สัญญาณเตือน อาการป่วยทางจิตที่ควรปรึกษาแพทย์
ว่ากันว่า ความผิดปกติทางจิตใจ ที่เกิดขึ้นจนกลายเป็นโรคจิตเภทหรือโรคอารมณ์สองขั้ว มักส่งสัญญาณให้คนรอบข้าง เช่นพ่อแม่ พี่น้อง เพื่อนฝูง คนรัก เห็นก่อนเสมอ เพียงแต่พวกเขาเหล่านั้นมักเชื่อว่า “ก็เป็นเพียงความไม่ปกติ” ทางวิธีคิดและ อารมณ์ บางอย่างซึ่งสุดท้ายก็จะหายไปเอง
แต่ความจริงไม่ได้เป็นเช่นนั้ นแพทย์หญิงรันนา พาเร็กห์ แห่งสมาคมจิตแพทย์สหรัฐอเมริกา กล่าวว่า โรคจิตเภททั้งสองชนิดที่กล่าวไปแล้วนั้นมีพัฒนาการของโรคอย่างชัดเจน เพียงแต่คนรอบข้างต้องสังเกตและเข้าช่วยเหลืออย่างทันท่วงทีอาการเหล่านั้นได้แก่
1.ทําตัวแปลกแยกและไม่มีทีท่าจะสนใจคนอื่นเลย
2.ไม่ร่วมกิจกรรมโดยเฉพาะกิจกรรมที่เจ้าตัวเคยสนใจ ทั้งที่โรงเรียนและที่ทํางานซึ่งนําไปสู่ความล้มเหลวในการทําสิ่งที่เคยทําได้ดี
3.มีปัญหาด้านกระบวนการคิดไม่ว่าจะเป็นการจดจ่อการใช้ความจําการคิดอย่างเป็นเหตุเป็นผล หรือการเรียบเรียงคําพูด
4.อ่อนไหวเกินไปจนทนได้ยินเสียงเห็นภาพได้กลิ่นหรือสัมผัสบางอย่างไม่ได้
5.พฤติกรรมถดถอยไม่อยากทําอะไรทั้งสิ้น
6.ไม่อยู่กับความเป็นจริงโดยเริ่มจากการไม่รู้ว่าตนเองสัมพันธ์หรือสําคัญอย่างไรกับคนรอบข้างจนไม่รับรู้ความจริง
7.ไม่มีเหตุผล เริ่มเชื่อในสิ่งแปลกๆ เช่นพลังของตนเองในการควบคุมสิ่งต่างๆ หากผู้ป่วยเป็นเด็กวัยรุ่นมักจะเชื่อเรื่องมนตร์วิเศษ
8.ขี้กังวลโดยตื่นตัวและหวาดระแวงอย่างรุนแรง
9.มีพฤติกรรมแปลกๆ ซึ่งคนรอบข้างมักอธิบายลักษณะบุคลิกภาพของผู้ป่วยไม่ได้
10.มีปัญหาเรื่องการกินและการนอนหลับ โดยเฉพาะไม่สามารถนอนหลับหรือกินในเวลาเดิมได้
11.อารมณ์แปรปรวนโดยขึ้นหรือลงอย่างไร้สาเหตุ
หากผู้ที่เรารู้จักมีอาการเพียง 1-2 อาการ ย่อมไม่สามารถตัดสินได้ทันทีว่าคนคนนี้ป่วยทางจิต นอกเสียจากว่าพฤติกรรมนั้นทําให้เสียการเรียนหรือหน้าที่การงานจึงควรพาไปพบจิตแพทย์ และหากคนคนนั้นมีความคิดที่อยากทําร้ายคนอื่นหรือตนเองให้รีบพาไปพบจิตแพทย์โดยด่วน
อย่างไรก็ตาม การจำแนกโรคทางจิตเวชมีหลายหมวดหมู่ในแต่ละบุคคล เช่น บางรายต้องพบกับความเสียใจหนักๆ เพิ่งผ่านการสูญเสียคนใกล้ชิด เครียดกับงานที่หาทางออกไม่ได้ ได้รับแรงกดดันสะสมจากความสัมพันธ์ที่ไม่เป็นอย่างที่คาดหวัง มีหลากหลายสาเหตุที่ส่งผลให้คนเราป่วยทางใจ และอาจมีผลกับทางกายด้วย แต่เราจะรู้ได้อย่างไรว่าอาการป่วยทางใจที่เป็นอยู่ ไม่ว่าจะเพิ่งเริ่มมีอาการ หรือเป็นมานานแล้วนั้น จะเข้าข่ายกลายเป็นโรคทางจิตเวช ที่ไม่ใช่แค่อารมณ์ผิดปกติชั่วครั้งชั่วคราว และควรต้องปรึกษาแพทย์ก่อนจะสายเกินแก้
