วัดสุทัศนเทพวราราม ดาวดึงส์สวรรค์บนผืนพิภพ

วัดสุทัศนเทพวราราม เป็นพระอารามที่สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 โดยพระองค์ทรงตั้งพระทัยให้มีพระอารามประดิษฐานในพระนคร ในครั้งนั้นพระองค์ตั้งนามวัดว่า “วัดมหาสุทธาวาส” ต่อมาสร้างเสร็จในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ทรงเปลี่ยนนามวัดนี้ว่า “สุทัศนเทพวราราม” เป็นชื่อเมืองบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ วัดแห่งนี้จึงไม่ต่างจากการจำลองดาวดึงส์สวรรค์ลงมายังโลกมนุษย์

วัดสุทัศนฯ งดงามด้วยความผสมผสานระหว่างศิลปะไทยและจีน คือสถาปัตยกรรมและแผนผังแบบวัดสมัยกรุงศรีอยุธยา เช่น ระเบียงคดที่ประดิษฐานพระพุทธรูปมากมายคล้ายกับวัดพุทไธศวรรย์ที่พระนครศรีอยุธยา และตกแต่งวัดด้วยตุ๊กตาหินจีน หรือ อับเฉา ตัวอย่าง เช่น ถะจีน คือเจดีย์ศิลปะแบบจีนที่วางอยู่รอบพระวิหาร หรือตุ๊กตาขุนพล ขุนนาง สตรีจีน และเทพเซียนในคติศาสนาเต๋า

พอเข้ามาภายในวัดจากประตูที่มาทางเสาชิงช้า จะพบกับเก๋งจีนกับตุ๊กตาจีนหน้าพระวิหาร เมื่อเข้ามาภายในพระวิหารจะพบกับพระประธานองค์ใหญ่นามว่า “พระศรีศากยมุนี” รัชกาลที่ 2 ทรงอาราธนามาจากสุโขทัย เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย จิตรกรรมฝาผนังเล่าเรื่องอดีตพระพุทธเจ้าทั้ง 28 พระองค์ ชาดก รวมทั้งความเชื่อที่ได้รับอิทธิพลมาจากวรรณคดีเรื่อง “ไตรภูมิโลกวินิจฉยกถา” เช่น สวรรค์ เทวดา สัตว์หิมพานต์ นรก เปรต อสุรกาย และ ทวีปทั้ง 4

พระอุโบสถจะประดิษฐานพระพุทธรูปนามว่า “พระพุทธตรีโลกเชษฐ์” และรูปจำลองของพระอสิติมหาสาวก ตกแต่งด้วยจิตรกรรมฝาผนังเล่าเรื่องพุทธประวัติและประวัติพระปัจเจกพุทธเจ้า

สิ่งที่พลาดไม่ได้เลย หากมาไหว้พระ-ทำบุญที่วัดสุทัศนฯคือ การไหว้และขอพรสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เป็นที่เคารพของวัดแห่งนี้คือ “พระสุนทรีวาณี” จะประดิษฐานอยู่ในพระวิหาร เชื่อว่าเป็นเทพธิดาที่เกิดจากพระคาถาบทหนึ่งในคัมภีร์ร์สัททาวิเสส

ศาลาการเปรียญสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปนามว่า “พระพุทธเสรฏฐมุนี” พระพุทธรูปองค์นี้มีประวัติที่น่าสนใจ เพราะหล่อจากกลักฝิ่น รัชกาลที่ 3 ทรงประกาศห้ามสูบฝิ่น และได้นำเครื่องสูบฝิ่นซึ่งส่วนมากทำจากทองเหลืองมาหล่อเป็นพระพุทธรูปพระองค์นี้

วัดสุทัศนฯนอกจากสถานที่ยึดเหนี่ยวจิตใจแล้ว ยังเป็นแหล่งศึกษาที่น่าสนใจ เช่น พระพุทธรูปปางต่าง ๆ ที่ไม่ค่อยได้พบเจอนัก เช่น พระพุทธรูปปางครองจีวร ปางตื่นพระบรรทม ปางเสวยพระกระยาหาร เป็นต้น

ทางประตูวัดตรงข้ามโรงเรียนเบญจมราชาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ จะประดิษฐานสัตตมหาสถาน เป็นพระพุทธรูปที่สร้างอิงตามเหตุการณ์ในพุทธประวัติที่พระพุทธเจ้าเสวยวิมุตติสุขหลังการตรัสรู้ 7 สถานที่ สถานที่ละ 1 สัปดาห์ เช่น พระพุทธรูปปางถวายเนตร ตรงกับเหตุการณ์สัปดาห์ที่ 2 หลังการตรัสรู้ พระพุทธเจ้าเสด็จประทับ ณ อนิมิสเจดีย์ ทรงยืนจ้องพระเนตรดูต้นพระศรีมหาโพธิ์ โดยมิได้กะพริบพระเนตรตลอด 7 วัน เป็นต้น

วัดสุทัศนฯเกี่ยวข้องกับรัชกาลที่ 8 เพราะพระบรมราชสรีรรางคารของพระองค์บรรจุไว้ที่ผ้าทิพย์ด้านหน้าพุทธบัลลังก์ของพระศรีศากยมุนีในพระวิหาร เมื่อ พ.ศ.2493 จึงกลายเป็นวัดประจำรัชกาลที่ 8 ทั้งยังมีพระบรมราชานุสาวรีย์ของพระองค์อีกด้วย