กรดไหลย้อน โรคฮิตที่ต้องรู้

โรคกรดไหลย้อน (GERD) ถือเป็นโรคยอดฮิตแห่งยุค เพราะคนสมัยนี้เป็นกันมาก คนไทยรู้จักทั้งสองโรคเมื่อราว 20 กว่าปีที่ผ่านมานี้เอง และยังไม่มีใครทราบสาเหตุการเกิดโรคที่แน่ชัดแต่สันนิษฐานว่า ตัวการร้ายก่อโรคคือความเครียด

กรดไหลย้อน ความจริงแล้วไม่ใช่โรคใหม่ เมื่อราว 70-80 ปีมาแล้ว ต่างประเทศเรียกโรคนี้ว่าฮาร์ตเบิร์น(Heartburn) แปลว่าอาการแสบร้อนในช่องอกที่เป็นโรคนี้มักมีอาการแสบร้อนจุกเสียดบริเวณใต้ลิ้นปี่ ท้องอืด ท้องเฟ้อ คล้ายอาหาร ไม่ย่อย บางคนเรอมีกลิ่นเปรี้ยวเนื่องจากกรดในกระเพาะอาหารไหลย้อนขึ้นมาถึงปากและคอ ทําให้กลิ่นลมหายใจไม่สะอาด

โรคกรดไหลย้อน ยังส่งผลเสียต่ออวัยวะช่วงลําคอ ทําให้มีอาการไอระคายคอ เสียงแหบและกระตุ้นโรคหืดให้กําเริบหนักซึ่งโรคนี้มักมีอาการเรื้อรัง สร้างความรําคาญใจให้แก่ผู้ป่วยบางคนอาจมีคําถามว่าอาการนี้สามารถนําไปสู่โรคร้ายแรงอื่นได้หรือไม่ คําตอบคือ ถ้าปล่อยให้มีอาการเรื้อรังเป็นเวลานานกรดในกระเพาะอาหารที่ล้นออกมาจะทําลายเซลล์เยื่อบุหลอดอาหารและอาจเปลี่ยนแปลงเป็นเซลล์มะเร็งได้ เมื่อทราบเช่นนี้จะเกิดความกังวลอีกซึ่งก่อให้เกิดความเครียด ผู้ป่วยจึงตกอยู่ในวงจรของโรคโดยไม่สามารถควบคุมอาการได้

เพราะอะไรกรดจึงไหลย้อน

กลไกการเกิดโรคกรดไหลย้อน คือ หูรูดหลอดอาหารส่วนล่างทํางานผิดปกติ เกิดการคลายตัวในเวลาที่ไม่จําเป็นโดยเฉพาะตอนกลืนอาหาร หูรูดหลอดอาหารจะคลายตัวเพื่อให้อาหารไหลลงไปยังกระเพาะอาหาร เมื่ออาหารไหลลงไปแล้วหูรูดหลอดอาหารหดตัวปิด อาหารหรือกรดในกระเพาะอาหารจึงไม่ไหลย้อนกลับขึ้นด้านบน แต่ทุกวันนี้ยังไม่มีใครทราบสาเหตุที่ทําให้หูรูดหลอดอาหารไม่ทํางาน พบเพียงว่ากระเพาะอาหารบีบตัวมากเกินไปจึงทําให้หูรูดหลอดอาหารคลายตัว

รองศาสตราจารย์ ดร.ลอว์เรนซ์ โคเฮน(Dr. Lawrence Cohen) ผู้เชี่ยวชาญด้านทางเดินอาหารแห่งมหาวิทยาลัยโทรอนโต ประเทศแคนาดาเคยให้สัมภาษณ์ไว้ในสื่อออนไลน์เดอะสตาร์ ดอทคอม ว่า “ผมกล้าพูดได้ว่าสาเหตุหลักของการเกิดโรคกรดไหลย้อน เกิดจากพฤติกรรมที่เราทําอยู่เป็นประจํา เช่น พฤติกรรมการกินที่ผิดเพี้ยน กินอาหารไม่ถูกต้อง น้ำหนักมาก และการสูบบุหรี่จัด เหล่านี้ทําให้เกิดโรคกรดไหลย้อนได้”

สารพัดตัวการ กรดไหลย้อน

นอกจากนี้โรคกรดไหลย้อนยังสัมพันธ์กับพฤติกรรมอื่นๆ ด้วย ดังนี้

มีความเครียด เวลาเครียดหรือโกรธจัดอารมณ์ที่พลุ่งพล่านจะกระตุ้นให้เกิดการหลั่งกรดในกระเพาะอาหารออกมามากเกินไป
กินอาหารจนแน่นท้อง ซึ่งส่งผลให้กรดในกระเพาะอาหารเอ่อล้นออกมา
กินอาหารกระตุ้นอาการ เช่น อาหารรสจัด ของทอด ชา กาแฟ น้ำอัดลม เครื่องดื่มแอลกอฮอล์
น้ำหนักเกินหรืออ้วนลงพุง เนื่องจากไขมันที่สะสมบริเวณหน้าท้องจะไปเบียดกระเพาะอาหาร ทําให้กรดเกิดการไหลย้อนได้

