ภาวะจิต

50 นิยามที่คนมักเข้าใจผิด เพื่อประโยชน์สำหรับการทำความเข้าใจตนเอง

50 นิยามของภาวะจิตในรูปแบบต่าง ๆ

พระพุทธเจ้าทรงให้ทำความเข้าใจความจริงด้วยการภาวนาเป็นสำคัญ  เพราะถ้าเราเพียงอ่านและฟัง ย่อมมีภาวะบางอย่างที่เราจะถูกภาษาหลอกเอา เช่น เราพูดกันอยู่เสมอว่า อย่ามองโลกแง่ร้าย 

แต่ในความเป็นจริงแล้ว การมองโลกแง่ร้ายเป็นสิ่งที่เราไม่ได้ตั้งใจให้เกิด ทว่ามันปรุงแต่งของมันเองตามธรรมชาติจากสัญญาหมายจำในภพชาติก่อน ๆ 

เพื่อให้ท่านผู้อ่านเข้าใจภาวะตามจริงของอาการและนิยาม จึงขอหยิบยกนิยามที่คนมักเข้าใจผิดมาให้พิจารณาสัก 50 ข้อ ซึ่งนิยามเหล่านี้จะเป็นประโยชน์สำหรับการทำความเข้าใจตนเองและการภาวนาในรูปแบบต่าง ๆ ที่กระทำกันอยู่

  1. อยากลงมือทำ = ฉันทะ
  2. อยากได้ความสำเร็จ = ตัณหา
  3. รักแท้ = เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา
  4. รักหนุ่มสาว = เมตตา ตัณหา ราคะ
  5. รักหลอก = ตัณหา ราคะ
  6. ความสุข = ภาวะปรุงแต่งด้านบวก
  7. ความทุกข์ = ภาวะปรุงแต่งด้านลบ
  8. เบิกบาน = ไม่ปรุงแต่ง เป็นกลาง ไม่บวกไม่ลบ
  9. ฌานสมาธิ = จิตจดจ่ออยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพื่อดับความคิด
  10. สมาธิการงาน = จิตจดจ่อกับการงานตรงหน้า ใช้การงานเป็นกรรมฐาน
  11. วิปัสสนา = การสังเกตความจริงของร่างกาย ความรู้สึก ความคิด จนเห็นการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปของรูปนาม
  12. ปัจจุบันขณะ = การตระหนักรู้กับสิ่งที่อยู่ตรงหน้าอัตตาหายไปเป็นหนึ่งเดียวกับสรรพสิ่ง
  13. การพัฒนาจิต = กระบวนการที่นำไปสู่ความเข้าใจเพื่อการปล่อยวาง
  14. ปัญญา = ความสามารถในการปล่อยวางสิ่งต่าง ๆ
  15. ความฉลาด = ความสามารถในการเปลี่ยนแปลงสิ่งต่าง ๆ
  16. การคิดวิเคราะห์ = การประมวลข้อมูลและประสบการณ์เก่า นำไปสู่การตัดสินใจต่าง ๆ
  17. ปัญญารู้แจ้ง = ภาวะไร้ผู้คิด เข้าใจสรรพสิ่ง
  18. ชีวิต = กระบวนการทำงานของขันธ์ 5 คือรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ
  19. รู้จักตนเองทางโลก = รู้หนทางบำรุงกิเลสฝ่ายดีและฝ่ายเลวของตน
  20. รู้จักตนเองทางธรรม = รู้ความจริงเรื่องเหตุปัจจัยในการสร้างอัตตาของตน รู้หนทางยุติการบำรุงกิเลสทั้งฝ่ายดีและฝ่ายเลว
  21. พุทธะ = ผู้ทำลายความหลงผิดว่ามีตัวเรา
  22. เวลาทางโลก = อดีต อนาคต ปัจจุบัน
  23. เวลาทางธรรม = ไร้เวลา เกิดขึ้น ดับไปขณะจิตนั้น ๆ
  24. การแสวงหาทางโลก = เรียนรู้ภายนอก เพื่อเข้าใจภายใน เพื่อสร้างสรรค์สิ่งต่าง ๆ ไปตามทัศนคติของตน
  25. การแสวงหาทางธรรม = เรียนรู้ภายใน เพื่อเข้าใจภายนอก เพื่อปล่อยวางภายในภายนอก
  26. ความสำเร็จทางโลก = การได้มาซึ่งลาภ ยศสรรเสริญ สุข
  1. ความสำเร็จทางธรรม = เป็นอิสระจากลาภ ยศ สรรเสริญ สุข และสิ่งทั้งปวง
  2. การภาวนา = อุบายการพิจารณาเพื่อเข้าใจความจริง
  3. ลมหายใจ = ฐานที่ตั้งเพื่อหยั่งรากสมาธิ นำไปสู่ วิปัสสนา เพื่อทำลายอัตตาตัวตน
  4. ความฟุ้งซ่าน = ภาวะความปั่นป่วนอันเกิดจากการปรุงแต่ง
  5. การใช้ความคิด = กำหนดสมาธิและสติลงไปเพื่อแก้ไข ปรับปรุงการงานตรงหน้า
  6. จิตสำนึก = ความรู้ สิ่งที่รู้ รู้ในความหมายของภาษา บัญญัติ คลังสัญญา ความจำ
  7. จิตใต้สำนึก = ความจำ ธาตุสัญญา ประสบการณ์เก่าซึ่งส่งผลต่อความรู้สึกสุขทุกข์
  8. อดีต = การปรุงแต่งโดยใช้สัญญาในเวลาปัจจุบัน
  9. อนาคต = การปรุงแต่งโดยปรับเปลี่ยนสัญญาตามทัศนะในเวลาปัจจุบัน
  10. โลกความจริง = ผลอันเกิดจากความเข้าใจระดับจิตว่า โลกคือภาวะซึ่งสร้างจากการปรุงแต่ง
  11. โลกสมมุติ = ผลสืบเนื่องจากการไม่เห็นความจริงเห็นว่าสิ่งที่ปรุงแต่งขึ้นมาเป็นความจริง
  12. ระงับความโกรธ = ความตั้งใจที่จะจดจ่ออยู่ในความว่าง ด้วยสมาธิบ้าง วิปัสสนาบ้าง การตรึกคิดที่เป็นกุศลบ้าง
  13. ความโกรธ = อาการที่จิตหลุดเข้าไปในการปรุงแต่งมีสัญญาใหญ่ฝ่ายอกุศลครอบงำ สติดับ สมาธิดับ กิเลสพุ่ง
  14. ความดี = ขณะจิตดำรงอยู่ในเมตตา กรุณามุทิตา อุเบกขา การตื่นรู้
  15. ความชั่ว = ขณะจิตดำรงอยู่ในโมหะ โลภะ โทสะราคะ ความหลงในตัวตน
  16. ปฏิบัติธรรม = กระบวนการทำลายกิเลสทั้งรูปและนาม
  17. ความจริงสูงสุด = เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป
  18. เข้าใจความจริง = ออกจากหนทางแห่งการเกิดขึ้นตั้งอยู่ ดับไป
  19. ความตาย = ภาวะเปลี่ยนผ่านสู่รูปแบบชีวิตใหม่อันเกิดจากการปรุงแต่งของจิต
  20. อัตตาตัวตนตาย = ยุติภาวะของการเปลี่ยนผ่านทางจิต เข้าสู่ภาวะไร้การเกิดดับ
  21. คน = สัตว์ที่มีศักยภาพในการฝึกฝนสติในขั้นสูงสุด
  22. มนุษย์ = วิวัฒนาการของสัตว์ที่ได้รับการฝึกสติมาแล้วพอสมควร
  23. อริยบุคคล = มนุษย์ผู้มีสติสัมปชัญญะสมบูรณ์
  24. พระพุทธเจ้า = ผู้ค้นพบหนทางและถ่ายทอด

