เทพ โพธิ์งาม “ไม่เสียใจที่ทำแล้วเจ๊ง แต่เสียดายกว่าถ้าไม่ได้ทำ”
สำหรับคนที่มีอายุตั้งแต่ 25 ปีขึ้นไป…น้อยคนนักที่จะไม่รู้จักตลกระดับปรมาจารย์ที่ชื่อ “เทพ โพธิ์งาม”
ไม่ว่าจะด้วยเอกลักษณ์ในการกระดกหน้าผากที่ไม่มีใครเหมือน หรือลีลาการปล่อยมุกที่เปี่ยมไปด้วยไหวพริบ ซึ่งเรียกเสียงฮาให้กับผู้ชมรุ่นแล้วรุ่นเล่า ทั้งทางหน้าจอภาพยนตร์ จอโทรทัศน์ และบนเวทีคาเฟ่คลับบาร์มากมายทั่วฟ้าเมืองไทย
อย่างไรก็ตาม ชีวิตที่เจิดจรัสด้วยชื่อเสียงเงินทองและการยอมรับจากผู้คนนั้นก็ยังมีอีกด้านหนึ่งซึ่งเป็นที่เล่าขานกันมานานเช่นเดียวกัน…นั่นคือด้านของความล้มเหลวในธุรกิจของเขา ไล่มาตั้งแต่ธุรกิจร้านอาหารร้านขายของชำ อู่ซ่อมรถ ค้าข้าวสาร น้ำข้าวกล้อง ฯลฯ ธุรกิจทั้งหมดที่กล่าวมานั้นมีผลประกอบการอยู่ในระดับที่เรียกได้ว่า “เจ๊งระนาว”
ด้วยเหตุนี้จึงเกิดคำถามมากมายถึง ชีวิตทั้งสองด้านของตลกอาชีพผู้นี้ไม่ว่าจะเป็น ทำธุรกิจพลาดแล้วพลาดอีก
ไม่เข็ดบ้างหรือไง…เล่นตลกอย่างเดียวก็ไม่ล้มละลาย เป็นหนี้เป็นสินให้ต้องเดือดร้อนแล้วจะทำไปทำไม…ทุกวันนี้ใช้หนี้หมดหรือยัง…และอื่น ๆ อีกมากมาย
คงไม่มีใครตอบคำถามเหล่านี้ได้ดีไปกว่าเจ้าตัว ผู้มีชื่อและนามสกุลจริงว่า“สุเทพ โพธิ์งาม” ซึ่งทุกวันนี้ได้ห่างหายไปจากวงการแห่งแสงสีแสงไฟ ปลีกตัวไปมีชีวิตอย่างสงบเรียบง่ายในไร่ของตัวเอง…ที่อยู่ไกลออกไปหลายร้อยกิโลเมตรจากกรุงเทพมหานคร เมืองที่เขาใช้ชีวิตและทำมาหากินมานานกว่า 40 ปี
ก่อนอื่นอยากถามถึงที่มาของที่นี่ซึ่งเป็นบ้านที่อยู่ในปัจจุบันสักเล็กน้อยครับ
ที่ดินผืนนี้ป๋าซื้อเอาไว้นานแล้ว เดิมมีประมาณ 50 ไร่ แต่ความที่ทั้งคนและสัตว์ที่อยู่ที่นี่ต้องกินต้องใช้ ก็เลยต้องแบ่งขายไปบ้างเพื่อเอามาเป็นค่าใช้จ่าย ปัจจุบันนี้เหลืออยู่ประมาณ 20 ไร่ นอกจากนั้นเราก็ต้องประหยัดและพยายามทำทุกอย่างเองหมด รวมถึงต้องไปตัดหญ้าในนามาเป็นอาหารให้สัตว์ทุกวัน ทั้งร้อนทั้งเหนื่อยในชีวิตไม่เคยคิดว่าต้องมาทำอย่างนี้ แต่ในอีกมุมหนึ่ง พอมาลองนึกดูแล้วสิ่งที่ได้ลงแรงลงไปก็ถือได้ว่าเป็นความสุขอย่างหนึ่งนะ เพราะพออายุมากขึ้น