอลอีกอย่างคือ ตอบสนองต่อการใช้พลังงานระหว่างที่ร่างกายอยู่ในภาวะเครียด โดยคอร์ติซอลจะช่วยเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือด กระตุ้นการสูบฉีดเลือด ทำให้เลือดนำสารอาหารไปเลี้ยงสมองได้ดีขึ้น เพื่อให้สมองอยู่ในภาวะตื่นตัว มีพลังพร้อมสู้กับปัญหาและความเครียดต่างๆ

ฉะนั้นเวลาที่ร่างกายต้องการใช้ฮอร์โมนดอร์ติซอลและผลิตไม่ทัน แถมคอเลสเตอรอลยังมีปริมาณจำกัด ร่างกายจะใช้ฮอร์โมนเพศเพื่อรักษาสมดุลการทำงานอวัยวะต่าง ๆ นี่จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมเวลาเราเครียดหรือมีความวิตกกังวลมากเกินไปประจำเดือนจึงอาจคลาดเคลื่อนหรือเลื่อนไปได้ หรือบางคนอาจไม่มีอารมณ์ทางเพศเลยเพราะร่างกายดึงคอเลสเตอรอลมาผลิตฮอร์โมนคอร์ติซอลอย่างเดียว จนส่งผลให้การทำงานของฮอร์โมนเพศอย่างเอสโทรเจนและโพรเจสเทอโรนลดน้อยลง

เครียดมากไป พาลทำฮอร์โมนผู้หญิงเพี้ยน 

ฮอร์โมนผู้หญิง คือฮอร์โมนเอสโตรเจน ซึ่งมีสารตั้งต้นเป็นคอเลสเตอรอล ตัวเดียวกับฮอร์โมนคอร์ติซอล ดังนั้นเมื่อเกิดความเครียดจึงสัมพันธ์กับประจำเดือนผู้หญิง หรือระยะเวลาไข่ตก  จนทำให้เกิดการปฏิสนธิยาก และไม่สามารถตั้งครรภ์ได้

นอกจากนั้นแล้ว  การที่รอบเดือนมาไม่ตรงรอบทำให้เกิดการคั่งค้างของเซลล์เนื้อเยื่อที่ผนังมดลูก บางรายรอบเดือนเลื่อนไป 2 – 3 เดือน เป็นสาเหตุของโรคช็อกโกแลตชีสต์ ก่อเกิดเป็นเซลล์มะเร็งที่มดลูกได้

ภาวะเครียดมากเกินไปจนร่างกายดึงฮอร์โมนโพรเจสทอโรนไปใช้มาก ยังส่งผลให้เกิดภาวะฮอร์โมนเอสโทรเจนสูงโดด อารมณ์จะขึ้นลงไม่คงที่ เสี่ยงเป็นโรคมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูกด้วย ยกตัวอย่างเช่น ผู้หญิงเริ่มรู้สึกคัดหน้าอกผิดปกติ แต่ประจำเดือนไม่มา เลื่อนออกไป หรือบางรายมีอาการตัวบวม ประจำเดือนมาแบบกะปริดกะปรอย

อีกหนึ่งผลกระทบที่ผู้หญิงกังวลคือ ความเครียดที่มากเกินไปส่งผลให้ผิวพรรณเหี่ยวย่น เซลล์ที่ผนังมดยิ่งคั่งค้างสะสม เกิดอาการแก่ก่อนวัยได้ ไม่สดใส เพราะเลือดไม่สูบฉีด

ปรับสมดุลฮอร์โมนคอร์ติซอร์

ทำอย่างไรให้คอร์ติซอลสมดุล

1. ฝึกการหายใจให้ช้า ผ่อนคลาย ฝึกทำสมาธิลดเครียด กำหนดลมหายใจ เพื่อลดทอนอารมณ์เครียดในขณะนั้น

2. รู้จักปล่อยวาง ปรับความคิดเปลี่ยนมุมมอง ทัศนคติเชิงบวก รักษาสมดุลฮอร์โมนได้ ทำให้จิตใจแจ่มใส

3. หากิจกรรมคลายเครียดทำเพื่อการผ่อนคลาย ใช้เวลาว่างเข้าสังคม พบปะเพื่อนฝูง หรือเดินทางท่องเที่ยว

4. ควรพักผ่อนให้เพียงพอ และควรนอนหลับให้สนิทวันละ 6 -8 ชั่วโมงต่อวัน เพื่อสมองได้พักและได้รับการซ่อมแซม

5. สัมผัสธรรมชาติ เช่น เดินในสวนหรือเดินบนหาดทราย ซึ่งมีงานวิจัยในด้านจิตวิทยาเป็นการผ่อนคลายที่ดี

ที่มา นิตยสารชีวจิต

© COPYRIGHT 2024 Amarin Corporations Public Company Limited.