วัดโมลีโลกยารามราชวรวิหาร การศึกษาคือหัวใจสําคัญของการเผยแผ่

วัดโมลีโลกยารามสร้างขึ้นตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี เดิมชื่อว่า “วัดท้ายตลาด” ต่อมาในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ทรงรวมวัดท้ายตลาดเข้าเป็นเขตพระราชฐาน วัดแห่งนี้จึงไม่มีพระสงฆ์จําพรรษาตลอดรัชกาล

เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงย้ายเมืองหลวงมาตั้งทางทิศตะวันออกของแม่น้ําเจ้าพระยา พระองค์มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร(พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย) ทรงบูรณปฏิสังขรณ์วัด และถือเป็นพระอารามหลวงมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1

มาในสมัยรัชกาลที่ 2 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงขนานนามวัดนี้เสียใหม่ว่า “วัดพุทไธสวรรย์” หรือ “วัดพุทไธสวรรยาวาศวรวิหาร” ทั้งยังเจริญพระราชศรัทธาในอดีตเจ้าอาวาส คือสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ขุน) จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้พระราชโอรสคือ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว รวมถึงพระราชโอรสอีกหลายพระองค์มาทรงพระอักษรกับเจ้าประคุณสมเด็จฯ

เมื่อพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ขึ้นครองราชย์ ทรงมีพระราชศรัทธาปฏิสังขรณ์วัดให้บริบูรณ์งดงามยิ่งขึ้น จากนั้นทรงขนานนามชื่อวัดใหม่ว่า “วัดโมลีโลกสุธารามอาวาศวรวิหารพระอารามหลวง” หรือเรียกสั้น ๆ ว่า “วัดโมลีโลกย์สุธาราม” ซึ่งต่อมาเรียกว่า “วัดโมลีโลกยาราม” และ ได้รับการสถาปนาให้เป็นพระอารามหลวงชั้นโท ชนิดราชวรวิหาร ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6

“คนจํานวนไม่น้อย สงสัยว่าทําไมต้องเรียนภาษาบาลี ปัจจุบันไม่เห็นต้องใช้บาลีเลย อาตมาขออธิบายให้ฟังอย่างนี้ว่า ภาษาบาลีเป็นภาษาที่มีความสําคัญต่อพระพุทธศาสนามาก เพราะเป็นภาษาที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าใช้ตรัสสอนแสดงธรรม หากเรามีความรู้เรื่องภาษาบาลีก็สามารถอ่านคําสอนที่พระพุทธเจ้าทรงสอนไว้ได้โดยตรง นอกจากนี้พระบาลี (คําสอนของพระพุทธเจ้าที่เป็นภาษาบาลี) ยังบรรจุไว้ซึ่งแนวทางความคิด วัฒนธรรม ตลอดจนประเพณีของสงฆ์ทุกเรื่องด้วย ความจริงแล้วภาษาบาลีไม่ได้เลือนหายไปจากสังคมไทยเลย ยกตัวอย่างเช่น ชื่อของคนไทยส่วนใหญ่ก็เป็นภาษาบาลี ที่มีความหมายลึกซึ้งไพเราะ แต่หลายคนอาจยังไม่รู้ จึงเข้าใจผิดคิดว่าบาลีไม่สําคัญ ทุกปีที่วัดโมลีโลกยารามจะมีพระภิกษุและสามเณรมาสมัครเรียนมากกว่า 300 รูป แต่การเรียนบาลีไม่ใช่เรื่องง่ายต้องอดทนและตั้งใจเรียนอย่างสูง จึงจะสอบผ่านได้ โดยในปี พ.ศ.2557 มีพระภิกษุและสามเณรที่นี่สอบได้ 158 รูป ส่วนปีนี้สอบได้มาก ถึง 171 รูป ถือเป็นสถิติใหม่ จนวัดโมลีฯได้รับเกียรติกล่าวขานว่าเป็นสํานักเรียนที่มีการสอบผ่านได้สูงเป็นอันดับหนึ่งของกรุงเทพฯ “วัดโมลีโลกยารามแห่งนี้ไม่ได้เน้นปลูกสร้างอาคาร แต่เน้นสร้างคนผ่านการเรียนพระบาลี แม้จะไม่เห็นเป็นรูปธรรมเหมือนการสร้างโบราณสถาน แต่เชื่อว่าพระภิกษุและสามเณรเหล่านี้คือกําลังสําคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองสืบต่อไป”