วิธีแก้โรค ลำไส้แปรปรวน
โรค ลำไส้แปรปรวน หรือไอบีเอส (IBS – Irritable Bowel Syndrome) เป็นกลุ่มอาการที่เกิดร่วมกันหลายอาการ มีสาเหตุมาจากลำไส้ตอบสนองต่อสิ่งเร้าได้เร็วกว่าปกติ จึงทำให้เกิดอาการปวดเกร็งบริเวณท้องน้อยหรือใต้สะดือ ร่วมกับมีอาการท้องเสีย ท้องผูก หรือท้องเสียสลับท้องผูก อาจมีมูกปนในอุจจาระ อาการปวดจะหายไปหลังจากขับถ่าย อาจมีอาการท้องอืด แน่นท้อง หรือเรอด้วยส่วนใหญ่อาการปวดท้องจะเกิดขึ้นตอนเช้าหรือหลังจากกินอาหาร สำหรับคุณผู้หญิงจะมีอาการปวดท้องมากขึ้นเมื่อมีประจำเดือน
เจาะหาสาเหตุลำไส้แปรปรวน
ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุก่อ โรคลำไส้แปรปรวน แน่ชัด ดร.ดักลาส เอ. ดรอสแมน (Dr. Douglas A. Drossman) แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านช่องท้องอดีตผู้อำนวยการร่วม UNC Center for Functional GI and Motility Disorders และประธาน Drossman Center for the Education and Practice of Integrated Care LLC กล่าวว่า “ความเครียดกับโรคลำไส้แปรปรวนมีความสัมพันธ์กันเป็นอย่างมาก” อารมณ์ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นความกลัว ความโกรธ ความตื่นเต้น ความเครียด ความเศร้า ฯลฯ ล้วน มีผลโดยตรงต่อระบบย่อยอาหาร เพราะจะทำให้ลำไส้ใหญ่บีบตัวผิดปกติ ผู้ที่เกิดความตื่นเต้น เช่นกำลังจะขึ้นเวทีต่อหน้าสาธารณชนครั้งแรก หรือคนที่จู่ ๆ ก็มีเหตุให้เครียดจัด มักจะรู้สึกปวดท้องขึ้นมาทันที
อาการลำไส้แปรปรวน
นอกจากจะถูกกระตุ้นจากความเครียดได้ง่ายแล้ว ยังมีอาหารเป็นตัวกระตุ้น โดยเฉพาะอาหารประเภทไขมันสูง เนื้อสัตว์ อาหารที่ทำให้เกิดแก๊สในกระเพาะอาหารมาก เช่น กะหล่ำปลี นม หอมหัวใหญ่ ชา กาแฟ น้ำอัดลม เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ยาและฮอร์โมนบางชนิดก็เป็นตัวกระตุ้นอาการลำไส้แปรปรวนได้เช่นกันโปรดสังเกตว่า ทั้งกรดไหลย้อนและลำไส้แปรปรวนมีตัวกระตุ้นให้เกิดคล้ายกัน นั่นคืออาหาร ความเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมน และความเครียด
สมุนไพรบำบัดสุขภาพท้อง
หนังสือ สมุนไพรน่ารู้ โดย รองศาสตราจารย์ ดร.วันดี กฤษณพันธ์ กล่าวถึงสมุนไพรหลายชนิดที่ช่วยขับลม แก้อาการท้องอืด และแก้โรคเกี่ยวกับกระเพาะอาหารและลำไส้ ดังนี้
กะเพรา
ใช้เป็นยาขับลม บำรุงธาตุ แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ รักษาแผลในกระเพาะอาหารและรักษาโรคหืดได้กล้วยน้ำว้า จัดเป็นสมุนไพรสารพัดประโยชน์ ช่วยรักษาอาการท้องเสีย โดยกินผลห่ามครั้งละ ½ – 1 ผล หากมีอาการท้องอืดร่วมด้วยให้ดื่มน้ำขิง ส่วนการแก้อาการท้องผูกให้กินกล้วยน้ำว้าสุกวันละ 2 – 4 ผล
ขิง
ช่วยขับลม แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และยังมีเอนไซม์ช่วยย่อยเนื้อสัตว์ การดื่มน้ำขิงหลังอาหารจะช่วยขับลมได้ดี
