แก้ กรดไหลย้อน ลำไส้แปรปรวน
โรค กรดไหลย้อน (GERD) และลำไส้แปรปรวน (IBS) เป็นโรคยอดฮิตแห่งยุค เพราะคนสมัยนี้เป็นกันมาก คนไทยรู้จักทั้ง 2 โรคเมื่อราว 20 กว่าปีที่ผ่านมาเท่านั้นเอง และยังไม่มีใครทราบ สาเหตุการเกิดโรคที่แน่ชัด แต่สันนิษฐานว่า ตัวการร้ายก่อโรคคือ ความเครียด
อาจารย์สาทิส อินทรกำแหง กูรูต้นตำรับชีวจิตเคยกล่าวไว้ในบทความหนึ่งว่า
“อาจารย์ทางจิตแพทย์ของผมจะสอนกันว่า โรคที่เกี่ยวกับท้องนั้นมักเกิดจากความเครียดเกือบ 100 เปอร์เซ็นต์”
กรดไหลย้อน โรคฮิตที่ต้องรู้
โรคกรดไหลย้อน หรือเกิร์ด ( GERD- Gastroesophageal Reflux Disease) ความจริงแล้วโรคนี้ไม่ใช่โรคใหม่สมัย เมื่อราว 70-80 ปีมาแล้วต่างประเทศเรียกโรคนี้ว่าฮาร์ดเบิร์น ( Heartburn )แปลว่าอาการแสบร้อนในช่องอก
คนที่เป็นโรคนี้มักมีอาการแสบร้อนจุกเสียดบริเวณใต้ลิ้นปี่ ท้องอืด ท้องเฟ้อ คล้ายอาหารไม่ย่อย บางคนเรอมีกลิ่นเปรี้ยว เนื่องจากกรดในกระเพาะอาหารไหลย้อนขึ้นมาถึงปากและคอ ทำให้กลิ่นลมหายใจไม่สะอาด
โรคกรดไหลย้อนยังส่งผลเสียต่ออวัยวะช่วงลำคอ ทำให้มีอาการไอ ระรายคอ เสียงแหบ และกระตุ้นโรคหืดให้กำเริบหนัก ซึ่งโรคนี้มักมีอาการเรื้อรัง สร้างความรำคาญใจให้แก่ผู้ป่วย บางท่านมีคำถามว่า อาการนี้สามารถนำไปสู่โรคร้ายแรงอื่นได้หรือไม่ คำตอบคือ ถ้าปล่อยให้มีอาการเรื้อรังเป็นเวลานาน กรดในกระเพาะอาหารที่ล้นออกมาจะทำลายเซลล์เยื่อบุหลอดอาหาร และอาจเกิดเปลี่ยนแปลงเป็นเซลล์มะเร็งได้
เมื่อทราบเช่นนี้จะเกิดความกังวลอีก ซึ่งก่อให้เกิดความเครียด ผู้ป่วยจึงตกอยู่ในวงจรของโรคโดยไม่สามารถควบคุมอาการได้
เพราะอะไรกรดจึงไหลย้อน
กลไกการเกิดโรคกรดไหลย้อนคือ หูรูดหลอดอาหารส่วนล่างทำงานผิดปกติ โดยเกิดการคลายตัวในเวลาที่ไม่จำเป็น เฉพาะตอนกลืนอาหารหูรูดหลอดอาหารจะคลายตัวเพื่อให้อาหารไหลลงไปยังกระเพาะอาหาร เมื่ออาหารไหลลงไปแล้ว หูรูดหลอดอาหารหดตัวปิด อาหารหรือกรดในกระเพาะอาหารจึงไม่ไหลย้อนกลับขึ้นด้านบน
แต่ทุกวันนี้ยังไม่มีใครทราบสาเหตุที่ทำให้หูรูดหลอดอาหารไม่ทำงาน พบเพียงว่า กระเพาะอาหารบีบตัวมากเกินไปจึงทำให้หูรูดหลอดอาหารคลายตัว
รองศาสตราจารย์ ดร.ลอร์เรนซ์ โคเซน (Dr.Lawrence Cohen )ผู้เชี่ยวชาญด้านทางเดินอาหารแห่งมหาวิทยาลัยโตรอนโต ประเทศสหรัฐอเมริกา เคยให้สัมภาษณ์ไว้ในสื่อออนไลน์ เดอะสตาร์ดอทคอมว่า
“ผมกล้าพูดได้ว่า สาเหตุหลักของการเกิดโรคกรดไหลย้อน เกิดจากพฤติกรรมที่เราทำอยู่เป็นประจำ เช่น พฤติกรรมการกินที่ผิดเพี้ยน กินอาหารไม่ถูกต้อง น้ำหนักมาก และการสูบบุหรี่จัด เหล่านี้ ทำให้เกิดโรคกรดไหลย้อนได้”
สารพัดตัวการกรดไหลย้อน
นอกจากนี้ โรคกรดไหลย้อน ยังสัมพันธ์กับพฤติกรรมอื่นๆด้วย ดังนี้
- มีความเครียด เวลาเครียดหรือโกรธจัด อารมณ์ที่พลุ่งพล่านจะกระตุ้นให้เกิดการหลั่งกรดในกระเพาะอาหารออกมามากเกินไป
- กินอาหารจนแน่นท้อง ซึ่งส่งผลให้กรดในกระเพาะอาหารเอ่อล้นออกมา
- กินอาหารกระตุ้นอาการ เช่น อาหารรสจัด ของทอด ชากาแฟ น้ำอัดลม เครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- น้ำหนักเกินหรืออ้วนลงพุง เนื่องจากไขมันที่สะสมบริเวณหน้าท้องจะไปเบียดกระเพาะอาหาร ทำให้กรดเกิดการไหลย้อนได้
- สวมเสื้อผ้ารัดรูป เช่น ใส่กางเกงยีนส์ฟิตเปรี๊ยะ ใส่สเตย์รัดหน้าท้อง
- นั่งเอนหลังหรือนอนหลังจากกินอาหารแล้ว
- กินยาบางชนิด เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาขยายหลอดลม หรือการรับฮอร์โมน และการสูบบุหรี่จัด
- ตั้งครรภ์ เนื่องจากสตรีตั้งครรภ์จะมีการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนซึ่งส่งผลต่อการเกิดโรคกรดไหลย้อนได้ เพราะระดับฮอร์โมนของคุณแม่ตั้งครรภ์มีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
เมื่อมีอาการกรดไหลย้อน เรามักซื้อยาลดกรดมากินเพื่อแก้อาการ แต่เป็นวิธีแก้แบบชั่วคราว อาการหายไปแล้วก็จะกลับมาเป็นอีก เพราะไม่ได้รักษาที่ต้นเหตุ
กรดไหลย้อน ที่หลายคนเป็นอยู่ และอีกหลายๆ คนไม่อยากเป็น ขึ้นต้นถึงสาเหตุของโรคแล้ว ต่อมาก็คือการดูแลตัวเองอย่างไรไม่ให้เป็น หรือถ้าเป็นอยู่แล้ว จะทำอย่างไรไม่ให้กลับมาเป็นอีก และอีกโรคที่วัยทำงานเป็นมากคือ ลำไส้แปรปรวน ติดตามอ่านได้ที่ คอลัมน์ “เรื่องพิเศษ” นิตยสารชีวจิต ฉบับ 383 (16 กันยายน 2557)
เรื่องโดย: พรดี จันทรเวชชสมาน
