ชวนคุณมา ไข 9 รหัสลับ อายุยืน ของ “ ชาวบลูโซน ”
การดูแลสุขภาพให้อายุยืนแข็งแรงโดยตรง มาอ่านเรื่องราวนี้พร้อมๆ กับไข 9 เคล็ดลับ อายุยืนของ ชาวบลูโซน กันนะคะ โดยนายแพทย์สันต์ ใจยอดศิลป์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญเวชศาสตร์ครอบครัว
มีคำแนะนำดีๆ เกี่ยวกับประสบการณ์ตรงของ แดน บิวเนอร์ นักเขียนดังเจ้าของผลงานชื่อ บลูโซน
….
ผมพบแดน บิวท์เนอร์ (Dan Buettner) ที่ซานตาโรซา แคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา เขาเป็นเพื่อนต่างวัย ใครแก่ใครหนุ่มท่านผู้อ่านก็คงจะเดาได้ไม่ยาก แดนเป็นจิ๊กโก๋ คุยไปหัวเราะไป ผมเผ้ากระเซิง สวมเสื้อปล่อยชาย กางเกงยีนรัดขา ผิวเกรียมแดด เพราะเขาเป็นทั้งนักข่าวและช่างภาพให้หนังสือเนชั่นแนลจีโอกราฟฟี
แดนเป็นคนเขียนหนังสือขายดีติดอันดับเบสต์เซลเลอร์ชื่อ บลูโซน (Blue Zone) ซึ่งเล่าเรื่องการนำทีมตระเวนไปทั่วโลกค้นหาชุมชนที่มีคนอายุยืนเกิน 100 ปีมากที่สุด หนังสือของเขาเป็นหนังสือขายดีที่สุดของนิวยอร์คไทม์เลย
หลังจากเปิดอ่านสถิติสำมะโนประชากรของชุมชนย้อนหลัง สัมภาษณ์พูดคุยกับผู้คน ศึกษาวิถีชีวิตและอาหารการกินของคนในชุมชนนั้นๆ ทั่วโลก ในที่สุดเขาก็เลือกชุมชนอายุยืนที่สุดในโลกขึ้นมาได้ 5 แห่ง คือ
- แคว้นบาราเจียซึ่งอยู่บนเขาสูงในประเทศซาร์ดิเนีย ที่มีผู้ชายอายุเกิน 100 ปีมากที่สุด
- ย่านอิคาเรียบนเกาะอีเจียน ประเทศกรีซ เป็นชุมชนที่มีอัตราการเป็นโรคสมองเสื่อมต่ำที่สุดและมีอัตราเสียชีวิตในวัยกลางคนต่ำที่สุดด้วย
- แหลมนิโคยาประเทศคอสตาริกา เป็นชุมชนที่มีอัตราการเสียชีวิตในวัยกลางคนต่ำที่สุด และมีจำนวนผู้ชายอายุเกิน 100 ปีมากเป็นที่สองรองจากบาราเจีย
- โลมา ลินดาชุมชนผู้นับถือศาสนาคริสต์นิกายเซเวนเดย์แอดเวนตีส เป็นนิกายที่กินแต่พืชผัก มลรัฐแคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ผู้คนมีอายุเฉลี่ยมากกว่าชาวอเมริกันทั่วไป 10 ปี
- เกาะโอกินาวาประเทศญี่ปุ่น มีผู้หญิงอายุยืนมากที่สุดในโลกเขาเรียกชุมชนที่มีคนอายุยืนเหล่านี้ว่าบลูโซน แดนบอกว่าไม่มีเหตุผลอะไรเป็นพิเศษหรอก แค่เรียกตามสีเข็มหมุดที่ปักบอกแหล่งดังกล่าวบนแผนที่ที่ออฟฟิศของเขาเท่านั้นเอง เหตุที่คนในชุมชนเหล่านี้อายุยืนนั้น แดนสรุปว่าเกิดจากปัจจัยร่วม 9 ประการคือ
- เคลื่อนไหวแบบธรรมชาติไม่ขับหรือขี่ยวดยานใดๆ ไม่วิ่งมาราธอนหรือเข้ายิมแต่อย่างใด พวกเขาอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่บังคับให้ต้องเคลื่อนไหวไปมา ทำโน่นทำนี่ตามธรรมชาติ ใช้แรงงานตนเองทำการเกษตร อยู่ในบ้านที่ไม่มีสิ่งอำนวยความสะดวกหรือเครื่องทุ่นแรงอะไรมากนัก
- ใช้ชีวิตแบบมีเป้าหมายตอบตัวเองได้ทุกวันว่า “วันนี้ตื่นขึ้นมาเพื่อทำอะไร” แม้อายุเป็นร้อย แต่เขาก็มุ่งมั่นว่า แต่ละวันจะทำอะไร ยังทำไร่ ผ่าฟืน กันเป็นปกติ