วันนี้เรามี 7 เช็คลิสต์ที่บอกว่านี่อาจไม่ใช่แค่ความผิดปกติทางอารมณ์ทั่วไป แต่อาจเป็นสัญญาณของโรคทางจิตเวช
1.นอนไม่หลับ หรือนอนมากเกินไป หรือมีอาการอย่างใดอย่างหนึ่งติดต่อกันนานเกินสองสัปดาห์ หรือเป็นเดือนจนกระทบกับการใช้ชีวิต
2.อยากแยกตัว เก็บตัวอยู่คนเดียว อยู่ๆ ก็ไม่อยากทำสิ่งที่เคยชอบทำ ไม่อยากออกไปใช้ชีวิตตามปกติ รวมถึงไม่ใส่ใจดูแลตัวเอง ไม่อยากทำแม้กระทั่งอาบน้ำ แปรงฟัน หรือแต่งตัว เกิดความรู้สึกไม่มีความสุขกับการใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นในครอบครัว ในที่ทำงาน หรือแม้แต่ในโลก
3.มีอาการเจ็บป่วยทางกายแบบหาสาเหตุไม่ได้ เช่น ปวดหลัง ปวดหัวแบบไม่มีสาเหตุ ปวดท้องท้องอืด หรือเป็นโรคกระเพาะอาหารแบบเฉียบพลัน ร่างกายซูบผอม อ่อนเพลีย ไม่มีแรง หัวใจเต้นเร็วขึ้น แน่นหน้าอก หายใจลำบาก หน้ามืด วิงเวียนศีรษะ ทั้งหมดนี้เรียกกันว่าเป็น ภาษาร่างกายแห่งความเครียด (body language of stress)
4.เบื่ออาหาร ไม่อยากกินอะไรเลยจนน้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว ซูบผอม หรือกินมากเกินปกติแบบต่อเนื่องจนน้ำหนักขึ้นอย่างรวดเร็ว และควบคุมพฤติกรรมการกินของตนเองไม่ได้
5.อยู่ๆ ก็ไม่มีสมาธิ ไม่สามารถจดจ่อกับสิ่งที่ต้องทำได้ตามปกติ ความสามารถในการคิดอ่านลดลง ตัดสินใจในเรื่องธรรมดาๆ ก็ยังทำไม่ได้
6.มีพฤติกรรมหุนหันพลันแล่น มั่นใจในตัวเองมากเกินปกติ มีอารมณ์คึกครื้น ไม่อยากนอน มีพลังงานสูงมากเกินปกติ พูดเร็ว ทำเร็ว รวมถึงใช้จ่ายเงินฟุ่มเฟือย ใช้จ่ายเงินแบบไม่คิด
7.มีอารมณ์ซึมเศร้า และคิดว่าตนเองไร้ค่า สะเทือนใจง่าย ร้องไห้บ่อย คิดว่าตนเองเป็นภาระ ท้อแท้ตำหนิตัวเอง หมดความสนใจในสิ่งที่ชอบ มองเห็นแต่ข้อผิดพลาดของตัวเอง รู้สึกสิ้นหวัง หรืออาจมีความคิดอยากตาย
หากมีอาการ 1 ใน 7 ข้อนี้ หรือมีหลายอาการร่วมกัน ให้สงสัยเลยว่าพฤติกรรมที่เป็นอาจไม่ใช่แค่อารมณ์แปรปรวน หรืออาการทางใจทั่วๆ ไป แต่อาจเกิดจากความผิดปกติของสารเคมีในสมองที่ไม่สมดุล และควรได้รับการรักษาที่ถูกวิธีด้วยการพบแพทย์ด้านจิตเวช หรือทานยาเพื่อรักษาค่ะ
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
