การเจริญสติ ที่ทำให้เกิดปัญญา โดย หลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ
สำหรับอาตมา มีประสบการณ์ว่า การเจริญสติ ไม่จำเป็นต้องนั่งหลับตา หลวงพ่อเคยทำวิธีหลับตามาแล้ว แต่ไม่เกิดปัญญา พอมาทำวิธีใหม่ วิธีของหลวงพ่อนี้มันเกิดปัญญา ทำให้รู้สึกว่าถูกต้องกับตำรับตำราของคนสมัยใหม่ วิธีของหลวงพ่อนี้ บางคนอาจจะคิดว่าเป็นของใหม่ก็ได้ เพราะยังไม่เคยได้ยิน แต่ความจริงแล้วเป็นของเก่าตั้งแต่สมัยพระพุทธเจ้าสอนนั่นแหละ
ก. ปลุก “ตัว” ให้รู้สึกและตื่นอยู่เสมอ
การเจริญสติที่อาตมาทำมาและกำลังเล่าให้ฟังอยู่นี้ทำดังนี้
สมมติว่าเรากำลังนั่งพับเพียบ หรือกำลังนั่งเก้าอี้หรือกำลังนอนหรือยืนก็ได้ ให้เอาสติมาจับความเคลื่อนไหวของมือ พลิกมือขึ้น คว่ำมือลง ยกมือขึ้น เอามือลง ให้มีสติรู้ทุกอิริยาบถ ทำอย่างนี้บ่อย ๆ นี่เป็นการเจริญสติอย่างหยาบ ๆ พูดง่าย ๆ คือ ให้มีสติอยู่ทุกอิริยาบถ ไม่ว่าจะนั่งนอนยืนเดิน จะทำอะไรอยู่ก็ตามให้รู้สึก
การทำวิธีนี้ใคร ๆ ก็ทำได้ จะนับถือศาสนาอะไรก็นำเอาไปทำทั้งนั้น ไม่ว่าชนชาติใดก็ทำได้ เพราะทุกคนมีกายกับใจด้วยกันทั้งนั้น ทุกศาสนาก็สอนเหมือนกันหมดคือให้ละความชั่วทำความดี
ข. ปลุก “ใจ” ให้รู้สึกและตื่นอยู่เสมอ
เมื่อเจริญสติจนชำนาญแล้ว ให้เอาสติเข้าไปจับความรู้สึกของจิตใจ คือรู้ตามอารมณ์ ไม่ว่าจะคิดอะไรก็ให้รู้ให้เห็น ให้คอยจับดูความคิดของตัวเองอยู่ตลอดเวลา คือดูจิตดูใจของตัวเองตลอดเวลา ไม่ว่าจะทำอะไร จะอ่านหนังสือ เขียนหนังสือ ขุดดิน ฟันหญ้า อาบน้ำ ทำอะไรก็ตาม ให้คอยเฝ้าดูจิตดูใจของตัวเองตลอดเวลา ว่าเกิดความรู้สึกอย่างไรขึ้น พอใจ ไม่พอใจ กังวล สงสัย ฯลฯ ซึ่งเป็นความคิดเป็นอารมณ์ ก็ให้เราเฝ้าดูความคิดดูอารมณ์นั้น แล้วเราจะเห็นความคิดต่าง ๆ เช่น ความดีใจ เสียใจ อยากได้ อยากไม่ได้ โกรธ เกลียด ฯลฯ มันไม่ได้มีอยู่ตลอดเวลา มันเกิดขึ้นแล้วมันก็ดับไป เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา กล่าวคือเราไม่ได้ดีใจหรือเสียใจอยู่ตลอด 24 ชั่วโมง
ค. ให้รู้-เห็นตามที่เป็นจริง
การเปลี่ยนแปลง (ที่กล่าวข้างต้นในข้อ ข.) นี่แหละที่พระพุทธเจ้าท่านบอกว่าเป็น อนิจจัง-ทุกขัง-อนัตตา ฉะนั้น เราอย่าไปตามอารมณ์ ถ้าเราไปตามอารมณ์เราก็จะเกิดทุกข์ เราเพียงแต่คอยดูมัน พอคิดอะไรวูบขึ้นมา ก็ให้รู้-ให้เห็น พอเรารู้มันจะหยุด การหยุดก็เท่ากับว่าเราได้ทำลายกิเลสนั่นเอง
ที่มา นิพพานอยู่ที่ใจ โดย หลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ สำนักพิมพ์อมรินทร์ธรรมะ
บทความน่าสนใจ
เรือนจำเคนยาใช้การเจริญสติ ช่วยลดความรุนแรงและเชื่อมสัมพันธ์ผู้คุมกับผู้ต้องขัง
