จากชีวิตข้างถนนสู่รั้วฮาร์วาร์ดของลิซ เมอร์เรย์

พ่อแม่ของลิซเป็นฮิปปี้ที่ใช้ชีวิตอย่างเริงร่าในช่วงทศวรรษ 1970 ซึ่งเป็นยุคที่วัยรุ่นตั้งคําถามเกี่ยวกับชีวิตมากที่สุดยุคหนึ่ง และเป็นยุคที่วัยรุ่นนิยมเสพยาเสพติดกันมาก ลิซเกิดในปี ค.ศ. 1980ห่างจากพี่สาวคนโตสองปี

ตามกฎหมาย แม่ของลิซจัดเป็นผู้พิการทางสายตา แต่โชคดีที่ยังพอมองเห็น ครอบครัวจึงได้รับเงินช่วยเหลือจากรัฐบาลทุกเดือน ทว่าพ่อแม่ของเธอกลับใช้เงินจํานวนนี้ไปกับยาเสพติด โดยไม่สนใจว่าลูกสาวตัวน้อยจะหิวโหย บ่อยครั้งลิซและพี่สาวต้องอมน้ําแข็ง กินยาสีฟัน หรือแทะลิปมันเพื่อประทังความหิว ถังขยะกลายเป็นตู้กับข้าวของเธอและพี่ไปโดยปริยาย

ลิซมักใช้เวลาทั้งหมดอ่านสารานุกรมที่เก็บมาจากถังขยะ หรือไม่ก็หนังสือที่ยืมมาจากห้องสมุด ซึ่งทําให้เธอสอบได้คะแนนเต็มทั้ง ๆ ที่แทบจะไม่ได้เข้าเรียนเลย ลิซไม่ชอบไปโรงเรียน เพราะเธอไม่มีเสื้อผ้าสะอาดใส่ ตัวเธอจะมีกลิ่นตุๆ ทําให้เป็นที่รังเกียจของเพื่อนร่วมห้องและถูกกลั่นแกล้งเสมอ

ตอนอายุ 15 ปี เจ้าหน้าที่รัฐเข้ามาตรวจที่บ้านและนําตัวแม่ของลิซไปรักษาตัวในโรงพยาบาล ส่วนลิซซึ่งหนีโรงเรียนเป็นประจําก็ถูกส่งตัวเข้ากรุ๊ปโฮม (Group Home) ซึ่งเป็นบ้านพักชั่วคราวสําหรับเด็กผู้หญิงที่มีปัญหา ทว่ากรุ๊ปโฮมกลับเต็มไปด้วยวัยรุ่นที่มีบาดแผลทางอารมณ์ และมักทะเลาะกันเองอย่างรุนแรง

ต่อมาแม่ของลิซได้รับการวินิจฉัยว่าติดเชื้อเอชไอวี ส่วนพ่อถูกพาไปอยู่เชลเตอร์ (Shelter) เป็นบ้านพักสําหรับคนจรจัดซึ่งมักจะแยกเพศไม่ให้หญิงชายพักรวมกัน ส่วนพี่สาวของลิซก็ย้ายไปอยู่กับตา ซึ่งมักจะด่าพ่อแม่ของลิซให้หลาน ๆ ฟังเสมอ อันเป็นสิ่งที่ลิซทนไม่ได้ เมื่อได้รับการปล่อยตัวจากกรุ๊ปโฮม เธอจึงออกมาใช้ชีวิตข้างถนนตามลําพังเพื่อหนีจากเจ้าหน้าที่รัฐและญาติของตัวเอง

อย่างไรก็ดี เพียงไม่กี่วันก่อนคริสต์มาสปี ค.ศ. 1996 แม่ของลิซก็เสียชีวิต เธอถูกฝังศพแบบอนาถา โดยไม่มีพิธีทางศาสนาอย่างใดทั้งสิ้น

การตายของแม่เป็นจุดเปลี่ยนของชีวิต เพราะทําให้ลิซระลึกถึงความจริงที่ว่า ชีวิตมนุษย์ช่างแสนสั้น แต่ก็งดงามและมีคุณค่า จนไม่ควรจะให้ผ่านเลยไปอย่างไร้ประโยชน์…เมื่อนึกถึงแม่ เธอไม่ได้เห็นภาพตอนแม่ยื้อแย่งเงินจากเธอเพื่อไปซื้อยา แต่เป็นภาพที่แม่ใช้มือสั่น ๆ ประคองใบหน้าของเธอ แล้วหอมแก้มเธอทั้งซ้ายและขวา แม้ว่าแม่จะเป็นผู้พ่ายแพ้ในเกมชีวิต แต่แม่ก็บอกให้เธอสู้เท่าที่จะสู้ได้เสมอ

จากนั้นลิซจึงตัดสินใจสมัครเข้าเรียนในโรงเรียนทางเลือก และแม้ว่าจะต้องเรียนไปด้วยทํางานไปด้วย เธอก็สามารถเรียนหลักสูตรที่ต้องใช้เวลาสี่ปี จบภายในเวลาสองปี และสอบได้เอทุกวิชา โดยที่ตลอดสองปีนั้นเธอยังคงอาศัยนอนตามสถานีรถไฟฟ้าใต้ดิน ตู้เก็บของ และบ้านเพื่อน เรื่องที่เธอเป็นเด็กไร้บ้านนั้นเป็นความลับที่ยิ่งใหญ่ ซึ่งแม้แต่ครูที่เธอรักมากที่สุดก็ยังไม่รู้

สุดท้ายลิซก็ตัดสินใจเขียนเรียงความเล่าความลับนี้ให้คณะกรรมการพิจารณาทุนการศึกษาของหนังสือพิมพ์ นิวยอร์กไทมส์ ได้รับรู้เพื่อขอรับทุนการศึกษาแบบเต็มจํานวน และในที่สุดเธอก็ผ่านการคัดเลือกได้เข้าเรียนในคณะจิตวิทยาคลินิก มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด

ปี ค.ศ. 2003 ลิซตัดสินใจพักการเรียนที่มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด เพื่อกลับไปดูแลพ่อที่ป่วยด้วยโรคเอดส์ระยะสุดท้าย เมื่อพ่อเสียชีวิต เธอจึงกลับมาเรียนต่อจนจบ ปัจจุบันลิซกําลังเรียนระดับปริญญาเอกในสาขาเดียวกันและมีบริษัทสร้างกําลังใจของตัวเอง

ลิซมักพูดเสมอว่า ชีวิตคือทางเลือก ไม่ว่าจะมีอุปสรรคใดๆ เราก็ยังสามารถเลือกได้ว่าจะสู้สุดใจหรือปล่อยให้มันเลวร้ายอย่างที่ใคร ๆ คิดว่าน่าจะเป็น และเมื่อเลือกแล้วก็ต้องทําหน้าที่ของตนให้ดีที่สุด…

นี่คือบทเรียนอันยิ่งใหญ่ที่พ่อแม่ขี้ยา (แต่รักเธอมาก) มอบให้และมันสามารถใช้ได้กับทุกคน

ภาพ : www.whatgives365.wordpress.com