มหัศจรรย์ ลูกประคบสมุนไพร
ลดปวด ช่วยผ่อนคลาย ลดตึงคัดเต้านม
วันนี้ผมขอเขียนเรื่องราวที่ใกล้ตัวเข้ามาหน่อย นั่นคือ เรื่อง ลูกประคบสมุนไพร
เชื่อว่าทุกคนต้องรู้จักและคุ้นชินกันไม่มากก็น้อย และไม่ว่าจะเป็นคนไทยหรือต่างชาติล้วนต้องเคยใช้ไอเท็มแบบไทย ๆ อย่างลูกประคบในการรักษาอย่างแน่นอน จนลูกประคบกลายเป็นอีกเอกลักษณ์ของภูมิปัญญาไทยเลยทีเดียว
โดยเฉพาะหลังจากการนวดที่ต้องประคบ ลูกประคบสมุนไพร ทุกครั้ง เพื่อช่วยบรรเทาอาการปวด ผ่อนคลายกล้ามเนื้อ ลดอาการอักเสบและระบมหลังจากการนวด
แต่ก็ใช่ว่าลูกประคบจะช่วยลดอาการปวดได้เพียงอย่างเดียว แน่นอนว่า คุณแม่มือใหม่ที่มีปัญหาเรื่องของน้ำนมไม่ไหล น้ำนมน้อย และเต้านมตึงคัด ก็สามารถใช้ลูกประคบช่วยได้เช่นกัน แต่อาจจะมีการปรับสูตรส่วนประกอบของลูกประคบบ้างเล็กน้อย
นอกจากนี้ยังมีการนำลูกประคบมาประยุกต์ใช้ในการนวดหน้าเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด ทำให้หน้าเนียนนุ่ม โดยเปลี่ยนชนิดสมุนไพรให้มีรสสุขุมลง ไม่ร้อนแรงเหมือนลูกประคบแบบดั้งเดิม
ลูกประคบดีอย่างไร
คราวนี้ลองมาดูกันว่า ทำไม ลูกประคบ จึงมีคุณสมบัติที่ช่วยบรรเทาและรักษา อาการปวดได้
ที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะลูกประคบสมุนไพร ใช้หลักการรักษาโดยอาศัยความร้อนจาก การนึ่ง ซึ่งจะส่งผลต่อเนื้อเยื่อผิวหนัง ระดับตื้น กล่าวคือ ความร้อนสามารถ ทำให้เนื้อเยื่อมีอุณหภูมิสูงขึ้น ส่งผลให้ การไหลเวียนเลือดบริเวณผิวหนังเพิ่มขึ้น ทำให้ของเหลวในร่างกายไหลเวียนไปสู่ เนื้อเยื่อได้ดี สามารถนำพาสารอาหารไป ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ ทำให้กล้ามเนื้อ บริเวณนั้นอ่อนนุ่มลง และเพิ่มอัตรา เมแทบอลิซึมได้อีกด้วย
นอกจากนี้ความร้อนยังส่งผลต่อความ ยืดหยุ่น ลดอาการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ ลดอาการปวดอักเสบเรื้อรัง และลดอาการ ปวดข้อด้วย
อย่างไรก็ตาม การใช้ความร้อนในการ ประคบนั้นอาจให้ผลการรักษาเช่นเดียว กับการใช้ความร้อนเพื่อการรักษาแบบอื่น ๆ อย่างเช่น การใช้แผ่นประคบร้อน ถุง ประคบร้อนในการแพทย์แผนปัจจุบัน หรือแม้กระทั่งการทับหม้อเกลือ การเผา ยาสมุนไพร
แต่ที่พิเศษกว่าแบบอื่น ๆ คือ ลูกประคบสมุนไพรส่งผลให้อัตราการเต้นของ หัวใจเพิ่มขึ้น และอาจมีผลทำให้ระดับ ความดันโลหิตลดลงได้อย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติในอาสาสมัครที่มีสุขภาพแข็งแรง
