อาการแผลในปากในคอ คออักเสบ เจ็บคอ ซึ่งอาจเคยรบกวนชีวิตประจำวันของผู้ประสบปัญหา มีที่มาที่ไปหลายประการทั้งยังบ่งบอกถึงระบบสุขภาพที่ขาดสมดุลไป อาจารย์หมอทั้งสามท่านจะมาบอกเล่าเก้าสิบถึงเหตุแห่งอาการและวิธีใช้อาหารบำบัดรักษาอาการดังกล่าวให้หายเป็นปลิดทิ้งเพื่อเรียกสมดุลของร่างกายกลับคืนมา
“ระงับร้อนผ่อนคลาย” แก้ร้อนในบรรเทาไข้หวัดแดด
สวัสดีค่ะแฟน ๆ Health &Cuisine ทุกท่าน ระยะหลังมานี้อากาศรอบโลกร้อนขึ้นมาก ซึ่งประเทศเราถูกจัดอันดับให้อยู่ในกลุ่มประเทศเขตร้อน (แต่ก็ยังโชคดีที่ไม่ร้อนอย่างทะเลทราย) ประกอบกับอาหารของเราส่วนใหญ่มีรสจัด ทั้งแกงกะทิ เครื่องเทศของเผ็ดร้อนต่างๆ จึงเพิ่มดีกรีความร้อนยิ่งขึ้นจนกระทบต่อสุขภาพในช่วงอากาศร้อนจัดได้โดยอาการที่พบบ่อยคือ กระหายน้ำ คอแห้งปากแห้ง น้ำลายเหนียว เหงื่อออกมากอ่อนเพลีย ร้อนในปากในคอ นั่นเอง
บางรายมีอาการเจ็บคอและอาจมีตุ่มเม็ดขึ้นในปากในคอที่เรียกว่า “แผลร้อนใน” ส่วนคนที่ดื่มน้ำน้อยก็ทำให้มีอาการท้องผูกตามมา บางรายเกิดภาวะขาดน้ำได้เพราะเสียเหงื่อมาก (อาการนี้ต้องแก้ไขโดยดื่มน้ำเกลือแร่หรือดื่มน้ำผลไม้ร่วมด้วย) หรือบางรายอาจมีไข้หรือไข้หวัด (หวัดแดด)
นอกจากนี้ปัจจัยเรื่องอากาศร้อนจากภายนอกสำคัญคือการที่รับประทานอาหารที่เผ็ดร้อนมาก ทั้งจากพริกที่เผ็ดร้อนหรือจากเครื่องเทศต่าง ๆ ที่ปรุงในอาหารต่าง ๆ หรืออาหารที่มีรสมันหรือไขมันสูง เช่น ของทอด หรืออาหารที่หวานจัด รวมไปถึงขนมขบเคี้ยวแห้ง ๆ หรืออบกรอบต่าง ๆ เป็นต้น ในทางการแพทย์แผนไทยมองว่าอาการเหล่านี้เป็นเหตุส่งเสริมให้ไฟธาตุในร่างกายนั้นกำเริบขึ้น ไม่ว่าไฟอุ่นกาย ไฟย่อยอาหารหรือไฟที่ทำให้รู้สึกร้อนหงุดหงิดง่าย กระสับกระส่าย (อาการของธาตุไฟกำเริบ)
การระงับความร้อนที่เพิ่มขึ้นตามหลักแผนไทยมีหลายวิธี เช่น การอาบน้ำ การประพรมด้วยน้ำหอมน้ำปรุงที่มีกลิ่นหอมเย็นการดื่มน้ำให้เพียงพอต่อวัน หรือเลือกดื่มน้ำสมุนไพรที่มีรสหรือฤทธิ์เย็น หรือเลือกรับประทานอาหารที่มีรสหอมเย็นหรือหวานเย็นรสขม รสสุขุม (รสที่ปรุงแล้วเป็นกลางหรือค่อนไปทางเย็น) และรสจืด เช่น ปลาแห้งกับแตงโม น้ำใบเตย น้ำลอยดอกมะลิ น้ำอัญชัน ข้าวแช่ น้ำผสมยาอุทัย จับเลี้ยงเก๊กฮวย ผักผลไม้ประเภทแตงต่าง ๆ ฟักเขียว ไช้เท้า ใบบัวบก รากบัว ชมพู่ แคนตาลูป เมลอน เป็นต้น หรือการรับประทานยาที่มีสรรพคุณในการแก้ไข้แก้ร้อนใน เช่น ยาเขียวหอม ยาจันทลิลา ยาประสะจันทน์แดง บัวบก ฯลฯ ก็สามารถช่วยแก้ไขอาการดังกล่าวได้
นอกจากเรื่องวิธีปรับอาหารการกินแล้วอีกหนึ่งสิ่งสำคัญคือ เมื่ออยู่ในที่ร้อนควรสวมใส่เสื้อผ้าที่เบาบาง สบาย ช่วยถ่ายเทความร้อนได้ดี ดื่มน้ำให้มากหรืออาจอาบน้ำก็ได้ เพราะจะช่วยในการระบายความร้อนได้ดี
สมัยดิฉันยังเด็ก เมื่อคนในบ้านเกิดอาการร้อนในหรือไข้อันเนื่องมาจากการที่ต้องอยู่กับอากาศร้อนนาน ๆ คุณย่ามักทำอาหารคลายร้อนให้รับประทานหลายอย่างและจะบอกกับเราว่ากินแล้วจะได้ไม่ร้อนในไม่เป็นไข้ ซึ่งพวกเราหลาน ๆ เห็นเมนูนี้บ่อยครั้งจนจำได้และก็ยังทำรับประทานกันถึงทุกวันนี้ ซึ่งครั้งนี้ดิฉันขอตั้งชื่อว่า“ระงับร้อนผ่อนคลาย”
***เมนูอาหารแนะนำ คือ “ระงับร้อนผ่อนคลาย”***
สรรพคุณของส่วนประกอบในเมนูนี้
- ฟักเขียว มีฤทธิ์เย็น รสหวานเย็น แก้อาการร้อนใน ขับปัสสาวะ ลดบวม แก้ไข้ร้อนภายใน
- แตงร้าน รสจืดเย็น แก้ไข้แก้ร้อนใน ขับเสมหะ แก้อาการคออักเสบ ร้อนใน กระหายน้ำ
- หัวผักกาดขาว (ไช้เท้า) รสหวานเย็น ขับปัสสาวะ ป้องกันโรคลักปิดลักเปิด
- มันแกว รสหวานมัน บำรุงกำลัง ทำให้ชุ่มคอ แก้ร้อนในกระเพาะ
- ขึ้นฉ่าย รสขื่นจืดเย็น ขับปัสสาวะขับลมในกระเพาะและลำไส้ ช่วยขยายหลอดเลือด ลดความดันโลหิตสูง
- เห็ดหอม เป็นยาอายุวัฒนะป้องกันหวัด กระต้นุ การทำงานของเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกัน
โดย : อาจารย์วันทนี ธัญญา เจตนธรรมจักร ผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์แผนไทย
เรียบเรียง : สิทธิโชค ศรีโช
ภาพประกอบโดย : stevepb pixabay.com
