สวดภาณวาร พิธีสงฆ์ในพระราชพิธีของพระราชสำนัก

สวดภาณวาร พิธีสงฆ์ในพระราชพิธีของพระราชสำนัก

สวดภาณวาร มีหลักฐานปรากฎว่าเป็นพิธีสงฆ์ในพระราชพิธีที่มีมานานตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ในสมัยกรมขุนพรพินิต มีทั้งพิธีสงฆ์ และพิธีพราหมณ์ ทำพิธี ณ พระที่นั่งสรรเพชญปราสาท (ปัจจุบันก็คือพระราชวังโบราณ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)

ความหมายของสวดภาณวาร

ราชบัณฑิตกล่าวว่า สวดภาณวาร แปลว่า “วาระแห่งการสวด” ใช้สำหรับการสวดคาถาหรือข้อความในพระไตรปิฎกเป็นคราว ๆ การสวดภาณวารจะเป็นการสวดสาธยายพุทธมนต์ที่ต้องต่อเนื่องทั้งวันทั้งคืน จึงไม่แปลกที่จะมีการผลัดเปลี่ยนพระสงฆ์เป็นรอบ ๆ สวดภาณวาร หรือเรียกอีกอย่างว่า สวดจตุภาณวาร

พุทธมนต์ที่ใช้ในการสวดภาณวาร

เนื่องจากการสวดนี้ประกอบด้วย 4 วาระ คือ

ภาณวารที่ 1 ประกอบด้วยติสรณคมปาฐะ (ว่าด้วยการประกาศพระรัตนตรัย) ทสสิกขาบท (ศีล 10) สามเณรปัญหาปาฐะ (ปัญหา 10 ประการของสามเณร) ทวัตติงสาการปาฐะ (พิจารณาอาการ 32 ประการ) ตังขณิกปัจจเจกขณาปาฐะ (พิจารณาปัจจัย 4) ทสธัมมสุตตาปาฐะ (ธรรม 10 ประการของผู้บวชควรพิจารณา) มังคลสุตตปาฐะ (มงคลสูตร) รตนสุตตปาฐะ (รัตนสูตร) กรณียเมตตสุตตาปาฐะ (กรณียเมตตสูตร) อหิราชสุตตปาฐะ (ขันธปริตร) เมตตานิสังสสุตตปาฐะ (เมตตาสูตร) โมรปริตตปาฐะ (โมรปริตร) จันทปริตตปาฐะ (จันทิมสูตร) สุริยปริตตปาฐะ (สุริยสูตร) ธชัคคสุตตปาฐะ (ธชัคคปริตร)

ภาณวารที่ 2  ประกอบด้วยมหากัสสปโพชฌังคสุตตปาฐะ (โพชฌงคสูตรเกี่ยวกับพระมหากัสสปะอาพาธ) มหาโมคคัลลานะโพชฌังคสุตตปาฐะ (โพชฌงคสูตรเกี่ยวกับพระมหาโมคคัลลานะอาพาธ) มหาจุนทโพชฌังคสุตตปาฐะ (โพชฌงคสูตรเกี่ยวกับพระมหาจุนทะอาพาธ)

ภาณวารที่ 3 ประกอบด้วย คิริมานันทสุตตปาฐะ (คิริมานนทสูตร) และอิสิคิลิสุตตปาฐะ (อิสิคิลิสูตร)

ภาณวารที่ 4 ประกอบด้วย ธัมมจักกปวัตตนสูตร มหาสมยสูตร อาฬวกสูตร กสิภารทวาชสูตร ปราภวสูตร วสลสูตร สัจจวิภังคสูตร อาฏานาฏิยสูตร (อาฏานาฏิยปริตร)

คลิกเลข 2 เพื่ออ่านหน้าถัดไป >>>