กระบวนการฝึกตน เพื่อบรรลุสู่ความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์เราเรียกมนุษย์ประเภทนี้ว่า “พระอรหันต์”

ท่านผู้อ่านทั้งหลาย ท่านเคยถามตนเองบ้างหรือไม่ว่าท่านเกิดมาเพื่ออะไร ขอให้ท่านมองไปที่คนทั้งโลกแล้วหยุดพิจารณา ในยุคสมัยที่มีแต่การแก่งแย่งแข่งขัน ท่ามกลางเสียงโฆษณาชวนเชื่อถึงชีวิตที่ผาสุกและสมบูรณ์แบบ

ข้าพเจ้าอยากถามท่านว่า ท่านเคยเห็นใครบ้างไหมที่มีความสุขและพอใจกับชีวิตของตัวเองจริง ๆ เราฟังกันมานานแล้วว่า ความสุขเป็นสิ่งที่หาง่าย แต่เราแทบไม่เคยเห็นใครสักคนที่มีความสุขได้อย่างที่พูด แล้วท่านอยากเป็นเช่นนั้นหรือ

ท่านทั้งหลาย ชีวิตของเราเป็นสิ่งมีค่า ทว่าชีวิตก็มีวันหมดอายุ ไม่ช้าความตายย่อมเกิดกับเราไม่วันใดก็วันหนึ่ง คำถามสำคัญที่ท่านต้องย้ำกับตนเองให้มาก ๆ คือ

 “ท่านกำลังทำอะไรอยู่ ท่านกำลังใช้ความเป็นมนุษย์ของท่านเพื่อทำอะไรอยู่” 

เรื่อง พศิน อินทรวงค์

ข้อมูลจาก คอลัมน์ Heart and Soul นิตยสาร Secret


บทความน่าสนใจ

10 ข้อคิดเปลี่ยนชีวิตที่คับแคบให้กลายเป็นท้องฟ้ากว้างใหญ่ โดยคุณพศิน อินทรวงค์

10 ข้อปฏิบัติเพื่อการเติบโตของจิตวิญญาณ โดยคุณพศิน อินทรวงค์

10 ความเข้าใจผิด ที่ทำให้คนเราทุกข์ไปจนตาย!!! โดยคุณพศิน อินทรวงค์

10 ความจริงสูงสุดที่ทุกคนควรตระหนัก!!! โดยคุณพศิน อินทรวงค์

© COPYRIGHT 2024 Amarin Corporations Public Company Limited.