ลูกประคบสมุนไพร ประกอบด้วย สมุนไพรหลากหลายชนิด ทั้งที่มีฤทธิ์เย็น ร้อน เปรี้ยว มีทั้งสารอัลลาคอยด์และ น้ำมันหอมระเหย โดยอาศัยความร้อน เป็นตัวนำพาสารสำคัญส่งผ่านรูขุมขน ซึบซาบเข้าสู่เนื้อเยื่อ ส่งผลให้รู้สึกสบาย ผ่อนคลายความตึงเครียด และทำให้อัตรา การเต้นของหัวใจลดลง แถมกลิ่นของ ลูกประคบยังทำให้จมูกโล่งอีกด้วย โดย เฉพาะหากใช้ในคนไข้ที่เป็นโรคภูมิแพ้ ทางเดินหายใจ และโรคหืดชนิดไม่รุนแรง
แต่ถ้าจะให้ได้ผลดีนั้น ขอแนะนำให้ใช้ลูกประคบสมุนไพรแบบสด ซึ่งจะดีกว่า ลูกประคบสมุนไพรแบบแห้ง เพราะว่าความร้อนสามารถนำพาสารสำคัญสู่เนื้อเยื่อผิวหนัง ได้ดีกว่า แถมมีกลิ่นสดชื่นกว่า ข้อเสียของลูกประคบแห้งคือ มีปริมาณน้ำมัน หอมระเหยน้อย เพราะสูญเสียสภาพไปขณะแปรรูปและการทำให้สมุนไพรแห้ง
วิธีทำลูกประคบนั้นง่ายมาก
ส่วนผสม สมุนไพรที่ขาดไม่ได้ คือ ไพล ขมิ้นชัน ตะไคร้ ผิวมะกรูด ใบ มะขาม ปริมาณเท่า ๆ กัน ซึ่งสามารถหา ได้รอบ ๆ บ้าน มีใช้ตลอดทั้งปี นอกจากนี้ ยังมีเกลือ พิมเสน และการบูร
วิธีทำ หั่นหรือตำสมุนไพรทั้งหมด หยาบ ๆ แล้วโรยเกลือ พิมเสน และ การบูร คลุกเคล้าให้เข้ากัน จากนั้นนำ มาห่อด้วยผ้าข้าวบาง มัดด้วยเชือกให้แน่น ทำด้ามจับ แล้วเก็บในถุงซิปล็อก ปิดให้ แน่น แช่ตู้เย็นเก็บไว้ได้
การนำไปใช้ ถ้าเป็นลูกประคบสด สามารถใช้ประคบได้เลย (ยกเว้นลูกประคบ แช่แข็ง) หรือนำไปนึ่งประมาณ 15 นาที ส่วนลูกประคบแห้ง ก่อนใช้ควรพรมน้ำ พอเปียก แล้วนำไปนึ่ง 15 – 20 นาที เมื่อนำออกมาจากหม้อควรใช้ผ้าขนหนูห่อ ลูกประคบสมุนไพรก่อนประคบทุกครั้ง เพื่อป้องกันไม่ให้ลูกประคบร้อนจนเกินไป ซึ่งจะทำให้ผิวหนังไหม้แดง หรือทดสอบ ความร้อนก่อนโดยการประคบลงบนหลังมือ เพื่อหาระดับความร้อนที่เหมาะสมในการ ประคบ แล้วประคบบริเวณที่ต้องการ หลังจากใช้เสร็จสามารถนำไปเก็บไว้ใน ตู้เย็นได้นาน 3 วัน หรือจนกว่ากลิ่น สมุนไพรจากลูกประคบจะลดน้อยลง
ข้อควรระวัง อย่างไรก็ตาม การใช้ ลูกประคบสมุนไพรก็มีข้อควรระวังอยู่ เหมือนกัน เช่น คน ที่มีอาการแพ้ สมุนไพรจาก ลูกประคบ คนที่มีแผลสด หรือแผลติดเชื้อ คนที่มีอาการชาตาม ผิวหนัง โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคเบาหวาน ควรระมัดระวังเป็นอย่างมาก เพราะอาจ ทำให้เกิดอาการผิวหนังไหม้พุพองได้เช่นกัน
สามารถติดตามการทำ ลูกประคบสมุนไพร และวิธีการประคบที่ถูกต้องได้ใน แฟนเพจนิตยสารชีวจิต
อ่านเพิ่มเติม
วิธีประคบร้อนเย็น แบบกูรูอโยธยา แม่การะเกด บุพเพสันนิวาส
11 ขั้นตอน นวดประคบแบบมืออาชีพ
