2 เรื่องที่คุณต้องรู้ เกี่ยวกับ สารทำแก่
สารทำแก่ เป็นเรื่องที่หลายคนยังสงสัยว่าคืออะไร แพทย์หญิง สาริษฐา สมทรัพย์ คุณหมอผิวหนังคนสวย มักให้ข้อมูลที่ดีต่อสุขภาพผิว และความงามเสมอ เช่นเดียวกับวันนี้ ที่คุณหมอนำเรื่องใหม่เกี่ยวกับสารทำแก่ มาเล่าค่ะ
ความชราที่แสดงออกทางผิวพรรณ หรือความเหี่ยวย่น ริ้วรอย ความหมองคล้ำ จุดด่างดำ และรอยแดงจากเส้นเลือดฝอยแตก เกิดจากปัจจัย 3 ประการ
- ฟรีเรดิคัล หรืออนุมูลอิสระ เกิดจากการสันดาปของออกซิเจน ร่วมกับ การที่ผิวหนังสัมผัสกับแสงแดด ที่มีอุลตราไวโอเลตเอ และบี
- เอนไซม์ทำแก่ ซึ่งได้แก่ เอนไซม์คอลลาจีเนส (collagenase) ทำให้เกิดการสลายคอลลาเจนในร่างกาย เมื่ออายุมากขึ้น
- สารทำแก่ หรือเอจีอี AGE (Advanced Glycation End-Products)
สองประการแรกเป็นเรื่องที่ทราบกันมานาน ประการที่สาม เป็นเรื่องที่ใหม่ และน่าสนใจ
สารทำแก่เกิดจากอะไร
สารทำแก่เกิดจากปฏิกิริยาไกลเคชั่น (Glycation) ซึ่งเป็นปฏิกิริยาทางเคมีที่เกิดจากน้ำตาลไปเกาะกับโปรตีนไกลเคชั่น ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดริ้วรอย และความชรา แถมยังทำให้โรคที่เกิดจากความชรามีอาการแย่ลง
ร่างกายมนุษย์เฉลี่ยถูกสร้างขึ้นจากน้ำร้อยละ 60 ไขมันร้อยละ 17 โปรตีนร้อยละ 16 และ คาร์โบไฮเดรตร้อยละ 5
โปรตีนเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของร่างกาย โครงสร้างเนื้อเยื่อทั้งหมด มีโปรตีนเป็นส่วนประกอบอยู่ทุกส่วน จึงได้รับผลกระทบโดยตรง
กลไกที่ทำให้เกิดความเสื่อมจากสารทำแก่ คือกระบวนการที่เรียกว่าcross- linked ทำให้เกิดความเสียหายในเซลล์และการตายของเซลล์ จนเกิดความชราในอวัยวะต่างๆ ดังนี้
- ทำให้โครงสร้างอีลาสตินและโครงสร้างคอลลาเจนจะเกิดภาวะแข็งตัว ขาดความยืดหยุ่น เกิดจุดด่างและความหมองคล้ำ
- ทำให้เส้นเลือดเปราะขาดความยืดหยุ่น เกิดรอยเขียว ฟกช้ำง่าย และเกิดภาวะหน้าแดงจาก
- ทำให้โรคเบาหวานแย่ลงและเกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคเบาหวาน เช่น ไขมันในโลหิตสูง เส้นเลือดแดงตีบตัน เส้นเลือดสมองตีบหัวใจขาดเลือด ไตเสื่อม
- ทำให้เกิด ภาวะไวต่อแสง ใน เลนส์สายตา ซึ่งทำให้เกิดต้อกระจกในอนาคต
- ทำให้เสียการหดและคลายตัวของกล้ามเนื้อ ส่งผลให้การทำงานของกล้ามเนื้อมีประสิทธิภาพลดลง เกิด การอ่อนแรง และ ตะคริว
- ทำให้เซลล์สมองในส่วนของความจำตายซึ่งเมื่อมีการสะสมมากขึ้นทำให้เป็นโรคความจำเสื่อม
แล้วเราจะควบคุมเจ้า “ไกลเคชั่น” นี่ได้หรือไม่ และทำอย่างไร หน้าถัดไป ค่ะ
ข่าวร้ายก็คือ ร่างกายของเราไม่มีระบบการป้องกันหรือต่อสู้กับปฏิกิริยาไกลเคชั่น หรือสารทำแก่นะคะ แต่เราสามารถควบคุมได้บ้างเป็นบางส่วน โดยวิธีต่างๆ ดังนี้
- หลีกเลี่ยงแสงแดดจัด โดยการทาครีมกันแดด
- งดสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์
- หลีกเลี่ยงอาหารประเภทปิ้ง ย่างหรืออาหารไหม้เกรียม
- ลดการบริโภคน้ำตาล อาหารหวานจัด
- หลีกเลี่ยงจั๊งฟู้ด
- นอนพักผ่อนให้เพียงพอ
- ออกกำลังกายพอสมควร ไม่หักโหมเกินไป มิเช่นนั้นจะเป็นการเพิ่มสารทำแก่
ข้อมูลจาก : นิตยสารชีวจิต ฉบับที่ 419