เราก็เริ่มอยากจะคืนสู่ธรรมชาติ ได้เห็นไก่ออกลูกเห็นนกหนูมาทำรังใกล้ๆ ที่เราอยู่ สัตว์ทุกตัวเหมือนจะรับรู้ได้ว่าเราไม่ทำร้ายเขาพวกเขาก็ไม่หนีไปไหน พอเราได้เห็นเขามีกิน มีชีวิตชีวา เราก็รู้สึกสบายใจไปด้วยส่วนภรรยากับลูก เขาก็ไป ๆ มา ๆ แต่ก็จะช่วยดูแลทุกอย่าง ถ้าอาหารปลาหรือของอะไรหมด เขาก็จะซื้อมาให้
ไม่เคยมีประสบการณ์มาก่อนแล้วเริ่มต้นเลี้ยงสัตว์พวกนี้ได้อย่างไรครับ
ตอนแรกก็มีคนจูงวัวมาขาย สภาพผอมเหลือแต่กระดูก ตัวใหญ่กว่าหมานิดเดียว เดินแบบแทบไม่มีแรง คิดว่า
คงใกล้ตายแล้วแน่ ๆ ป๋าสงสารเลยรับซื้อมา เตรียมจะฝังอยู่แล้ว ปรากฏว่าไม่ตายตอนนี้ตัวใหญ่เบ้อเร่อ ออกลูกมาหลายสิบตัวแล้ว มีคนมาขอซื้อเยอะ แต่ป๋าไม่ขาย ให้เป็นล้านก็ไม่ขาย ต่อให้ไม่มีเงินก็ไม่ขาย สัตว์ตัวอื่น ๆ ในไร่ก็เหมือนกันไม่ว่าจะงูเงี้ยวเขี้ยวขอ เราก็ห้ามไม่ให้ใครไปตีไปฆ่ามันเด็ดขาด ป๋าคิดเสมอว่า ถ้าเราไม่ทำมัน มันก็จะไม่ทำเรา ซึ่งก็เป็นอย่างนั้นจริง ๆ เพราะตั้งแต่ป๋าอยู่มาก็ไม่เคยโดนสัตว์ทำร้ายเลย นอกจากโดนแมลงกัดต่อยบ้าง ก็หาหยูกยามาทาไป
มีโครงการจะทำอะไรกับที่ดินผืนนี้บ้างครับ
เดิมทีป๋าก็ไม่ได้คิดว่าจะซื้อไว้ทำอะไรหรอก แต่ความที่เราไม่เคยมีที่เหมือนคนอื่นเขา พอมีโอกาสเลยซื้อเอาไว้
เผื่อใช้ทำไร่ทำสวนตอนแก่ ตอนแรกก็ไม่ได้จริงจังสักเท่าไหร่ เพราะดินไม่ดี ต้นไม้ก็ไม่ค่อยแข็งแรง แต่สุดท้ายก็ให้ผลผลิตมาเรื่อย ๆ เราไม่ได้เอาไปขายหรอก เพราะมันไม่คุ้มแล้วเราเองก็ไม่มีเวลา ขี้เกียจด้วย เลยเก็บเอาไว้ให้สัตว์ที่เราเลี้ยงกินดีกว่านอกจากนั้นก็เก็บไว้กินเองบ้าง แล้วก็แจกญาติพี่น้อง แจกคนอื่นบ้าง ตอนนี้หลัก ๆแล้วป๋าอยากจะมุ่งมาทางเกษตรกรรมโครงการที่คิดเลยเป็นการต่อยอดจากสภาพไร่นาที่เป็นอยู่ อย่างโครงการลงทุนทำสวนอาหารป่าบรรยากาศธรรมชาติ ใครอยากกินผลไม้ชนิดไหนก็ไปเก็บเอาเองได้ นอกจากนั้นต่อไปอาจจะปลูกบ้านหลังเล็ก ๆ ทำเป็นโฮมสเตย์ให้เช่า แต่ไม่ว่าจะเป็นสวนอาหารหรือโฮมสเตย์ ก็จะอยู่ในสภาพที่เป็นธรรมชาติแบบนี้แหละ
ลุยเต็มที่ขนาดนั้น ได้เผื่อใจสำหรับความผิดหวังมากน้อยแค่ไหนครับ
