วัดคณิกาผล ผลแห่งศรัทธาของนางโลม
เมื่อเอ่ยถึงประวัติผู้ก่อสร้าง วัดคณิกาผล ก็มักจะนึกไปถึง พระอัฑฒกาสีเถรี ภิกษุณีรูปหนึ่งในสมัยพุทธกาล ซึ่งบำเพ็ญบารมีในสมัยพระพุทธเจ้ากัสสปะ เนื่องจากอดีตชาติเคยเอ่ยวจีทุจริตต่อภิกษุณี ผู้เป็นพระอรหันต์ว่า “นางแพศยา” ทำให้ตกนรกเพราะบาปนั้นอยู่นาน กระทั่งเกิดเป็นมนุษย์ในชาติสุดท้าย
แม้นางเกิดมาในครอบครัวเศรษฐีมีรูปร่างงดงามดุจนางเทพอัปสร แต่ชีวิตกลับตกอับและประพฤติผิดพรหมจรรย์ต้องกลายเป็นนางคณิกา หรือโสเภณีในกรุงราชคฤห์ ภายหลังได้ฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าเกิดความเลื่อมใสศรัทธาจึงออกบวชเป็นภิกษุณี และบรรลุเป็นพระอรหันต์ในที่สุด
รูปปั้นยายแฟงครึ่งตัวปิดทองตั้งไว้ในซุ้มกำแพงหลังพระอุโบสถ ที่ฐานรูปมีจารึกว่า “วัดคณิกาผลนี้สร้างเมื่อพุทธศักราช 2376 โดยคุณยายแฟง บรรพบุรุษของตระกูลเปาโรหิตย์”
เรื่องของพระอัฑฒกาสีเถรีมักถูกหยิบยกขึ้นมาเมื่อเอ่ยถึง “ยายแฟง” ผู้เป็นตำนานแม่เล้านางโลม หรือสำนักโสเภณีแห่งสยามครั้งอดีต ในสมัยที่การค้าประเวณีถูกต้องตามกฎหมาย “โรงยายแฟง” ในตรอกเต๊าถนนเยาวราชเป็นหนึ่งในนั้น
แม้มีอาชีพไม่บริสุทธิ์ แต่ยายแฟงกลับมีจิตศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาจึงชวนหญิงโสเภณีในสำนักของตนนำรายได้จากการค้าประเวณีมาร่วมลงขันกันสร้างวัดบริเวณที่ดินท้ายตลาดเรียกว่าตรอกโคก วัดสร้างเสร็จในปี พ.ศ. 2376 มีชื่อว่า “วัดใหม่ยายแฟง” บ้างเรียก “วัดโคก” ตามชื่อของที่ตั้งเดิม
ภายในพระอุโบสถประดิษฐานหลวงพ่อทองคำ พระพุทธรูปปางมารวิชัยอายุ 800 ปี
ภายหลังเมื่อลูกหลานของยายแฟงเข้ามาบูรณะวัด พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานนามวัดให้ใหม่ว่า วัดคณิกาผลอันมีความหมายว่าวัดที่สร้างขึ้นจากผลประโยชน์ของนางคณิกา
กระทั่งในปี พ.ศ. 2449 พระสงฆ์วัดคณิกาผลใช้ศาลาและกุฏิพระเป็นที่เล่าเรียนและสอนหนังสือให้เด็กในชุมชน ต่อมาจึงก่อตั้งเป็นโรงเรียนประถมศึกษาชื่อ “โรงเรียนวัดคณิกาผล” ตั้งในเขตธรณีสงฆ์ มีอาคารเรียนใกล้กับพระอุโบสถ
ปัจจุบันวัดคณิกาผลตั้งอยู่ที่ถนนพลับพลาไชย แขวงป้อมปราบ เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร ตรงข้ามกับสถานีตำรวจนครบาลพลับพลาไชย 2 และติดกับมูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง เป็นตำแหน่งที่คนส่วนใหญ่คุ้นเคยกับวัฒนธรรมไทยเชื้อสายจีน ร้านค้าอาคารสูงเปลี่ยนภาพในอดีตตรอกสำนักโสเภณีเลื่องชื่อกลายเป็นแหล่งค้าขายสำคัญของกรุงเทพฯ มีเพียงวัดและโรงเรียนที่เป็นหลักฐานถึงเรื่องราวอันเป็นตำนาน
การสร้างวัดแห่งนี้แสดงให้เห็นถึงแรงศรัทธาในพุทธศาสนาของสตรีไทยไม่ว่าทำอาชีพอะไรได้เป็นอย่างดี
ที่มา : นิตยสาร Secret ฉบับที่ 231
เรื่องและภาพ : อุราณี ทับทอง
บทความน่าสนใจ
ชวนไหว้พระ-ทำบุญ สักการะหลวงปู่ไข่ วัดบพิตรพิมุข
วิถีชีวิตชาวไทยวน เมืองสระบุรี ณ วัดจันทบุรี อำเภอเสาไห้
วัดจักรวรรดิราชาวาส พระอารามหลวงใกล้แหล่งการค้าย่านเยาวราช
รีวิวความงดงาม 7 วัดพุทธในเกาหลีใต้ ยูเนสโก เพิ่งประกาศเป็นมรดกโลกปี 2018
วัดโสมนัสวิหารราชวรวิหาร แหล่งปฏิบัติธรรม ชำระจิตใจ กลางกรุง