- มีวิธีคลายเครียดชุมชนอายุยืนทุกแห่งมีวิธีคลายเครียดของตัวเอง ซึ่งกลายเป็นกิจวัตรประจำวัน ชาวโอกินาวาใช้ 2-3 นาที ตั้งใจรำลึกถึงบรรพบุรุษทุกวัน ชาวแอดเวนติสสวดมนต์ ชาวอิคาเรียนใช้วิธีงีบหลับช่วงกลางวัน ชาวซาร์ดิเนียนมีกิจกรรมชั่วโมงสนุกทุกวัน
- กฎ 80 เปอร์เซ็นต์คือก่อนกินก็ให้ตั้งใจไว้ก่อนว่า จะหยุดกินเมื่ออาหารได้ร้อยละ 80 ของกระเพาะ อาหารไม่รอให้อาหารเต็มกระเพาะอาหาร ตรงช่องว่างระหว่างความรู้สึกว่าหายหิวกับความอิ่มนี่แหละที่เป็นตัวกำหนดว่า น้ำหนักจะลดหรือจะเพิ่ม คนในย่านบลูโซนกินอาหารมื้อเล็กที่สุดตอนบ่ายแก่หรือใกล้เย็น แล้วไม่กินอะไรอีกเลยหลังจากนั้น
- กินพืชเป็นอาหารหลัก อาหารหลักของคนอายุยืนในเขตบลูโซนคือถั่วทุกชนิดทุกสีเ กินธัญพืชไม่ขัดสี หรือไม่ก็กินมันเทศ หรือมันฝรั่งเป็นแหล่งให้พลังงาน พวกเขากินเนื้อสัตว์น้อยมาก คือเฉลี่ยเดือนละไม่เกิน 5 ครั้ง และครั้งละไม่เกิน 90-120 กรัม หรือประมาณครึ่งฝ่ามือเท่านั้น
- ดื่มไวน์ชาวบลูโซนทุกแห่งยกเว้นชุมชนแอดเวนตีสล้วนดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์กันพอควร คือวันละ 1-2 แก้ว โดยดื่มพร้อมอาหารกับเพื่อนๆ แต่ไม่ได้ดื่มแบบเว้นไปหลายวันแล้วมาก๊งหนักซะหนึ่งวัน ไม่ใช่แบบนั้น
- มีสังกัดคือรู้ว่าตัวเองเป็นใครมาจากไหนตายแล้วจะไปไหน เขาเล่าให้ฟังว่าคนอายุเกิน 100 ปี 263 คน มีอยู่แค่ 5 คนที่ไม่เอาพระเอาเจ้า ที่เหลือจะเข้าวัดเข้าวา สวดมนต์กันเดือนละประมาณ 4 ครั้ง พวกเอาศาสนานี้จะอายุยืนกว่าพวกตรงกันข้ามประมาณ 4-14 ปี
- รักตนเองและครอบครัวชุมชนบลูโซนมีคนแก่คนเฒ่าอาศัยอยู่ร่วมกันเป็นครอบครัว อยู่กินกันฉันผัวเมียอย่างยืนยงตลอดชีพ และให้เวลาฟูมฟักพร่ำสอนอบรมคนรุ่นลูกรุ่นหลาน ทำให้ลูกหลานมีแนวโน้มจะดูแลคนแก่เฒ่าตอบแทนเมื่อโตขึ้น
- 9. ชุมชนดีคนอายุยืนเหล่านี้เกิดและเป็นสมาชิกชุมชนที่มีความเอื้ออาทรเกื้อหนุนกันและกันแดนเล่าว่าคนแก่ที่โอกินาวาแต่ละคนจะมีก๊วนเรียกว่า “moais” แปลว่า กลุ่มเพื่อนร่วมสาบาน ซึ่งเป็นกลุ่มเพื่อน 5 คน ที่ร่วมสาบานกันมาตั้งแต่วัยเด็กหรือวัยหนุ่มสาวว่า จะดูแลกันและกันตลอดไป ใน 5 คน นี้ครอบครัวของใครมีคนเจ็บป่วยตายเขาจะช่วยเหลือกันและกันตลอดชีวิตไม่ทิ้งกัน
ข่าวสารกลับด้านวันนี้ก็คือ ข้อมูลจากการสำรวจของแดนซึ่งพิมพ์ไว้ในหนังสือบลูโซนนั้น เป็นหลักฐานเชิงระบาดวิทยาระดับฉายภาพกว้างที่ดีอีกงานหนึ่งที่บ่งชี้ว่า การกินอาหารพืชเป็นหลักกินเนื้อสัตว์ให้น้อยที่สุด สัมพันธ์กับการมีอายุยืน
(ชีวจิตเคยนำเสนอเนื้อหาจากหนังสือบลูโซนไว้แล้ว อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ คอลัมน์เรื่องพิเศษ ฉบับ 316 วันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2554)
