ภูเขาทอง สวรรค์ใกล้เกาะรัตนโกสินทร์
ซีเคร็ตอาสาพาคุณ ๆ ไปสร้างศรัทธาให้จิตใจผ่อนคลายสบายใจด้วยการเดินทางไปสู่สวรรค์ แต่ที่สำคัญสวรรค์ที่ว่านั้นอยู่ไม่ใกล้ไม่ไกลแค่ใกล้ ๆ เกาะรัตนโกสินทร์รอบนอกเท่านั้น ที่นี่คือ ภูเขาทอง นั่นเอง
จาก“วัดสะแก”สู่“วัดสระเกศ”
เดิมทีวัดนี้มีชื่อว่า“วัดสะแก”เป็นหนึ่งในวัดเก่าแก่ฝั่งพระนครซึ่งปรากฏหลักฐานการสร้างมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยาจนรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชพระองค์โปรดเกล้าฯให้บูรณปฏิสังขรณ์เสนาสนะและสิ่งก่อสร้างในวัดทั้งหมดแล้วพระราชทานนามใหม่ว่า“วัดสระเกศ”เพื่อระลึกถึงครั้งที่ยังดำรงพระยศเป็นสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกทรงยกทัพกลับจากเขมรเพื่อหมายปราบเหตุจลาจลในกรุงธนบุรี
เมื่อถึงวัดสะแกด้วยชัยภูมิอันเป็นมงคลจึงมีพระดำริให้ประกอบพิธีมูรธาภิเษกหรือพิธีชำระพระเกศาซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของพระราชพิธีปราบดาภิเษกขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรีตรงบริเวณสระน้ำใหญ่อันเป็นที่ตั้งของหอไตรในปัจจุบัน
ที่มาของภูเขาทอง
ภูเขาทองเกิดจากการแก้ไขปัญหาด้วยพระปรีชาของรัชกาลที่4ย้อนกลับไปเมื่อครั้งแผ่นดินรัชกาลที่3 ครั้งนั้นพระองค์มีพระราชดำริให้สร้างพระเจดีย์ขนาดใหญ่ขึ้นเช่นเดียวกับวัดภูเขาทองที่กรุงศรีอยุธยาหากแต่เป็นเจดีย์อย่างพระปรางค์วัดแจ้งและมีขนาดไล่เลี่ยกันด้วยพร้อมกับพระราชทานชื่อว่า“พระเจดีย์ภูเขา”
ทว่าเมื่อเริ่มการก่อสร้างกลับประสบปัญหาสำคัญในเรื่องความอ่อนนุ่มของสภาพพื้นดินทำให้ฐานรากบางส่วนของพระเจดีย์ใหญ่ทรุดเอียงจำต้องแก้ไขกันหลายครั้งยืดเยื้อมาจนถึงแผ่นดินรัชกาลที่ 4 พระเจดีย์ภูเขาก็ยังไม่สมบูรณ์พระองค์จึงมีพระราชกระแสให้เสริมความมั่นคงโดยรอบซ่อมแปลงพระเจดีย์ฐานกว้างให้กลายเป็นทรงกระบอกอย่างภูเขาพร้อมกับโปรดเกล้าฯให้สร้างพระเจดีย์ทรงระฆังตามพระราชนิยมขึ้นเหนือยอดนั้นด้วย ภูเขาทองที่เรารู้จักในปัจจุบันจึงมีที่มาด้วยประการฉะนี้…
ใครอยากไปสวรรค์…ยกมือขึ้น
ดินแดนสวรรค์ที่เราจะพาคุณไปสัมผัสคือภูเขาทองแห่งวัดสระเกศราชวรมหาวิหารที่มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า“บรมบรรพต”ภูเขาจำลองหนึ่งเดียวของกรุงเทพฯซึ่งโดดเด่นด้วยพระเจดีย์สีทองงามตระหง่านเห็นได้แต่ไกล
ปีนบันไดขึ้นสู่ยอดเขาเพื่อนมัสการพระเจดีย์จุฬามณีณสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
คงไม่แปลกที่หลายคนจะรู้จักภูเขาทองและวัดสระเกศจากงานวัดภูเขาทองและจากคำพูดชวนขนลุกขนพองเช่น “ไปดูแร้งวัดสระเกศเปรตวัดสุทัศน์” แต่จะมีคนไทยสักกี่มากน้อยที่ได้สัมผัสวัดนี้อย่างจริงจังรวมถึงได้รู้ว่าหนึ่งในสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวพุทธทั่วโลกควรได้สักการะครั้งหนึ่งในชีวิตนั้นประดิษฐานอยู่ที่นี่