ขมิ้นชัน
แก้อาการท้องอืด เฟ้อ และจุกเสียด โดยตำขมิ้นชันสดให้ละเอียด จากนั้นคั้นเฉพาะน้ำแล้วนำมาผสมกับน้ำต้มสุกในอัตราส่วนเท่ากัน กินครั้งละ 2 ช้อนโต๊ะ วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน หรือจะกินขมิ้นชันชนิดแคปซูลก็ได้
กระชาย
แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม และท้องเสีย วิธีทำอย่างง่าย ๆ คือ ทุบกระชายน้ำหนัก 5 – 10 กรัมพอแตก นำไปต้มกับน้ำ ดื่มแก้อาการ หรือปรุงเป็นอาหาร ในเมนูนั้นพยายามใช้พริกให้น้อย เพื่อป้องกันการระคายเคืองกระเพาะอาหารและลำไส้
ตะไคร้
แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และขับลม นำตะไคร้น้ำหนัก 40 กรัมไปต้มกับน้ำ ดื่มแก้อาการ หรือจะปรุงเป็นอาหารก็ได้
Easy Tricks แก้ลำไส้แปรปรวนด้วยตัวเอง
การดูแลอาการลำไส้แปรปรวนด้วยตนเองต้องเริ่มจากการหาสาเหตุของโรคก่อน ดร.ดรอสแมนแนะนำว่า ควรจดบันทึกพฤติกรรมหรือสถานการณ์ในวันนั้น ๆ ไว้อย่างละเอียดเพื่อหาสาเหตุก่อโรค และควรปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต ดังนี้
- ลดการกินเนื้อสัตว์หรือไข่ซึ่งเป็นโปรตีนย่อยยากควรกินโปรตีนจากเต้าหู้ ถั่วเหลือง และเนื้อปลาซึ่งย่อยง่าย
- หลีกเลี่ยงการกินของทอด อาหารมัน ๆ หรือขนมเบเกอรี่ที่อุดมไปด้วยนม เนย
- ไม่ควรกินแป้งขัดขาว เช่น ข้าวขาว เส้นก๋วยเตี๋ยวควรกินธัญพืชไม่ขัดสี เช่น ข้าวกล้อง ข้าวซ้อมมือ เส้นโฮลวีต เมล็ดถั่ว งา
- เลี่ยงการกินอาหารรสจัดซึ่งทำให้เกิดแก๊สในกระเพาะ-อาหาร เช่น อาหารรสเผ็ดและเปรี้ยวจำพวกเมนูยำ น้ำส้มน้ำมะนาว
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มจำพวกชา กาแฟ เหล้า เบียร์และน้ำเย็นจัด ควรดื่มน้ำอุณหภูมิปกติหรือน้ำอุ่นวันละ 6 – 8 แก้ว
- กินอาหารครั้งละน้อย ๆ แต่บ่อยครั้ง โดยปรับจากมื้อใหญ่ 3 มื้อ เป็นมื้อย่อย 4 – 5 มื้อแทน โดยเน้นกินผักผลไม้ที่มีใยอาหารมาก
- ออกกำลังกายเป็นประจำ เช่น การรำกระบองฝึกโยคะ ฝึกชี่กง ก็จะช่วยสร้างความแข็งแรงให้แก่ร่างกายและช่วยลดความเครียดลงได้
- สู้ลำไส้แปรปรวนสไตล์ชีวจิต อาจารย์สาทิสแนะนำวิธีแก้ลำไส้แปรปรวนไว้ดังนี้ งดการกินอาหารรสจัดและกินอาหารชีวจิต ทำดีท็อกซ์อย่างน้อย 3 วัน และกินยาธาตุบรรจบครั้งละ 3 – 5 เม็ด และขมิ้นชันครั้งละ 3 – 5 เม็ด วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร
ไม่ว่าเราจะป่วยเป็นโรคอะไร หากมีความรู้เกี่ยวกับโรคและรู้แนวทางในการดูแลที่ถูกต้องแล้ว ชีวจิต เชื่อว่าเพียงแค่ลงมือทำตามด้วยความตั้งใจจริง เราก็จะสามารถสยบโรคกรดไหลย้อน โรคลำไส้แปรปรวน หรือโรคร้ายอื่น ๆ ได้อย่างแน่นอน
จาก คอลัมน์เรื่องพิเศษ นิตยสารชีวจิต ฉบับที่ 383
บทความน่าสนใจอื่นๆ
สะระแหน่ ผักสารพัดประโยชน์ มิตรแท้ของลำไส้
ANTI CANCER FOODS กินต้านมะเร็งลำไส้ใหญ่
