ในแต่ละวันเราต้องเจอกับมลภาวะและฝุ่นมากมาย โดยเฉพาะในช่วงที่ PM2.5 ฝุ้งกระจาย จนมีงานวิจัยที่ระบุถึงภัยของ PM2.5 ออกมาให้เห็นอยู่เรื่อยๆ แต่นอกจากตัวร้ายหน้าคุ้นนี้แล้ว ยังมีสิ่งสกปรก รวมถึงสารก่อภูมิแพ้ต่างๆ ที่อัดแน่นอยู่ในจมูกของเรา สิ่งสกปรกต่างๆ เมื่อเข้ามาอยู่ในโพรงจมูกจะรวมตัวกันกลายเป็นน้ำมูกข้นเหนียวเกาะอยู่ภายใน จนทำให้เกิดอาการคัดจมูก หายใจไม่สะดวก น้ำมูกไหล หรืออาการภูมิแพ้กำเริบ
การล้างจมูกจะทำให้อาการเหล่านี้ดีขึ้น รวมถึงช่วยลดปัจจัยที่จะทำให้โรคมีความรุนแรงขึ้น เช่นลดเชื้อโรคในโพรงจมูก ระบายหนองออกจากโพรงไซนัส และยังทำให้เยื่อจมูกชุ่มชื้นมากขึ้น ซึ่งจะลดอาการระคายเคือง และอักเสบได้
ล้างจมูก ใคร? ก็ทำได้
การล้างจมูกไม่ว่าใครๆ ก็สามารถทำได้ ทั้งในบุคคลทั่วไป และผู้ที่มีโรคระบบทางเดินหายใจ เริ่มได้ตั้งแต่ 2 ขวบ โดยบุคคลที่ไม่มีโรคใดๆ การล้างจมูก จะช่วยให้โพรงจมูกสะอาด ลดโอกาสการเกิดโรคได้ เช่นเดียวกับในกลุ่มของผู้ป่วยที่มีโรคในระบบทางเดินหายใจ เช่นเป็นหวัด คัดจมูก หรือจะเป็น ภูมิแพ้อากาศ ไซนัสอักเสบก็ตาม จะช่วยลดการสะสมของสิ่งสกปรกและเชื้อโรค เพื่อไม่ให้เป็นต้นเหตุของการติดเชื้อได้ดีมาก
แต่สำหรับในผู้ที่มีปัญหาด้านความผิดปกติของระบบประสาท หรือการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ ควรละเว้นการล้างจมูก เนื่องจากอาจทำให้สำลักได้
โดยการล้างจมูกให้มีประสิทธิภาพ ควรทำวันละ 2 ครั้ง คือตอนเช้า และก่อนเข้านอน และเลือกใช้อุปกรณ์ที่เหมาะสม เพื่อประสิทธิภาพของการล้างจมูก
ล้างจมูกทำได้ไม่ยาก
- ใช้กระบอกฉีดยาดูดน้ำเกลือเพื่อเตรียมฉีดใส่จมูก โดยผู้ใหญ่ใช้ประมาณ 10- 15 CC และ 5 CC สำหรับเด็ก
- โน้มตัวไปข้างหน้า ก้มหน้าเล็กน้อย เริ่มจากจมูกข้างที่โล่งกว่า
- นำปลายกระบอกฉีดยาใส่เข้าไปในจมูกเล็กน้อย อ้าปากแล้วหายใจเข้าเต็มที่ ก่อนจะกลั้นหายใจ
- ดันกระบอกฉีดยาให้น้ำเกลือไหลเข้าจมูกช้าๆ และให้น้ำเกลือออกมาจากจมูกและปาก โดยตลอดเวลาต้องกลั้นหายใจไว้ เพื่อป้องกันการสำลัก
- พยายามหมุนปลายกระบอกฉีดยาให้รอบโพรงจมูก เพื่อทำความสะอาดโพรงจมูกได้ทั่วถึงทุกมุม
การใช้สเปรย์พ่นจมูก
สำหรับหลายคนที่กำลังมองหาสเปรย์พ่นจมูก มาช่วยเพื่อการบรรเทาอาการนั้น ควรจะต้องรู้ถึงวิธีการใช้และการเลือกใช้ให้เหมาะสม เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพการรักษาที่ดีระยะยาว ไม่มีผลข้างเคียง
- ยาพ่นจมูกกลุ่มยาสเตียรอยด์ เป็นยาลดการอักเสบ บวม ที่นิยมใช้ในการรักษาโรคภูมิแพ้ จำเป็นต้องใช้ต่อเนื่อง เพื่อให้ได้ผลการรักษา แต่มีผลข้างเคียงคือทำให้แสบจมูก จมูกแห้งจนอาจทำให้เกิดอาการเลือดกำเดาไหล และอาจขมในปาก หรือเกิดเชื้อราในช่องปาก ดังนั้น เมื่อพ่นจมูกแล้ว จึงควรบ้วนปากทุกครั้ง
- ยาพ่นจมูกกลุ่มแก้อาการคัดจมูก ช่วยให้หลอดเลือดยุบตัว ลดอาการบวมและคัดจมูกจากหลอดเลือด ที่มีสาเหตุจากภูมิแพ้ ไข้หวัด ไซนัส เป็นต้น แม้จะทำให้อาการดีขึ้นอย่างรวดเร็ว แต่ไม่แนะนำให้ใช้ติดต่อเกิน 5 วัน เพราะอาจทำให้กลับมาเป็นซ้ำได้ง่าย หรืออาจเกิดการระคายเคืองได้
- ยาพ่นจมูกกลุ่มยาแก้แพ้ ฮีสตามีน ช่วยลดอาการแพ้ แต่เมื่อใช้ไปแล้วอาจทำให้จมูกแห้ง แสบจมูกได้ และไม่เป็นที่นิยมในไทย
- สเปรย์พ่นจมูกด้วยน้ำเกลือ แม้ไม่มีตัวยาใดๆ แต่ช่วยชะล้างสิ่งสกปรกออกได้ดี ลดการสะสมของสิ่งสกปรก ทำให้โพรงจมูกชุ่มชื้น ป้องกันการระคายเคือง รวมถึงใช้ได้อย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันสเปรย์พ่นจมูกกลุ่มนี้นอกจากมีน้ำเกลือแล้ว ยังมีสารอื่นๆที่มีส่วนช่วยในการดูแลโพรงจมูกร่วมด้วย
สเปรย์พ่นจมูกยูจิก้า (Eugica Nasal Spray)
สเปรย์พ่นจมูกที่มีส่วนผสมจากธรรมชาติ คือ เอคโตอิน (Ectoine) พร้อมเกลือทะเลและน้ำ ทำให้เยื่อบุโพรงจมูกชุ่มชื้น และสารออกฤทธิ์ที่ทำให้น้ำในโพรงจมูกเรียงตัวเป็นกำแพงเคลือบเยื่อบุโพรงจมูก ไม่เพียงสร้างความชุ่มชื้น แต่ยังเป็นกำแพงป้องกันไม่ให้สิ่งแปลกปลอม เช่น ฝุ่น เชื้อโรค มาสัมผัสกับเยื่อบุได้ จึงช่วยลดการอักเสบ และการแพ้
ที่สำคัญคือปลอดภัยใช้ได้บ่อย และต่อเนื่อง จึงใช้ได้บ่อยเท่าที่ต้องการ หรือเมื่อมีอาการ รวมถึงพกพาง่าย ใช้สะดวก
ข้อมูลจาก หน่วยคลังข้อมูลยา คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, โรงพยาบาลศิริราชปิยมหาการุณย์