เมื่อเราไต่ระดับขึ้นบันไดวนรอบเขามาจนถึงชั้นพักสุดท้ายจำนวนขั้นบันไดก็เริ่มแตะหลักร้อยเบื้องหน้าของเราคือโถงขนาดย่อมที่ประดิษฐานหมู่พระพุทธรูปซึ่งทางวัดได้จัดดอกไม้ธูปเทียนไว้ให้ประชาชนได้สักการบูชา
จากนั้นบันไดอีกไม่กี่ขั้นจะนำคุณเข้าไปสู่ใจกลางโถงชั้นในอันเป็นส่วนสำคัญที่สุดของภูเขาทองซึ่งก็คือพระเจดีย์ศิลาศิลปะอินเดียแบบปาละที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุองค์จริงที่มีความเก่าแก่แต่ครั้งพุทธกาลหรือกว่า2,500ปีมาแล้วซึ่งเป็นหนึ่งในแปดส่วนของพระบรมสารีริกธาตุที่โทณพราหมณ์ได้แจกจ่ายให้แก่แปดเมืองสำคัญของอินเดียหลังการถวายพระเพลิงองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า
(ปัจจุบันพระบรมสาริริกธาตุในผอบแก้วประดิษฐานบนยอดพระบรมบรรต ในเจดีย์บริวาร ฝั่งพระวิหาร โดยมีห้องนิรภัยอย่างดี เพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้เข้ากราบสักการะและมองเห็นพระบรมสารีริกธาตุอย่างชัดเจน)
พระบรมสารีริกธาตุนี้ขุดพบพร้อมกับผอบเมื่อพ.ศ. 2441 ณเมืองกบิลพัสดุ์โดยรอบผอบนั้นมีจารึกเป็นอักษรพราหมีแปลความได้ว่า “พระบรมสารีริกธาตุนี้เป็นของพระพุทธเจ้า(สมณโคดม)ตระกูลศากยราชได้รับแบ่งปันในเวลาถวายพุทธสรีระ”
อาณาบริเวณโถงกลางทั้งหมดนี้จึงเทียบเคียงได้กับสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ที่อยู่เหนือยอดเขาพระสุเมรุซึ่งเป็นที่ประดิษฐานพระเจดีย์จุฬามณีซึ่งพระอินทร์สร้างขึ้นเพื่อประดิษฐานพระเกศาผ้าโพกเศียรและพระเขี้ยวแก้วขององค์สัมมาสัมพุทธเจ้าดังที่ปรากฏในพุทธประวัติ
ไม่ใช่เรื่องง่ายๆที่เราจะมีโอกาสได้สักการะพระบรมธาตุองค์จริงในเมืองไทยแต่ด้วยพระบารมีของรัชกาลที่5รัฐบาลอินเดียจึงน้อมเกล้าฯถวายพระบรมธาตุนี้เพื่อเป็นการเจริญสัมพันธไมตรีโดยทางสยามประเทศได้จัดคณะราชทูตตามโบราณราชประเพณีเดินทางไปยังอินเดียใน พ.ศ.2441
และระหว่างการเดินทางกลับได้เกิดปาฏิหาริย์พระบรมธาตุเป็นที่ประจักษ์หลายครั้งนับตั้งแต่การเกิดพายุนอกฤดูขึ้นกลางทะเลคลื่นลมรุนแรงน่ากลัวจนผู้นำคณะต้องตั้งจิตอธิษฐานต่อพระบรมธาตุเพื่อขอให้พายุสงบลงและเดินทางกลับถึงสยามโดยสวัสดิภาพทันใดนั้นพายุก็เริ่มสงบสภาพอากาศกลับเป็นปกติอย่างน่าอัศจรรย์
เมื่อเรื่องราวดังกล่าวแพร่หลายไปในสยามประเทศผู้คนจึงเกิดศรัทธาในพระบรมธาตุเพิ่มขึ้นเรื่อยๆและมีการจัดงานสมโภชในทุกเมืองตลอดเส้นทางการอัญเชิญพระบรมธาตุสู่พระนคร
เมื่อเสร็จสิ้นการเดินเวียนประทักษิณรอบพระเจดีย์เล็กเรามุ่งหน้าสู่บันไดเล็กๆที่ซ่อนตัวอยู่ในชั้นผนังทั้งสองด้านเพื่อขึ้นไปยังลานพระเจดีย์ทองจุดสูงสุดของยอดเขาที่เห็นแต่ไกลจากเบื้องล่างนั่นเอง