ป๋าไม่เสียใจกับสิ่งที่ทำไปหรอกแน่นอนว่าอาจรู้สึกท้อแท้บ้าง แต่จะเสียดายมากกว่าถ้าไม่ได้ทำ ถามว่าทำไมไม่เสียใจเพราะป๋าเชื่อว่า ทุกสิ่งในโลกไม่มีอะไรจริงแท้แน่นอนหรอก การที่เรายึดถือแนวคิดแบบนี้มาตลอด ทำให้เราไม่คิดมากและไม่หวังกับอะไรมากจนเกินไป ทุกอย่างล้วนแต่เป็นของปลอมทั้งนั้น เดี๋ยววันหนึ่งก็ต้องหมด เป็นคนเดี๋ยวก็ตาย ทุกอย่างจบแล้วเราจะไปจริงจังอะไรกับมัน บ้านก็ไม่ใช่ของเรา ลองไปสำรวจดูสิว่า ย้อนไป 100 - 200 ปีน่ะ เคยมีคนอาศัยอยู่ที่ตรงนี้มากี่ร้อยกี่พันคนแล้ว แม้แต่ลูกกับภรรยาก็ไม่ใช่ของเรา ต่อให้รักกันขนาดไหนสักวันก็ต้องจากกัน ไม่จากเป็นก็จากตายแถมเวลาตายอยู่บนเมรุยังไม่กล้าขึ้นไปดูด้วยนะ ป๋าเคยเจอมาหมดแล้ว ไปงานศพมาเยอะ ไปทุกทีป๋าก็จะไปช่วยเขาแบกโลงสมัยก่อนยังไม่มีการฉีดน้ำยากันเน่า เปิดโลงเห็นศพนอนอยู่ในนั้นมีหนอนเต็มหน้าเลย เวลาเผาก็จะเอาฟืนมากองเผาศพกันตรงกลางป่า มีหลายทีที่อยู่ ๆ ศพก็เด้งขึ้นมานั่ง เส้นมันตึงมันดึง ป๋ารับรู้ถึงสัจธรรมเหล่านี้มาตั้งแต่เด็กแล้ว
เมื่อต้องพบปัญหาหนักๆ มีวิธีสร้างกำลังใจให้ตัวเองอย่างไรบ้าง
ความที่ชีวิตป๋าลำบากมาตั้งแต่เด็ก ๆพ่อแม่ไม่มีเงิน เราเลยต้องประหยัด บางครั้งต้องซื้อข้าวมาผสมกับมัน เพื่อให้พอกินกันทั้งครอบครัว แต่ตอนนั้นเราไม่ได้มองว่าชีวิตที่เป็นอยู่เป็นความลำบากหรอก แต่มองเหมือนเป็นเรื่องปกติ เพราะเรากินแบบนั้นมาตลอด ป๋ายังบอกแม่เลยว่าใส่มันเยอะ ๆหน่อย หรือวันไหนโชคดีได้กินข้าวกับหัวปลาทูแห้ง ๆ คลุกน้ำปลากับพริกป่นหน่อย เติมเกลือนิด ก็ถือว่าอร่อยมากแล้วพออายุ 6 - 7 ขวบก็เริ่มนั่งรถไฟไปขายเสื้อผ้าตามตลาดนัดแล้ว แบกกล่องผ้าไปทีหนึ่ง2 - 3 กล่อง บางครั้งไปกับพ่อ บางครั้งก็ไปคนเดียว อาจจะลำบากลำบนบ้าง แต่ป๋าก็ถือว่าชีวิตในตอนนั้นเป็นแค่ชั้นประถมที่เราต้องเรียนรู้อีกเยอะ ป๋าเลยไม่มีปัญหาอะไรเวลาพบกับความยากลำบาก
แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นสิ่งที่ทำให้เราผ่านพ้นอุปสรรคไปได้ก็คือ การมองทุกสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตโดยมีธรรมะอยู่ในใจ ธรรมะก็คือธรรมชาติ หากเราเข้าใจธรรมชาติของชีวิตเข้าใจในธรรมชาติของสิ่งที่เกิดขึ้น มองทุกอย่างตามธรรมชาติของมัน คือไม่มองสวยงามเกินไปหรือแย่เกินไปได้ ต่อให้ต้องพบกับปัญหาหนัก ๆ เราก็จะสามารถปรับอารมณ์ของตัวเองให้คงที่อยู่ตรงกลางได้แล้วเราก็จะไม่ทุกข์นาน และจะสามารถผ่านอุปสรรคต่าง ๆ ไปได้ เช่น เราเป็นหนี้เขา แน่นอนว่าทั้งเรากับเขาย่อมต้องเครียดดังนั้นสิ่งที่ควรทำจึงไม่ใช่หนี แต่ต้องพูดคุยกัน อย่างกรณีของป๋าเครียดมาก 2 - 3 เดือนใช้สมองหาทางแก้ไขแทบตาย พอตัดสินใจไปเจอตัวและเจรจากัน แป๊บเดียวเดี๋ยวก็คลี่คลายกันได้ ปัญหาอื่น ๆ ก็เช่นกัน
อุปสรรคปัญหาที่ผ่านมาทำให้มุมมองเกี่ยวกับความสำเร็จเปลี่ยนไปบ้างไหมครับ
ความสำเร็จสำหรับป๋าคือการที่เราได้คิด ได้ทำ และได้ลงทุนออกแรงไปจริง ๆไม่ใช่ว่าพูดแล้วไม่ทำ ส่วนจะไปได้ยาว ไปได้ไกลแค่ไหน ประสบความสำเร็จในทางธุรกิจแค่ไหน ตอนที่เริ่มทำเราไม่มีทางรู้ได้หรอก แต่อย่างน้อยเราได้ทำแล้ว ป๋ามีความรู้สึกตื่นตัวทุกครั้งที่ได้เริ่มคิดและทำสิ่งใหม่ ๆ ถ้าทำได้เราก็จะก้าวก่อนคนอื่นแม้ว่าจะต้องเสี่ยงบ้าง แต่ถามว่า เราเลือกที่จะออกไปเสี่ยงหรืออยู่เฉย ๆ นอนนิ่ง ๆรอเวลาล่ะ ในชีวิตจริง บางครั้งเราก็รอแบบนั้นไม่ได้หรอก แล้วอย่างที่บอกว่าชีวิตมนุษย์มันต้องลุย ดูอย่างคนขายไก่ปิ้งไก่ย่างตามข้างถนน เขายังรวยกันได้ หรือคนขายขยะ คนขายขี้วัว เขาก็ยังอยู่กันได้คนเรามีอะไรให้คิดให้ทำเยอะแยะ ส่วนใหญ่จะติดหรือถือกันว่างานนี้ต่ำทำไม่ได้อายเขาหรืองานนี้ไม่สมศักดิ์ศรี ดังนั้นทุกอย่างขึ้นอยู่กับว่าเราคิดจะทำหรือไม่ก็เท่านั้นเองสิ่งที่ผิดพลาดก็ถือเป็นบทเรียนที่เราสามารถเรียนรู้ด้วยตัวเองจากสิ่งที่เกิดขึ้นและคนรอบ ๆ ตัว บทเรียนเหล่านี้ถือเป็นมหาวิทยาลัยชีวิต ซึ่งไม่มีอยู่ในตำราของสถาบันแห่งไหนว่าเขาจะต้องเอาชีวิตรอดอย่างไร จะต้องทำยังไงให้อยู่กับภรรยาอย่างมีความสุขได้เหล่านี้คือวิชาใหม่ของชีวิต ซึ่งไม่ว่าจะเป็นใคร จะเป็นครูบาอาจารย์หรือเรียนจบดอกเตอร์มา พอพ้นจากรั้วมหาวิทยาลัยก็ต้องมาต่อสู้ชีวิตเรียนรู้วิชาใหม่นี้เหมือนกันหมด คนส่วนมากมักคิดว่าการเรียนจบรับปริญญานั้นคือความสำเร็จของชีวิตแล้วไม่ใช่ นั่นเป็นแค่บันไดก้าวแรกที่จะเข้ามาเรียนมหาวิทยาลัยชีวิตเท่านั้น
