มีอยู่ครั้งหนึ่ง อาตมาได้รับนิมนต์ไปฉันเพลที่บ้านของกัลยาณมิตร เมื่อฉันเสร็จ ก่อนกลับอาตมาก็มอบใบโพธิ์จากพุทธคยาให้โยม แล้วบอกว่า “ใบโพธิ์ใบนี้ไม่ใช่โพดำ ไม่ใช่โพแดงนะ แต่เป็นโพธิ์จากพุทธคยา ถ้าโยมได้ใบโพธิ์ใบนี้ไปแล้ว โยมจะไม่ตีโง่!” (เล่นไพ่วิถีพุทธ)
ที่พูดแบบนั้นก็เพราะว่า หลังจากพระกลับแล้ว โยมที่มาร่วมงานกลุ่มหนึ่งเขาจะตั้งวงเล่นไพ่กัน อาตมาเลยแนะนำ “การดูจิตในการเล่นไพ่” ให้แก่พวกเขา คราวนี้ก็คุยกันยาวเลย เขาว่ารูปนี้มาแปลก พูดแบบนี้ก็เข้าท่าสิ เพราะมีแต่พระห้ามไม่ให้เล่น แต่รูปนี้มาสอนดูจิต สอนธรรมะให้ขณะเล่นไพ่ โอ้! เขาชอบมากเลย
คนที่ตั้งป้อมอะไรไว้แล้ว บางครั้งจะห้ามอย่างไรก็ไม่เกิดประโยชน์นะ
ท่านเทียบเคียงกับปืนที่สับนกแล้ว หรือธนูที่ง้างแล้ว ถึงอย่างไรก็ต้องยิงไปก่อนสักหนึ่งนัด เดี๋ยวค่อยว่ากันใหม่ ไหน ๆ คนมันจะเล่นอยู่แล้ว ถ้ายิ่งห้ามก็ยิ่งขัดใจ เดี๋ยวจะเกิดปฏิฆะ ทำให้พาลพาโลกันไปเสียเปล่า ๆ
ประเด็นก็คือ ถ้าจะเล่นแล้วควรเล่นแบบไหน และจะเล่นแบบมีคุณภาพได้อย่างไร…ก็เล่นแบบวิถีพุทธไงล่ะ
อาตมาจึงแนะนำไป จนเขาตื่นเลยทีนี้ เข้าใจเลย เพราะในระหว่างเล่นไพ่เราจะเห็นกิเลสชัด เห็นโลภะความอยากได้ชัดเจน เวลาที่ไพ่ใบโน้นใบนี้โผล่ขึ้นมา หรือเวลาที่คนอื่นเก็บไพ่ใบที่เราอยากได้ไปก็เห็นโทสะความโกรธชัดเจน แม้แต่โมหะความหลงก็ค่อย ๆ เห็นไปได้เช่นกัน
แรก ๆ ตัวดูตัวรู้ยังมีกำลังอ่อน ส่วนกิเลสมีกำลังแก่กล้า ทั้งโลภะ โทสะ โมหะ แต่เมื่อฝึกไปเรื่อย ๆ ลองเป็นผู้ดูบ้าง ผู้รู้บ้าง ร็ทันใจบ้าง รู้ทันกายบ้าง สลับแทรกเข้ามาเป็นระยะ ๆ สติก็เริ่มจะตีตื้นขึ้น ความรู้สึกตัวก็ค่อย ๆ เพิ่มขึ้น ต่อไปจิตก็ตื่นมีอิสรภาพเลย แล้วก็ออกจากการเล่นได้ เพราะไม่เห็นประโยชน์ของการเล่นอีกต่อไป
ครั้งต่อไป ถ้าจำเป็นต้องเล่นเขาก็ยังเล่นได้เหมือนเดิมนะ แต่ไม่เหมือนเดิมแล้ว เพราะไม่ได้หลง สาระอยู่ตรงนี้ละ เมื่อก่อนเล่นทีไรจิตจะไหลไปหมด ไม่รู้เนื้อรู้ตัวเลย แต่ตอนนี้จิตตื่นขึ้นมาแล้ว จึงเล่นได้แบบรู้เท่าทัน ไม่ได้เล่นแบบเป็นทาสอีกต่อไป
สำหรับชาวโลกที่ยังไม่ใช่นักบวช ไม่ใช่พระอริยะขั้นสูง เป็นเพียงชาวบ้านธรรมดา ๆ บางครั้งการดำเนินชีวิตยังมีเรื่องแบบนี้อยู่บ้างก็ไม่เป็นไร ขอเพียงเรารู้สึกตัวไว้ ให้ยังมีตัวรู้ประกอบอยู่ จะได้ทำไปโดยไม่หลง ไม่ตกเป็นทาส แค่นี้ก็พอ
(เล่นไพ่วิถีพุทธ)
ที่มา ชีวิตไม่ได้มีด้านเดียว โดย พระอาจารย์นวลจันทร์ กิตติปัญโญ สำนักพิมพ์อมรินทร์ธรรมะ
บทความน่าสนใจ
