ปัญหาธรรมประจำวันนี้: หลักธรรมไหนที่ช่วยเพิ่มกำลังใจจากทุกข์เพราะรัก
ถาม: หาก ทุกข์เพราะรัก ต้องการเพิ่มกำลังใจ มีหลักธรรมไหนที่สามารถนำมาใช้แก้ ทุกข์จากความรักได้บ้างคะ
พระ ดร.นิตินัย อุดมกัน ตอบปัญหาเรื่อง หลักธรรมไหนที่ช่วยเพิ่มกำลังใจจาก ทุกข์เพราะรัก ไว้ว่า
ตอบ: ความรักเกิดจากจิตใจสองดวงที่เกี่ยวข้องกัน โดยจิตใจนี้อาศัยกายเป็นเครื่องดำรงอยู่ พระพุทธเจ้าและเหล่าพระอริยสาวกสอนว่า อะไรก็ตามที่เกิดขึ้นภายใต้สังขารนี้ เมื่อเกิดขึ้นในเบื้องต้น ย่อมเปลี่ยนแปลงไปในท่ามกลาง และย่อมแตกสลายตายไปในที่สุด สิ่งนั้นไม่เที่ยง จึงเป็นทุกข์เป็นเรื่องธรรมดา เพราะสิ่งนั้นไม่ได้มีแก่นสารสาระ
อะไรเลย เอาแน่เอานอนไม่ได้ ความรักก็เช่นเดียวกัน หนีกฎเกณฑ์ธรรมชาติข้อนี้ไปไม่ได้ เพราะสุดท้ายมันก็จะเป็นแบบนี้เช่นกัน
ในเรื่องของความรักนี้ พระราชญาณกวี (ท่านปิยโสภณ) กล่าวไว้ในบทเรื่อง ประคองจิต ถอนพิษรัก ว่า
จิตเหมือนดวงอาทิตย์ ไม่เป็นพิษต่อใคร ภัยร้ายของจิตคืออารมณ์ เหมือนเมฆหมอกบดบังแสงอาทิตย์ เมื่อเกิดภัยในอารมณ์ รีบข่มใจให้ได้ การข่มใจคือการไม่พูดสิ่งที่อยากพูดออกไป ไม่ทำสิ่งที่อยากทำเหลือเกิน ข่มใจได้ก็หมดภัย ข่มใจไม่ได้ ห้ามใจไม่อยู่ เรื่องเล็กจะเป็นเรื่องใหญ่
ภัยในอารมณ์ผสมกับการยุแหย่ มีแต่การตีแผ่ความชั่วร้าย การขจัดอารมณ์จึงต้องฝืนใจ คือฝืนไม่ทำสิ่งที่ยั่วยุให้เราทำ ฝืนใจทำสิ่งที่นำความปลอดภัยมาให้ ใครฝืนใจได้มากเท่าไร คนนั้นก็เยือกเย็นเท่านั้น ใครทำอะไรตามใจ คนนั้นจะก่อภัยรอบด้าน ไม่มีใครทำร้ายเรา ยิ่งกว่าเราทำร้ายตัวเอง มนุษย์ทุกคนชอบกล่าวหาคนอื่น ฟื้นฝอยหาตะเข็บ เรื่องจบไปแล้วชอบนำมาเล่าตอกย้ำให้ช้ำทรวง หยุดคุย หยุดส่งไลน์ที่ไร้สาระก่อกวนอารมณ์ตัวเอง ตั้งสติได้ก็ตั้งตัวได้ สติอยู่กับตัวเมื่อใด มิตรภาพก็เกิดขึ้น
การประคองจิตต้องคิดยับยั้งชั่งใจ คนหนักแน่นมั่นคงจะไม่หวั่นไหวต่อมรสุมชีวิต พิษร้ายคือพิษรัก รักมากทุกข์มาก
รักน้อยทุกข์น้อย ทั้ง ๆ ที่รู้ว่ารักเป็นทุกข์แต่ก็ผวาเข้าหารัก ความรักเป็นมิ่งมงคล แต่ที่คนไม่เข้าใจเพราะไม่ถนอมรัก ความรักให้อารมณ์ ความเข้าใจให้เหตุผล
คนรักง่ายมักหน่ายเร็ว อย่าอยากให้คนรักจนตัวสั่น แต่ให้หมั่นสะสมความไว้วางใจ รักแรกพบ แรกคุย แรกแย้ม เป็นรักเฉิดฉาย ต้องระวัง เมื่อมีรัก ไม่ว่าจะเป็นรักประเภทใด ใจเราจะประมาท ขับรถต้องระวังภัย ขับเคลื่อนใจต้องระวังอารมณ์ คนส่วนมากมักมีอารมณ์เมื่อไม่สมหวัง ตัวอารมณ์นี่เองที่บั่นทอนรัก เขาหารู้ไม่ว่าชีวิตมีได้มีเสีย มีสมหวังมีผิดหวัง ก็เรื่องธรรมดา ต้องหัดทำใจไว้บ้าง
แม้ความหวังจะเป็นพลังขับเคลื่อนชีวิต แต่ต้องระวังอารมณ์ผิดหวังไว้ด้วย คนที่เสียคนก็เพราะทำตนตามอารมณ์
การพูดว่าไม่มีใครรัก ไม่มีคนเข้าใจ คือการบ่นเพ้อไร้เหตุผล บั่นทอนสุขภาพจิตพิษรักรุนแรงกว่ายาพิษ คนที่กล้าดื่มยาพิษก็เพราะรักเป็นพิษก่อน ความหึงหวงคืออาการเริ่มต้นของพิษรัก ใจที่หึงหวงจะแตกต่างจากใจที่ห่วงหา หวงกับห่วงล้วนแต่เป็นห้วงอารมณ์รัก แต่หวงให้โทษ ส่วนห่วงให้คุณ เมตตาธรรมคือ รักบริสุทธิ์เกิดจากความห่วงใย
เราต้องประคองจิต ถอนพิษรักให้ได้ด้วยการตั้งสติ ดึงจิตกลับมาอยู่ที่ตัว อย่าปล่อยอารมณ์เพ้อคลั่งให้พรั่งพรูจนใครเขารู้ว่าเราหลง หลงอารมณ์เมื่อใด ก็หลงทางเมื่อนั้น กาลเวลาและวิธีรักษาอารมณ์จะบ่มเพาะความรัก
นี่คือวิธีประคองจิต ถอนพิษรัก