ที่ผ่านมาป๋าอาจจะเคยเป็นหนี้เขาเป็นสิบล้าน ถึงวันนี้ก็ยังมีอยู่ แต่มันก็ทำให้เราได้เรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ รู้สึตื่นเต้น ใจพองโตขึ้นทุกครั้งที่ได้ทำ มันทำให้รู้สึกว่า ชีวิตนี้เรายังสู้ได้อีก ป๋ามีความสุขและภูมิใจมากที่เกิดมา เรียนจบแค่ ป. 4 แต่ก็มีชื่อเสียงได้ไปเมืองนอกถึงครึ่งค่อนโลก ไม่รู้ว่าจะต้องการอะไรอีก
เอกลักษณ์หนึ่งที่หลายคนพูดถึงเทพ โพธิ์งาม คือความยึดมั่นในความคิดตัวเองมาก จนทำให้บางครั้งส่งผลถึงชีวิตและงานที่ทำถึงตอนนี้เอกลักษณ์นี้ได้เปลี่ยนแปลงไปบ้างหรือยังครับ
ป๋าคิดว่าอุดมการณ์ที่มีก็ยังคงอยู่กับเรานะ เพียงแต่ตอนนี้เรารู้แล้วว่าทำแบบนี้ไม่ประสบความสำเร็จ เราก็ต้องเปลี่ยนทางใหม่ โดยที่อุดมการณ์เดิมของเราก็ยังคงอยู่อุดมการณ์ตรงนั้นก็คือความเชื่อมั่นของเราที่มีมาตั้งแต่เด็ก และเป็นสิ่งที่ทำให้ป๋าเอาตัวรอดมาได้จนทุกวันนี้ คนอื่นอาจไม่เห็นด้วยกับเรา แต่จากชีวิตที่ผ่านมาก็พิสูจน์แล้วว่า เราคิดถูกมากกว่าผิด ป๋าถึงเลือกทางที่เป็นอยู่นี้ อย่างมีคนถามว่า ป๋าออกมาอยู่แบบนี้เลี้ยงวัว 20 ตัว ควาย 5 ตัว และสัตว์อีกเยอะ ทั้งที่งานก็ไม่มี แต่ทำไมถึงอยู่ได้ป๋าเองก็ยังงงตัวเองเหมือนกันว่าอยู่มาได้ยังไง แต่ด้วยเรามุ่งมั่นทำตามความเชื่อของตัวเอง สุดท้ายมันก็ไปต่อได้ บางทีเงินจะหมด ๆ แป๊บเดียวก็มีงาน มีอะไรเข้ามาก็พอมีเงินมาซื้อของให้เขากิน เป็นอย่างนี้ตลอด ป๋าถึงเชื่อมั่นว่า แม้ทางที่เลือกจะดูมืดครึ้มและไม่ค่อยมีใครเข้าใจก็ตาม แต่ถ้าเราปฏิบัติให้ถูกต้องนะ เราก็จะอยู่ได้อย่างสบายแน่นอน
หลังจากผ่านร้อนผ่านหนาวมามากถึงวันนี้มองชีวิตที่ผ่านมาอย่างไร
