หากให้นึกถึงจังหวัดที่น่าไปเที่ยวสักแห่งในประเทสไทย เชื่อว่า จังหวัด “น่าน” คงเป็นอีกหนึ่งสถานที่ที่หลายคนนึกถึง ด้วยความสงบ น่ารัก เรียบง่าย เป็นเมืองเก่าที่ยังคงมีชีวิต ท่ามกลางธรรมชาติ มีวิถีชีวิตและศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นที่ทำให้ผู้ที่ไปเยือนต้องหลงรักเมืองน่าน ที่สำคัญยังมีสถานที่ท่องเที่ยวที่หลากหลายอีกด้วย
วันนี้เราจะพาสายชิลไปเที่ยวเมืองน่านกันค่ะ โดยที่แรกที่เราจะไปกันคือ “ชุมชนบ้านนาซาว” ที่มีอายุเก่าแก่กว่า 200 ปี ที่นี่มีสิ่งที่น่าสนใจมากมายไม่ว่าจะเป็นวัดนาซาวที่มีวิหารที่สร้างจากไม้ทั้งหลัง และมีองค์พระพุทธรูปที่มีพระพักต์ (หน้า) ที่แจ่มใสไว้ให้มากราบไหว้สักการะบูชากันอีกด้วย ส่วนด้านหน้าก็จะมีพิพิธภัณฑ์บ้านนาซาวสามัคคีที่สร้างขึ้นจากน้ำพักน้ำแรงของชาวบ้านในชุมชน รวมถึงข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ นั้นก็ยังเป็นของชาวบ้านที่ร่วมกันบริจาคอีกด้วย
และไม่ไกลจากวัดนาซาว เราจะพาไปเที่ยวต่อกันที่ “โรงคั่วกาแฟน่านดูโอ” เมล็ดกาแฟทุกเมล็ดที่นี่เกิดจากความภูมิใจและความใส่ใจของเกษตรกรเจ้าของไร่ ซึ่งที่นี่จะมีเมล็ดกาแฟคั่วทั้งจากเครื่องและคั่วด้วยมือจำหน่ายมากมาย สามารถเลือกซื้อได้ตามความชอบของคอกาแฟเลยค่ะ นอกจากนี้ เมล็ดกาแฟคุณภาพของที่นี่ยังถูกนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ จากกาแฟอีกด้วย เช่น กาแฟ 3 in 1 แบรนด์ “ภูมิใจ๋” ที่ถือเป็นความภาคภูมิใจของคนท้องถิ่นที่นี่ ที่ได้มีแบรนด์กาแฟเป็นของตัวเอง
มาที่นี่นอกจากจะได้ดูกรรมวิธีผลิตเมล็ดกาแฟแล้ว เราจะพาทุกท่านไปชมไร่กาแฟที่เป็นจุดกำเนิดของเมล็ดกาแฟคุณภาพที่ “บ้านห้วยว้อ” ตั้งอยู่ที่ อ.แม่จริม เมื่อไปถึงจะได้พบต้นกาแฟที่สูงตระหง่ายเต็มไปหมด แถมมาแล้วยังได้รับความรู้เกี่ยวกับการปลูกกาแฟ การเก็บเกี่ยวเมล็ดกาแฟอย่างไรให้ได้คุณภาพมากที่สุด และด้วยความรักความเอาใจใส่ของชาวบ้านในการให้ความสำคัญดูแลใส่ใจในผลผลิต ทำให้กาแฟที่นี่มีคุณภาพเป็นที่ถูกใจของตลาด จนสร้างชื่อเสียงให้กับจังหวัดน่าน และนำมาซึ่งความภูมิใจนั่นเองค่ะ
มาเอาใจสายธรรมชาติกันต่อที่ “ชุมชนบ้านห้วยพ่าน” อ.เชียงกลาง ซึ่งนอกจากความสวยงามและความสมบูรณ์ทางธรรมชาติแล้ว ต้องบอกว่าที่นี่มีเรื่องราวให้ผู้ที่มาเยือนได้สัมผัสมากมายเลยค่ะ การเดินทางมาที่นี่นักท่องเที่ยวสามารถเดินทางจากตัวเมืองน่าน โดยใช้ถนนสายน่าน-ทุ่งช้าง เป็นระยะทางประมาณ 85 กม. จากนั้นก็สังเกตปากทางเข้าหมู่บ้านซึ่งตั้งอยู่ทางซ้ายมือ เลี้ยวซ้ายเข้าไปอีกประมาณ 7 กม.ก็จะถึงชุมชนบ้านห้วยพ่านค่ะ
ชุมชนนี้เป็นชุมชนเล็กๆ ที่มีแม่น้ำน่านกั้นกลางระหว่างชุมชนและถนนเข้าหมู่บ้าน โดยมีสะพานแขวนขนาดใหญ่ทอดผ่านแม่น้ำน่านเข้าไปยังชุมชน แต่ชุมชนนี้มีกติกาอย่างหนึ่งคือห้ามนักท่องเที่ยวเอารถเข้าไปในชุมชน ต้องจอดรถเอาไว้แล้วเดินเท้าเข้าไปสู่ชุมชนระยะทางประมาณ 200 เมตร เมื่อไปถึงที่นี่จะมีกิจกรรมให้ทำมากมาย เริ่มจากการเดินเข้าป่าไปหาของป่ามาทำอาหารรับประทานกัน เมื่อได้อาหารมาแล้วก็มาพักทำอาหารกันที่ลำธารพ่าน หรือห้วยพ่านกันค่ะ