สวมเสื้อผ้ารัดรูป เช่น ใส่กางเกงยีนฟิตเปรี๊ยะ ใส่สเตย์รัดหน้าท้อง
นั่งเอนหลังหรือนอนหลังจากกินอาหารเสร็จใหม่ๆ
กินยาบางชนิด เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาขยายหลอดลม หรือการรับฮอร์โมน และการสูบบุหรี่จัด
ตั้งครรภ์ เนื่องจากสตรีตั้งครรภ์จะมีการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนซึ่งส่งผลต่อการเกิดโรคกรดไหลย้อนได้ เพราะระดับฮอร์โมนของคุณแม่ตั้งครรภ์มีการเปลี่ยนแปลง เมื่อมีอาการกรดไหลย้อนเรามักซื้อยาลดกรดมากินเพื่อแก้อาการ แต่เป็นวิธีแก้แบบชั่วคราว อาการหายไปแล้วก็จะกลับมาเป็นอีก เพราะไม่ได้รักษาที่ต้นเหตุ

Easy Tricks แก้กรดไหลย้อนด้วยตัวเอง

เมื่อเป็นกรดไหลย้อนหรือโรคอะไรก็ตาม เรามักไปหาหมอฝากหน้าที่ความรับผิดชอบไว้ให้คุณหมอ เพื่อให้ท่านสั่งยามาให้กินแล้วเราจะสบายใจว่าหายจากโรคแน่ แต่สําหรับวิธีแก้โรคกรดไหลย้อนต้องอาศัยการดูแลตัวเองมิใช่น้อย มูลนิธิInternational Foundation for Functional Gastrointestinal Disorders(IFFGD) แห่งประเทศสหรัฐอเมริกาแนะนําให้หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นการเกิดโรคทุกอย่าง ปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการกินอาหารให้ถูกต้อง ดังนี้

1.งดนั่งเอนหลังหรือนอนหลังจากกินอาหารมื้อใหญ่อย่างน้อย 3 ชั่วโมง และไม่ควรกินอาหารว่างใกล้เวลาเข้านอน

2.ไม่ควรออกกําลังกายหรือทํากิจกรรมที่ต้องก้มตัวลง เช่น กวาดหรือถูบ้านหลังกินอาหาร

3.ไม่ควรกินอาหารมากเกินไป แม้อาหารจะอร่อยมากแค่ไหนก็ควรกินในปริมาณพอเหมาะ

4.หลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นอาการ เช่น ของทอด นม เนย หอมหัวใหญ่ ช็อกโกแลต น้ำมะเขือเทศ น้ำส้ม ชา กาแฟ เหล้า เบียร์ เพราะอาหารเหล่านี้ทําให้เกิดการหลั่งกรดในกระเพาะอาหารมากขึ้น

5.ไม่ทะเลาะหรือถกปัญหาเครียดๆ ระหว่างกินอาหาร ควรกินอาหารในบรรยากาศสบายๆ

6.ควรกินอาหารมื้อกลางวันให้มาก ส่วนมื้อเย็นกินน้อยๆ และเลื่อนเวลามื้อเย็นให้เร็วขึ้นเพื่อให้ห่างจากเวลาเข้านอน

7.หากมีอาการแสบร้อนกลางอกเป็นประจําเวลานอน ควรหนุนหมอนสูงหรือหนุนผ้าบริเวณเหนือเอวให้สูงขึ้น เพื่อป้องกันไม่ให้กรดไหลย้อน

8.ควรลดน้ำหนักและบริหารร่างกายเพื่อลดไขมันสะสมบริเวณหน้าท้อง

สุดยอดอาหารลดกรด

หนังสือ Acid Reflux Diet:101Best Foods To Treat& Cure GERD ของKindle โดยทีมเขียน HealthResearch Staff ที่ประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการ แนะนําอาหารบําบัดอาการของโรคกรดไหลย้อนไว้ 101 ชนิด เราจึงคัดอาหารที่น่าสนใจและหาง่ายในบ้านเรามาแนะนําดังนี้ กลุ่มผัก อาร์ติโช้ก หน่อไม้ฝรั่ง โหระพา บรอกโคลี กะหล่ำปลี แครอต เซเลอรี่ แตงกว มะเขือ ขิง ฟักทอง ผักโขม วอเตอร์เครส ซูกินี

กลุ่มผลไม้ แอปเปิ้ล เอพริคอต อะโวคาโด กล้วย แบล็กเบอร์รี่ บลูเบอร์รี่ แคนตาลูป เชอร์รี่ มะพร้าว มะเดื่อ องุ่น มะละกอ พีช แพร์ สตรอว์เบอร์รี่ แตงโม

กลุ่มธัญพืชและเมล็ดถั่วอัลมอนด์ บัควีต ถั่วเขียว ข้าวโอ๊ต ข้าวกล้อง งา ถั่วเหลือง

กลุ่มสมุนไพรและชาสมุนไพร ชาคาโมมายล์ ออริกาโน ไธม์ กลุ่มอาหารอื่นๆ เต้าหู้ ปลา

ที่มา: นิตยสาร ชีวจิต ฉบับที่ 383