สัปเหร่อหญิงใจบุญ นางสายัณห์ อ่อนละม้าย หรือ “น้ายัณห์” วัย 61 ปี อาสาช่วยชาวบ้านจัดงานศพที่วัดในเขตพื้นที่อำเภอโพธิ์ทอง จ.อ่างทองโดยไม่เคยคิดค่าใช้จ่าย และทำมานานกว่า 20 ปีแล้ว
น้ายัณห์เล่าว่า พ่อเป็นสัปเหร่อมาก่อน เธอได้สืบทอดวิชามาจากพ่อ เวลาพ่อไปช่วยงานศพ ก็จะติดสอยห้อยตามพ่อไปตลอด จนกระทั่งพ่อเสียชีวิต น้ายัณห์จึงสืบทอดเจตนารมณ์ของพ่อ ประกอบกับใจรักในด้านนี้ จึงสานต่อการเป็นสัปเหร่อจากพ่อ โดยไม่ได้คิดว่าเป็นอาชีพ เพราะปกติจะมีอาชีพจักสาน รับสานตะกร้าหวายส่งในตลาดโพธิ์ทอง พอมีงานศพก็จะมีคนมาตามไปช่วย เธอก็ไปทุกงาน
ตอนแรกช่วยวัดที่บ้านก่อนคือวัดท่าอิฐ จากนั้นวัดอื่น ๆ ก็ตามมารวม 9 วัด คือ วัดท่าอิฐ วัดน้ำอาบ วัดแม่นาง วัดท่าตลาด วัดโพธิ์เกรียบ วัดศีลขันธาราม วัดสว่าง วัดท่าโขลง และวัดกลางพุฒินิมิต ตั้งแต่ทำมายังไม่เคยเว้นไม่ไปงานไหนเลย ถึงไม่สบายไปไม่ไหวก็จะมีคนมาช่วยพยุงไป แต่พอไปถึงงานเธอก็ไม่รู้ว่าเป็นเพราะอะไร จากที่เดินไม่ค่อยไหว พอไปถึงกลับมีเรี่ยวมีแรงทำหน้าที่สัปเหร่อจนเสร็จ พอกลับมาบ้านก็ถึงกับล้มนอนต่อ
การทำหน้าที่สัปเหร่อไม่ได้มีขั้นตอนอะไรมากมาย แต่ต้องมีพิธีกรรมท่องคาถาตามที่พ่อสอนมา เมื่อมีคนมาแจ้งข่าวงานศพ เธอจะไปช่วยจัดเตรียมพิธีรดน้ำศพ มัดตราสังศพลงโลง และจัดเตรียมสถานที่เสร็จเรียบร้อย ก็จะมีพิธีหลักอีกครั้งตอนเผาศพ ซึ่งเธอต้องเตรียมเมรุให้พร้อม เมื่อเสร็จพิธีการ ก็ต้องมาทำพิธีก่อนที่จะนำศพออกจากโลงและนำเข้าเมรุเผาศพ ซึ่งหลังนำศพเข้าเมรุแล้วก็ไม่ได้หมายความว่างานเสร็จ ต้องคอยดูศพว่าไหม้หมดหรือยัง มีถ่านพอมั้ย บางศพก็อยู่ดูต่ออีก 2-3 ชั่วโมง ซึ่งเวลานั้นส่วนใหญ่ก็จะเหลือน้ายัณห์ ผู้ช่วย และศพที่เผาอยู่แค่นั้น ส่วนญาติจะมาตอนเช้าเพื่อเก็บกระดูก
บางครั้งเจอศพไร้ญาติหรือไม่ค่อยมีเงิน น้ายัณห์ก็มาทำศพแล้วยังประสานไปยังร้านทำศพ ร้านดอกไม้ เพื่อขอความช่วยเหลือ ซึ่งเมื่อเธอโทรบอก ก็มีคนยื่นมือช่วยเหลือ ไม่ว่าจะเป็นร้านโลงศพ หรือร้านดอกไม้ บางคนก็บริจาคให้ฟรี บางคนก็คิดราคาถูก เธอดีใจที่มีคนใจบุญช่วยเหลือมากมาย บางศพเธอก็ช่วยบริจาคถ่านเผาให้ฟรี เพราะญาติไม่มีเงิน
ไม่ใช่ว่าเธอร่ำรวยอะไร เพียงแต่นึกถึงใจคนที่เขาไม่มีแค่นั้น และคิดว่าเป็นการทำบุญด้วย ถึงแม้เธอจะเหนื่อยแต่เธอก็สุขใจทุกครั้งที่ได้ทำ ซึ่งเธอเคยเจอมากสุดคือต้องทำศพถึง 4 ศพในหนึ่งวัน ทุกวันนี้ก็ยังเป็นห่วงว่าต่อไปหากเธอไปไม่ไหวแล้ว หรือตายไปก่อน จะมีใครมาเป็นสัปเหร่อแทนได้บ้าง เธอพยายามฝึกพยายามหัดให้คนอื่นทำ แต่ก็ยังไม่พบใครที่จะทำจริงจัง การเป็นสัปเหร่อมันบังคับกันไม่ได้ มันต้องมีใจรักจริง ๆ
นายปทีป พาชื่น อายุ 40 ปี เจ้าหน้าที่สมาคมกู้ภัยจังหวัดอ่างทอง และเจ้าของร้านดอกไม้ใน อ.โพธิ์ทอง เล่าว่า เขาเห็นน้ายัณห์มาตั้งแต่เด็ก ๆ เมื่อก่อนน้ายัณห์จะติดตามพ่อไป ต่อมาก็ทำเอง น้ายัณห์เป็นผู้หญิงเก่ง เป็นสัปเหร่อถึง 9 วัด ยอมรับว่ายังไม่เคยผู้หญิงที่ไหนทำแบบนี้ น้ายัณห์ไม่เคยเรียกร้องค่าจ้างจากใคร นอกจากเจ้าภาพหยิบยื่นมาให้เป็นค่าน้ำมันรถเล็ก ๆ น้อย ๆ การดูแลศพก็ทำได้ดี สะอาดสะอ้าน งานศพบางงานที่เขาไปส่งศพหรือส่งดอกไม้ ถึงแม้จะมีสัปเหร่อประจำวัดอยู่แล้ว ก็ยังให้เขาช่วยตามน้ายัณห์ บางครั้งเจอศพไร้ญาติก็มาประสานให้เขาช่วยเรื่องดอกไม้บ้าง ช่วยประสานเรี่ยไรเงินมาจัดงานศพบ้าง เวลาน้ายัณห์ไม่สบาย แต่มีงานศพก็จะโทรให้เขาไปช่วยบ้าง เพราะบางครั้งมีการพลิกศพน้ายัณห์ไม่ไหวก็ต้องไปช่วย หลายครั้งที่มีงานศพหลายงานภายในวันเดียว ซึ่งน้ายัณห์ก็จะเลื่อนเวลากันไป มากสุดที่เคยเจอคือ 4 ศพภายในวันเดียว
ชาวบ้านในหมู่บ้านต่างชื่นชมความมีน้ำใจของน้ายัณห์ ที่ช่วยเหลือโดยไม่เรียกร้องค่าตอบแทน และไม่เคยปฏิเสธใครเลย เธอมาช่วยงานอย่างเต็มใจเสมอ และทำศพสะอาดเรียบร้อยทุกขั้นตอน ทุกคนจึงขนานนามน้ายัณห์ว่า “สัปเหร่อหญิงแกร่งของบางพลับ”
(สัปเหร่อหญิงใจบุญ)
ขอบคุณ บ้านเมือง, springnews
บทความน่าสนใจ
