สีสันในธรรมชาติเชื่อมโยงกับชีวิตและจิตใจของมนุษย์ได้อย่างไม่น่าเชื่อ วันนี้แพทย์ที่มาให้ความรู้จะเผยให้ท่านทราบถึงความลับสุขภาพที่ซุกซ่อนอยู่ในเฉดสี เพื่อนำประโยชน์จากความสวยงามของสีสันไปใช้ดูแลตนเอง
อาหารปรับธาตุ (ทางเดินอาหาร)
สวัสดีค่ะ ขอนำเสนอปัญหาสุขภาพที่หลายท่าน (โดยเฉพาะผู้สูงอายุ) มักประสบอยู่บ่อย ๆ นั่นคือปัญหาระบบขับถ่ายในทางเดินอาหาร ส่วนใหญ่ที่พบคือ อาการท้องผูก อาหารไม่ย่อยหรืออาหารย่อยไม่ดี เมื่อขับถ่ายออกมาจะพบว่ามีขนาดของกากใยอาหารหยาบและบางครั้งถ่ายยาก ในบางครั้งมีสีของกากอาหารต่าง ๆ เช่น แดง ดำ เขียวเหลือง หรือเจ็บทวารเวลาเบ่งถ่าย ในบางคนมีลักษณะของมูลที่ถ่ายนั้นแห้งหรือแข็งในบางรายอาจถ่ายบ่อย ซึ่งแต่ละอาการอาจบ่งบอกถึงอาการของธาตุต่าง ๆ ในทางการแพทย์แผนไทยได้
อาการของโรคในระบบทางเดินอาหารแพทย์แผนไทยเรียกว่า โรคทางกรีสัง (สิ่งขับถ่าย) ในทางเดินของคูถ – เสมหะ (ระบบธาตุน้ำตั้งแต่ช่วงกระเพาะอาหารถึงทวารหนัก ซึ่งสัมพันธ์กับอุจจาระ) มีทั้งสี กลิ่นและมวลของสิ่งขับถ่ายที่แตกต่างกัน มีกล่าวไว้ในตำราหรือคัมภีร์แผนไทยหลายเรื่อง เช่น ในคัมภีร์ธาตุบรรจบ (โรคหรืออาการของสิ่งขับถ่ายผิดปกติเพราะสาเหตุของธาตุผิดปกติและการรับประทานอาหารที่ไม่ถูกกับธาตุ) ซึ่งกล่าวถึงสาเหตุที่ทำให้สิ่งขับถ่ายในระบบทางเดินอาหารผิดปกติว่ามีสาเหตุสำคัญหลักคือ
1. เจ็บป่วยเรื้อรังมานาน ทำให้ธาตุในร่างกายนั้นแปรปรวนผิดปกติไปจากเดิม
2. รับประทานอาหารแปลก อาหารสุก ๆ ดิบ ๆ ของหมักดองเน่าบูด อาหารคาวจัด มีไขมันมาก หรือรับประทานมากเกินไป ทำให้ธาตุแปรปรวน มีอาการจุกเสียด แน่นท้อง ท้องเสีย ขับถ่ายผิดปกติ
3. เกิดเพราะธาตุทั้งสี่ของร่างกายผิดปกติ เสียสมดุล จึงเกิดเป็นโรคทางเดินอาหารผิดปกติ (การขับถ่าย)ทั้ง 3 สาเหตุข้างต้นจึงทำให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น ปวดท้อง รับประทานอาหารไม่ได้ มีสิ่งขับถ่ายเป็นสีต่าง ๆ เช่นสีดำ (เนื่องมาจากมีโลหิตออกในระบบทางเดินอาหารตอนต้น มีอาการของเสมหะเน่า ทำให้มีโลหิตตกทางทวาร แพทย์แผนไทยมองว่าธาตุดินผิดปกติ) สีแดง (เนื่องจากมีโลหิตออกในช่วงระบบทางเดินอาหารส่วนปลาย แพทย์แผนไทยมองว่าธาตุน้ำผิดปกติ) สีขาว (อาจเกิดจากมีฝีมีหนอง มีการอักเสบในทางเดินอาหารที่โบราณเรียกว่าฝีเส้น หรือเพราะเกิดจากท่อน้ำดีอุดตัน เป็นอาการธาตุลมผิดปกติ)สีเขียว (เนื่องจากมีน้ำดีจำนวนมากออกมาปะปนกับอุจจาระ แพทย์แผนไทยมองว่าธาตุไฟในการย่อยและยกนังคือตับหรือตับอ่อนผิดปกติ) หรือมีลักษณะมวลที่ขับถ่ายเป็นอย่างมูลไก่ มูลแมว มูลเต่าหยาบบ้าง ละเอียดบ้าง ขับถ่ายไม่ปกติ