ในห้วยพ่านมีกุ้ง หอย ปู ปลา ให้สามารถจับมาทำเป็นอาหารรับประทานกันได้สดๆ อีกด้วยนะคะ หากใครอยากลองใช้ชีวิตแบบบ้านๆ ลองหาของป่ามาทำกับข้าวกินเอง ต้องห้ามพลาดมาที่ห้วยพ่านกันเลยค่ะ รับรองไม่ผิดหวังอย่างแน่นอน บอกเลยว่าทั้งอิ่ม ทั้งสนุกแน่นอนค่ะ
และก่อนที่เราจะกลับเข้าไปทำกิจกรรมอื่นๆ ในหมู่บ้าน ชาวบ้านที่นี่ไม่พลาดที่จะพาไปชมของดีอีกหนึ่งอย่างของห้วยพ่าน นั่นก็คือเม็ดมะมื่น หรือเม็ดกระบก ซึ่งเกิดขึ้นจากการอนุรักษ์พื้นที่ป่าของชุมชนที่นี่นั่นเองค่ะ เม็ดกระบกนี้มีกระจายอยู่ทั่วผืนป่า ชาวบ้านที่นี่จะมาเก็บเอาไปขายเป็นการเสริมรายได้อีกทางของชาวบ้านด้วย ไม่ว่าจะนำไปอบ คั่ว หรือแปรรูปเพื่อจำหน่ายให้แก่นักท่องเที่ยวเป็นการเพิ่มรายได้ให้แก่ชุมชนอีกด้วยค่ะ
อีกหนึ่งกิจกรรมที่เมื่อมาบ้านห้วยพ่านแล้ว ถ้าไม่ได้ลองไฮไลท์ของที่นี่ต้องเสียใจมากๆ นั่นก็คือ กิจกรรมเล่นน้ำ และล่องแพที่แม่น้ำน่าน โดยที่นี่ยังมีพันธุ์ปลาที่ได้รับการอนุรักษ์อยู่มากมาย นอกจากล่องแพ และเล่นน้ำแล้ว นักท่องเที่ยวคนไหนอยากจะพายเรือที่นี่ก็มีเรือคายัคไว้คอยบริการอีกด้วยค่ะ
ในช่วงเช้าที่นี่ชาวบ้านจะรวมกลุ่มกันขายอาหาร ขนม เล็กๆ น้อยๆ ให้แก่นักท่องเที่ยวอีกด้วยนะคะ โดยร้านค้าชุมชนก็จะซื้อพืชผักมาจากชาวบ้านในชุมชนส่วนใหญ่เป็นผักพื้นบ้านที่หาได้ตามป่าและลำธาร ซึ่งรายได้จากการจำหน่ายอาหารกำไรส่วนหนึ่งจะแบ่งให้ชาวบ้านเป็นรายได้เสริม ส่วนแม่ค้าก็คือแม่บ้านจากครอบครัวต่างๆ ที่หมุนเวียนกันมาดูแลร้าน เพื่อเป็นการกระจายรายได้ให้ทั่วทุกบ้านนั่นเอง อาหารที่นี่ก็มีหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น ก๋วยเตี๋ยว ส้มตำ ไก่ย่าง ที่มีน่าตาน่ารับประทานมากๆ นั่งกินภายใต้บรรยากาศชิลๆ ริมลำธารเลยค่ะ เรียกว่ากินไปฟินไปกันเลย
และวันนี้เราได้รับเกียรติจากคุณผกา เส็งพานิช หรือ ป้ายง นักเขียนคอลัมน์และผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารชีวจิตที่จะมาสอนชาวบ้านที่นี่ต่อยอดพัฒนาอาหารท้องถิ่น และมะมื่น เพื่อสร้างรายได้ที่มากขึ้นให้แก่ชุมชนค่ะ โดยชาวบ้านที่นี่ก็ทำอาหารท้องถิ่นต้อนรับป้ายูงเป็นที่ถูกอกถูกใจไปเลยค่ะ
กิจกรรมต่อยอดพัฒนาสู่การสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนที่นี่เริ่มจากการเตรียมอุปกรณ์สำหรับเป็นภาชนะใส่ขนม เช่น ใบตอง และไม้ไผ่ ซึ่งอาหารอย่างแรกที่ทำกันคือ เค้กมะมื่น เป็นเค้กกล้วยหอมใส่เม็ดกระบกที่น่าตาน่ารับประทานมากๆ เลยค่ะ ตามมาด้วยเมนูมะเมื่อคาราเมลค่ะ รวมถึงเมนูยำหัวปลีใส่มะมื่นที่ทำออกมาทั้งรสชาติและน่าตาน่ารับประทานไม่แพ้อาหารตามภัตราคารเลยค่ะ
เป็นอย่างไรกันบ้างคะกับจังหวัดน่านที่แม้จะเป็นจังหวัดเล็กๆ แต่มีแหล่งท่องเที่ยวที่น่าประทับใจมากมาย และสิ่งหนึ่งที่เห็นได้ชัดๆ ก็คือความรัก ความสามัคคีของคนในชุมชนต่างๆ ที่มีความกลมเกลียว ช่วยเหลือกันทำสิ่งต่างๆ ที่ก่อให้เกิดประโยชน์ร่วมกัน ทำให้เกิดภาพความอบอุ่นกลมเกลียวของผู้คน ซึ่งหาไม่ได้จากในเมืองใหญ่ สร้างความประทับใจให้กับผู้มาเยือนเป็นอย่างยิ่งค่ะ เชื่อว่าหากใครได้มา “น่าน” สักครั้ง รับรองจะรัก “น่าน” ไปอีกนาน
