วิธีป้องกัน โรคหลอดเลือดแดงตีบแข็ง by นายแพทย์สันต์ ใจยอดศิลป์
“มีโรคประหลาดชนิดใหม่เกิดขึ้นอีกแล้วหรือ” ไม่ใช่หรอกครับ โรคหลอดเลือดแดงตีบแข็ง ภาษาอังกฤษใช้คำว่า Atherosclerosis ก็แปลว่า หลอดเลือดแดงตีบแข็ง นั่นแหละ แท้จริงมันเป็นโรคเพียงหนึ่งเดียว แต่คนนิยมเอาไปเรียกชื่อตามอวัยวะที่เกี่ยวข้อง เช่น โรคหัวใจขาดเลือด (Ischemic Heart Disease) หรือกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน (Acute MI) บ้างโรคอัมพาตหรืออุบัติการณ์หลอดเลือดในสมอง (CVA) บ้าง โรคความดันเลือดสูงชนิดปฐมภูมิ (Primary HT) บ้างโรคไตเรื้อรังชนิดปฐมภูมิบ้าง
ทั้งหมดนี้มีโคตรเหง้าศักราชมาจากเรื่องเดียวกัน คือโรคหลอดเลือดแดงตีบแข็งทั้งสิ้น แต่ละคนก็เรียกต่างกันไป สุดแล้วแต่ว่าโรคจะไปสำแดงเดชที่อวัยวะไหน
ยิ่งไปกว่านั้น โรคเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งเป็นโรคยอดนิยมของวัยรุ่นยุคใหม่ก็ยังเป็นโรคพี่น้องกับโรคนี้ คือ เป็นเบาหวานต้องมีหลอดเลือดแดงตีบแข็งและต้องตาย เอ๊ย…ไม่ใช่ ส่วนใหญ่ตายด้วยโรคหลอดเลือดแดงตีบแข็งไม่ได้ตายด้วยเบาหวานดอก
ยิ่งไปกว่านั้น งานวิจัยที่ศึกษาจากการชันสูตรสมองของคนเป็นโรคอัลไซเมอร์พบว่า นอกจากจะพบเซลล์สมองงอก่องอขิงและมีสารแอมีลอยด์แทรกอันเป็นเอกลักษณ์ของโรคอัลไซเมอร์แล้ว ยังพบหลอดเลือดแดงตีบแข็งในหลอดเลือดเล็ก ๆ ที่เลี้ยงสมองนั้นด้วยเสมอ ไม่แน่นะ ทำไปทำมาโรคอัลไซเมอร์ก็อาจจะเป็นอีกสาขาหนึ่งของโรคหลอดเลือดแดงตีบแข็งก็ได้
“เออ…แล้วเอาเรื่องความสับสนในการเรียกชื่อโรคของพวกแพทย์มาพูดทำไม จะสอนให้ชาวบ้านเขามีสมองที่สับสนแบบพวกแพทย์เรอะ”
เปล่าพะยะค่ะ ที่เอามาพูดนี้ผมมีวาระซ่อนเร้นอยู่ 3 วาระ คือ
(1) โรคหลอดเลือดแดงตีบแข็งและโรคบริวารของมันทั้งหมดที่เรียกเหมาเข่งว่า “โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง” เนี่ยมันเริ่มเป็นกันมาตั้งแต่วัยเด็ก ไม่ใช่มาเป็นเอาตอนแก่เหนียงยานแล้วอย่างที่คนทั่วไปเข้าใจกัน
(2) โรคหลอดเลือดแดงตีบแข็งที่ว่าทำให้คนตายเป็นเบือและล้างผลาญเงินงบประมาณในการดูแลรักษาจนจะพาหลาย ๆ ประเทศล้มละลายนี้ จริงๆ แล้วมันเป็นโรคที่ป้องกันได้
(3) ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคหลอดเลือดแดงตีบแข็งที่ว่า ใครเป็นแล้วไม่หายต้องตายลูกเดียวนี้เป็นความเข้าใจที่ผิดความเป็นจริงคือเราพลิกผันให้มันถอยกลับได้ แปลไทยให้เป็นไทยว่า “หายได้”
ทั้งหมดที่ผมพูดมานี้ไม่ได้นั่งเทียนหรือยกเมฆพูดนะครับ แต่พูดตามหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ระดับมาตรฐานน่าเชื่อถือที่มีคนทำวิจัยกันไว้ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
เอาในประเด็นที่ว่าโรคนี้มันเริ่มเป็นตั้งแต่อายุน้อยก่อน หลักฐานยืนยัน ข้อแรกคือ งานวิจัยที่รวบรวมผลการผ่าพิสูจน์ศพทหารหนุ่มๆ ที่ตายในสนามรบหลายครั้ง นับตั้งแต่สงครามเกาหลีเป็นต้นมา ทุกครั้งให้ผลเหมือนกันหมดว่า ทหารหนุ่มที่ฟิตเปรี๊ยะเหล่านั้นมีโรคหลอดเลือดแดงตีบแข็งเกิดขึ้นแล้ว บางคนเป็นมากถึงขั้นมีรอยตีบที่มีนัยสำคัญขึ้นที่หัวใจแล้ว เพียงแต่ว่ายังไม่มีอาการให้เห็นเท่านั้นเอง