เช็ก ผื่นคัน สัมพันธ์กับโรค
ชีวจิต ชวนมาประเมินอาการผื่นคันเบื้องต้นก่อนไปพบคุณหมอกัน โดยดูว่า ผื่นคัน ที่เห่อขึ้นตามเนื้อตัวแต่ละชนิดนั้น บ่งบอกโรค หรืออาการอะไรได้บ้างผื่นคันโผล่มาจากไหนกันนะ
แพทย์หญิงจิตติมา ฐิตวัฒน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล อธิบายกลไกของการเกิดผื่นคัน ว่า
“อาการผื่นคันเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุหลักๆ คือ เมื่อเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกาย เม็ดเลือดขาวในฐานะภูมิคุ้มกันของร่างกายจะเข้าไปจับกับสิ่งดังกล่าวเพื่อต่อสู้ทำลาย พร้อมกับหลั่งสารออกมา จึงก่อให้เกิดปฏิกิริยาอักเสบบนผิวหนัง
“โดยแสดงออกในรูปแบบผื่นที่มีอาการคันระคายเคือง ทำให้อยากเกาสีผิวและผิวเปลี่ยนแปลง โดยผื่นจะขึ้นตรงส่วนใดของร่างกายก็ได้ ลักษณะผื่นพบได้หลายแบบ เช่น ผื่นตุ่มใส ผื่นตุ่มแดง ความรุนแรงของผื่นและอาการคันขึ้นอยู่กับปฏิกิริยาทางร่างกายของแต่ละคนด้วย
“อย่างไรก็ตาม อาการผื่นคันค่อนข้างซับซ้อน บางชนิดหมอสามารถวินิจฉัยได้เลยว่าเกิดจากอะไร แต่ถ้าหาสาเหตุไม่ได้ อาจต้องขูดผิวหนังไปตรวจต่อหรือใช้การทดสอบหาสารกระตุ้นการแพ้ทางผิวหนัง (patch test)”
สำหรับปัจจัยที่กระตุ้นให้อาการผื่นคันลุกลามนั้น แพทย์หญิงพัชรินทร์จันทร์จำรัสแสง รองผู้อำนวยการกลุ่มภารกิจวิชาการ สถาบันโรคผิวหนังอธิบายว่าประกอบด้วย
- ความแห้ง จากสภาพอากาศ โดยเฉพาะในฤดูหนาว หรือจากการทำกิจกรรมต่างๆ เช่น อาบน้ำอุ่น ถูสบู่นาน อยู่ในห้องแอร์ เป็นต้น เหล่านี้ส่งผลให้ผิวสูญเสียความชุ่มชื้น กระตุ้นให้เกิดอาการแห้งและคัน
- อายุ ยิ่งอายุมากขึ้น ต่อมผลิตไขมันจะทำงานลดลง ทำให้ผิวแห้งง่ายขึ้น
- กรรมพันธุ์ โรคที่ทำให้เกิดผื่นคันบางชนิดสามารถถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ได้ เช่น ภูมิแพ้ผิวหนัง จึงทำให้ยิ่งมีโอกาสเป็นผื่นคันมากกว่าคนอื่น