เมื่อก้าวผ่านบันไดขั้นสุดท้ายขึ้นสู่ลานกว้างสายลมเย็นๆที่พัดกระทบระฆังเล็กส่งเสียงดังเหง่งหง่างเป็นระยะประกอบกับระดับความสูงขนาดตึก20ชั้นที่ทำให้มองเห็นอาณาบริเวณกรุงเทพมหานครได้รอบทิศเราจึงรู้สึกราวกับกำลังเดินอยู่ในดินแดนแห่งสรวงสวรรค์อย่างแท้จริง
พิธีห่มผ้าแดงที่ภูเขาทอง ย้อนรอยประวัติศาสตร์สืบสานตำนานศักดิ์สิทธิ์
ช่วงปลายปี จะเป็นเดือนแห่งงานนมัสการพระบรมธาตุประจำปีเข้าไปทุกทีทางวัดจึงได้เตรียมผ้าแดงม้วนใหญ่ความยาวหลายสิบเมตรให้ผู้มีศรัทธาได้ฝากชื่อ-สกุลไว้เป็นพุทธบูชาก่อนจะอัญเชิญขึ้นสู่พระเจดีย์ทองโดยเหล่าเทวดาสมณชีพราหมณ์และพุทธศาสนิกชนในพิธีแห่ผ้าแดงประจำปีงานสำคัญของชาวพุทธซึ่งจะจัดขึ้นอย่างยิ่งใหญ่เพียงปีละครั้ง
คติความเชื่อเรื่องการถวายผ้าบูชาพระเจดีย์
พุทธศาสนิกชนหลายประเทศไม่ว่าจะเป็นอินเดียศรีลังกาเนปาลรวมทั้งไทยนิยมถวายผ้าบูชาพระเจดีย์เป็นประจำทุกปีเพราะเชื่อกันว่าการถวายผ้าบูชาองค์พระเจดีย์จะนำมาซึ่งความร่มเย็นเป็นสุขแคล้วคลาดปลอดภัยเนื่องจากในสมัยพุทธกาลเมืองเวสาลีเคยประสบภัยพิบัติจนประชาชนได้รับความเดือดร้อนไปทุกหย่อมหญ้าแต่เมื่อพระพุทธองค์เสด็จไปถึงทั่วทั้งแผ่นดินก็กลับสู่ความร่มเย็นอย่างน่าอัศจรรย์ซึ่งพระพุทธองค์ทรงอธิบายความอัศจรรย์นั้นว่าเป็นเพราะในอดีตชาติพระองค์เคยถวายผ้าบูชาองค์เจดีย์มาก่อน
นอกจากภูเขาทองแล้ววัดสระเกศยังมีสถานที่สำคัญอีกหลายแห่งได้แก่พระอุโบสถซึ่งภายในมีจิตรกรรมฝาผนังเล่าเรื่องทศชาติชาดกและพุทธประวัติที่ยังคงเค้าโครงงานช่างสมัยรัชกาลที่1เอาไว้ได้เป็นอย่างดีพระวิหารประดิษฐานพระอัฏฐารสศิลปะสุโขทัยซึ่งอัญเชิญมาจากเมืองพิษณุโลกต้นพระศรีมหาโพธิ์ซึ่งได้กิ่งพันธุ์มาจากลังกาหอพระไตรปิฎกและพระตำหนักรัชกาลที่1ซึ่งโปรดเกล้าฯให้สร้างขึ้นข้างพลับพลาที่ประกอบพิธีมูรธาภิเษกเป็นต้น
เรียกได้ว่ามาวัดสระเกศวัดเดียวนอกจากจะอิ่มทั้งบุญอิ่มทั้งใจแล้วยังได้ความรู้ทางประวัติศาสตร์กลับบ้านไปด้วย
ที่มา: นิตยสาร Secret เรื่อง วรลักษณ์ ผ่องสุขสวัสดิ์ ภาพ อนุพงศ์เจริญมิตร, สรยุทธ พุ่มภักดี
บทความน่าสนใจ
วัดยานนาวา แหล่งธรรมะเพื่อคนทุกวัย
เกร็ดประวัติที่บางคนอาจไม่รู้เกี่ยวกับ วัดอรุณราชวราราม
พิศพระธรรม 1,200 วินาที ณ พิพิธภัณฑ์พระพุทธศาสนา วัดเทพศิรินทราวาส
วัดอัมพวัน สร้างเกราะให้จิตใจด้วยการเจริญสติและปฏิบัติกรรมฐาน
ธรรมชาติ สอนธรรม ณ สถานปฏิบัติธรรม วัดทุ่งไผ่
สร้างวัคซีนให้จิตใจ ณ วัดเขาสุกิม จันทบุรี
ย้อนรอยธรรมตามพระราชา วัดบวรนิเวศวิหาร
ย้อนรอย อยุธยา ชมโบสถ์พุทธกลิ่นอายฝรั่ง ณ วัดนิเวศธรรมประวัติ
7 เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับ วัดราชบพิธ สถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร
วัดโสมนัสวิหาร (วัดโสมนัสวิหารราชวรวิหาร) แหล่งปฏิบัติธรรม ชำระจิตใจ กลางกรุง