เมื่อมองย้อนกลับไปถึงความสำเร็จสมัยก่อนโน้น เราเพียงแต่คิดว่า เป็นไปได้หรือนี่ จากจุดเริ่มต้นที่เล่นตลกกันมา 3คน (คณะ เด่น เด๋อ เทพ) มีคนรู้จักแค่ประมาณหนึ่ง แต่พอมาอยู่กรุงเทพฯแค่3 - 4 เดือน ได้ออกทีวี คนก็เริ่มรู้จักมากขึ้นแล้วพอมาเล่นหนัง (เทพบุตรต๊ะติ๊งโหน่ง)ก็ดังเลย ค่าตัวจากหมื่นห้าก็กลายเป็นห้าหมื่น จากที่ไม่มีอะไรเลยก็เริ่มมีรถขับเริ่มสร้างบ้านได้ ใครจะเชื่อว่าก่อนหน้านั้นไม่นานป๋ายังต้องเข็นรถขายก๋วยเตี๋ยว เงินจะไปซื้อเส้นก๋วยเตี๋ยวยังแทบไม่มี อยู่ ๆทุกอย่างก็พลิกฟื้นขึ้นมา แต่ก็เท่านั้นน่ะนะพอทำไปนาน ๆ ก็เบื่อ ป๋าทำอะไรนาน ๆซ้ำ ๆ จำเจไม่ได้ เบื่อแล้วก็อยากจะไปหาอย่างอื่นทำ
ทุกวันนี้ถ้าถามว่า ป๋าลาวงการเลยไหมคงไม่ถึงกับลาขาดหรอก เพราะว่าก็ยังมีคนโทร.มาขอให้เราไปทำงานกับเขาอยู่เรื่อย ๆเพียงแต่เราต้องดูให้ดีก่อนทุกครั้ง อะไรที่ปัญญาอ่อนมากก็ไม่ไหว ละครหลายเรื่องป๋าก็ปฏิเสธไป เพราะฟังชื่อแล้วไม่ไหว คือป๋าก็ไม่ได้มีกฎอะไรในการรับงานหรอกเพียงแต่เราจะรู้ตัวเองดีว่างานไหนที่มีความเป็นไปได้ บางทีเงินก็ไม่ใช่จะมี แต่ก็ไม่เอาเพราะพอนึกภาพคนแก่ ๆ อย่างเราต้องไปทำปัญญาอ่อน ทำเป็นซื่อไม่รู้เรื่องแล้วก็รู้สึกทุเรศตัวเอง เลยไม่เอาแล้ว ไม่ขำแล้วนอกจากนั้นป๋ารู้ตัวเองดีว่าตอนนี้เราเริ่มความรู้สึกช้าลง ใครพูดอะไรจะโต้กลับก็ไม่ทันแล้ว หรือจะให้รวดเร็ว กระโดดโลดเต้นเหมือนเมื่อก่อนก็คงไม่ได้แล้วบางทีเล่นแป๊บเดียวมานั่งหอบแล้วแต่ไม่ว่าจะมีความเปลี่ยนแปลงอะไรเกิดขึ้นอีก ป๋าก็ไม่กลัว ชีวิตป๋าต้องดิ้นรนมาตั้งแต่เด็ก ต้องพบกับเรื่องดีบ้างร้ายบ้างมาเยอะแยะ แม้ตอนนี้ชีวิตจะเดินมาไกลจากจุดนั้นมากแล้ว แต่ถ้าวันหนึ่งต้องกลับไปจุดนั้นอีกก็ไม่เป็นไร
ตราบเท่าที่ยังมีชีวิตอยู่ก็ยังมีหนทางสู้ อย่าไปกลัวมัน…
เรื่อง พีรภัทร โพธิสารัตนะ ภาพปกและภาพประกอบ วรวุฒิ วิชาธร
ผู้ช่วยช่างภาพ สรยุทธ พุ่มภักดี, ศุภิดา กิจจะตุกายา,ภูติรัตน์ เหลืองชูเกียรติ
สไตลิสต์ รุจิกร ธงชัยขาวสอาด, อารยา แคล้วภัยพาล ผู้ช่วยสไตลิสต์ นรรชนก แซ่ชี
บทความน่าสนใจ
อย่าเป็นคน “ขยัน” ที่ “ไร้ความสามารถ”
True Story: รักนี้จัดหนัก… ชีวิตคู่ที่แตกยับของเมียนักมวย
“วันเฉลิม” นอกจอ…เรื่องจริงของชายผู้ เลือกเกิดไม่ได้ แต่เลือกเป็นได้
พระอาจารย์ชยสาโร (ฌอน ชยสาโร) กับชีวิตในร่มกาสาวพัสตร์