หรือมีกลิ่นผิดปกติไป เช่น กลิ่นคล้ายหญ้าเน่า (ธาตุไฟ) กลิ่นคล้ายข้าวบูด (ธาตุลม)กลิ่นคล้ายปลาเน่า (ธาตุลม) และกลิ่นคล้ายซากศพเน่า (ธาตุดิน) ซึ่งอาการในอย่างหลังเป็นโรคที่มีอาการธาตุไม่ปกติอย่างมากจึงส่งผลให้มีกลิ่นผิดปกติ เป็นต้น
การรักษาต้องดูที่สาเหตุและอาการต่าง ๆ ร่วมด้วย ถ้าท้องผูกก็รับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่ช่วยให้การขับถ่ายดีขึ้น เช่น ชามะขามแขก น้ำมะขาม ลูกพรุน หรืออาหารที่มีกากใยสูง และควรดื่มน้ำให้มาก ออกกำลังเพื่อให้ลำไส้ได้เคลื่อนไหวหรืออาจนวดท้องเพื่อกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้ช่วยอีกทางหนึ่ง แต่ถ้ายังไม่ดีขึ้นก็อาจใช้ยาระบาย ซึ่งควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรแผนไทยถ้าต้องการใช้ยาสมุนไพรหรือควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุของอาการ
สำหรับในฉบับนี้ดิฉันขอนำเสนอเมนูปรับธาตุในระบบทางเดินอาหาร ชื่อว่า “น้ำพริกคลุกฝุ่น” ไว้บำรุงสุขภาพสำหรับผู้ที่ขับถ่าผิดปกติซึ่งมาจากการย่อย การขับถ่ายไม่ดีหรือเสียสมดุลธาตุ จึงสามารถใช้อาหารเป็นตัวปรับธาตุ
สรรพคุณวัตถุดิบ
- พริกต่างๆ มีรสเผ็ดและมีน้ำมันหอมระเหยช่วยในการย่อยอาหารและการเผาผลาญไขมัน กระตุ้นการหลั่งน้ำย่อยช่วยเสริมไฟธาตุ
- ข่า หัวหอม ช่วยขับลม แก้จุกเสียดแน่น อาหารไม่ย่อยบรรเทาอาการปวดท้อง ช่วยเสริมการทำงานของธาตุลม
- กระเทียม ช่วยลดไขมันขับลม แก้จุกเสียด
- น้ำมะขามและน้ำมะนาว ช่วยเสริมธาตุน้ำ ช่วยเสริมการขับถ่ายในทางเดินของคูถเสมหะ
- ฟักทอง ถั่วพู กุ้งแห้งป่นไข่ต้ม ช่วยบำรุงธาตุดิน
- ผักปลัง กระเจี๊ยบ ยอดแค ช่วยเพิ่มกากใยในทางเดินอาหาร และทำให้ขับถ่ายได้ดีขึ้น เพิ่มมวลของกรีสัง (กากอาหาร)
โดย: อาจารย์วันทนี ธัญญา เจตนธรรมจักร ผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์แผนไทย
เรียบเรียง : สิทธิโชค ศรีโช ภาพ : พีระพัฒน์ พุ่มลำเจียก สไตล์ : พิมฝัน ใจสงเคราะห์
เครดิตภาพจาก : jill111/pixabay.com
