ศิลปะจีนในวัดไทย ความต่างที่ลงตัวระหว่างสองวัฒนธรรม

ศิลปะจีนในวัดไทย มีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย แต่มาเด่นชัดมากในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ด้วยเป็นพระราชนิยมและความสนพระทัยในวัฒนธรรมจีนของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3

ศิลปะจีนในวัดไทยส่วนใหญ่ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ เกิดขึ้นจากพระราชนิยมและความสนพระทัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ไม่ได้เพียงแต่เข้ามาในฐานะเครื่องประดับตกแต่งศาสนสถานเท่านั้น แต่มีอิทธิพลต่อด้านสถาปัตยกรรมด้วย เช่น พระอุโบสถและพระวิหารที่สร้างขึ้นในรัชกาลที่ 3 จะตกแต่งด้วยวัสดุจากจีน เช่น กระเบื้องจีน และลวดลายแบบจีน รวมทั้งการวาดจิตรกรรมเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับวรรณกรรมจีน เช่น สามก๊กและไซอิ๋ว ใช้เทคนิคนูนต่ำ เช่น จิตรกรรมเรื่องไซอิ๋วที่วัดบวรนิเวศวิหาร และจิตรกรรมเรื่องสามก๊กที่วัดพิชยญาติการาม

ศิลปะจีนนอกจากมีความงดงามแล้ว ยังแฝงด้วยปริศนาหรือความหมายที่ซ่อนอยู่ ไม่เท่านั้นยังเป็นการสะท้อนและอนุรักษ์คติความเชื่อของชาวจีนไว้อีกด้วย เช่น ความเชื่อเรื่องสิริมงคลของจีนที่ปรากฏในประมาติกรรมและจิตรกรรม

ศิลปะจีนภายในวัดไทยในแต่ละแห่งมีจุดเด่นและลักษณะที่สวยงามแตกต่างกันออกไป จึงขอนำเสนอศิลปะจีนในแต่ละวัดน่าสนใจดังนี้

เสามังกร หรือเสาประทีป ในวัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร

เสามังกร หรือเสาประทีป เป็นเสาหินที่ประดับด้วยลวดลายมังกร ตามความเชื่อของจีนประดับไว้เพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้าย และเป็นสัตว์พาหนะของเทพเจ้า ยังเป็นเทพผู้ประทานน้ำและฝนอีกด้วย

จิตรกรรมนูนต่ำเรื่องไซอิ๋วที่ซุ้มเจดีย์ ในวัดบวรนิเวศวิหาร

วรรณกรรมจีนเรื่องไซอิ๋ว เป็นวรรณกรรมพระพุทธศาสนามหายาน เล่าถึงคณะอัญเชิญพระไตรปิฎก นำโดยหลวงจีนนามว่า “ถังซำจั๋ง” พร้อมด้วยปีศาจ 3 ตนที่ทำความผิดร้ายแรง แต่ต้องมาชดใช้บาปด้วยการคุ้มครองพระถังซำจั๋งไปอัญเชิญพระไตรปิฎกยังชมพูทวีป

จิตรกรรมแกะสลักเรื่องสามก๊ก ในวัดพิชยญาติการาม

วรรณกรรมจีนเรื่องสามก๊ก เป็นวรรณกรรมสงครามของจีนที่ได้รับความสนใจจากชนชั้นนำในสังคมไทยยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์เป็นอย่างมาก จนได้แปลจากสำนวนจีนเป็นไทยโดยเจ้าพระยาพระคลัง (หน)

ตุ๊กตาจีน ในวัดอรุณราชวราราม

ตุ๊กตาจีน หรืออับเซา ที่วัดอรุณฯมีความงดงามมาก เป็นรูปของบุคคลในประวัติศาสตร์ และเทพเซียนตามคติของศาสนาเต๋า พระอรหันต์ในคติพระพุทธศาสนามหายาน รวมไปถึงสัตว์มงคลของจีนด้วย

ยังมีศิลปะจีนที่สวยงามอีกมาก สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จาก เสริมสิริมงคล ยลศิลปะจีน 9 วัดไทยในกรงุทพฯ