เมื่อเร็วๆ นี้ทั่วโรคได้ทราบข่าวที่ทำให้รู้สึกตกใจไม่น้อย นั้นก็คืออาการป่วยของพระเอกชื่อก้องโลก ที่แอดเชื่อว่าผลงานของเขาต้องเคยผ่านสายตาทุกคน ไม่มากก็น้อย นั้นคืออาการป่วยภาวะสมองเสื่อม อะเฟเซีย ที่ทำให้เสียการสื่อความของ บรูซ วิลลิส วันนี้เราจะมาทำความรู้จักกับภาวะดังกล่าว เพราะไม่ใช่แค่โรคของคนดัง แต่อะเฟเซีย ยังเป็นภาวะสมองเสื่อมที่เกิดขึ้นมากที่สุดกับคนในวัยต่ำกว่า 65 ปี
อะเฟเซีย คือ
เป็นความผิดปกติของระบบประสาท ที่เกิดขึ้นในสมองซีกซ้ายที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับภาษา ทำให้สูญเสียความสามารถทางภาษาไม่ว่าจะเป็นในด้าน ฟัง พูด อ่าน หรือเขียน ซึ่งอาการที่แสดงออกจะแตกต่างไปตามรูปแบบความผิดปกติที่เกิดขึ้น
สำหรับความหนักเบาของอาการ ขึ้นอยู่กับว่ารอยของโรคมีขนาดเล็ก ใหญ่เท่าไหร่ และเกิดขึ้นในส่วนใด หากมีขนาดใหญ่ครอบคลุมเนื้อสมองที่ทำหน้าที่ภาษาทั้งหมด ก็จะทำให้สียความสามารถทางการสื่อสารไปโดยสมบูรณ์
สาเหตุของ อะเฟเซีย
เกิดขึ้นได้หลายสาเหตุ ไม่ว่าจะทั้งจากโรคภัย และจากอุบัติเหตุ โดยภาวะดังกล่าวอาจเกิดขึ้นได้แบบชั่วคราว และแบบถาวร ซึ่งมีสาเหตุที่แตกต่างกัน คือ
แบบถาวร
- ภาวะสมองขาดเลือด
- เส้นเลือดในสมองแตก
- สมองได้รับการกระทบกระเทือน เช่น จากอุบัติเหตุ จากการผ่าตัด
- โรคทางสมอง เช่น ติดเชื้อในสมอง อัลไซเมอร์
- เนื้องอก
แบบถาวร
- ภาวะสมองขาดเลือดชั่วคราว
- ไมเกรน
- ชัก
อาการของ อะเฟเซีย
เนื่องจากเป็นภาวะที่เกิดกับการสื่อความ และภาษา จึงทำให้มีอาการหลากหลายรูปแบบ
- พูดและสื่อสารผ่านภาษากายไมไ่ด้
- ฟังไม่เข้าใจ ตอบไม่ตรงคำถาม
- พูดไม่ชัด
- พูดลำบาก ทั้งจากการพูด และการคิดคำ
- ลืมชื่อเรียก
- ไม่เข้าใจคำสั่ง
- พูดตามไม่ได้
- ปาก ลิ้น ขากรรไกร แข็งตัว
นอกจากนั้นแล้ว บริเวณที่เกิดความเสื่อม จะเป็นตัวกำหนดอาการที่แสดงออกมา คือ
- Broca’s aphasia/non fluent aphasia เกิดปัญหาในสมองซึกซ้ายส่วนหน้า ผู้ป่วยเข้าใจความหมาย ทำตามคำสั่งได้ แต่ไม่สามารถออกเสียงได้ หรืออาจออกเสียงได้เป็นคำๆ สั้นๆ
- Wernicke’s aphasia/ fluent aphasia เกิดปัญหาในส่วนกลางของสมองซึกซ้าย ผู้ป่วยไม่เข้าใจความหมายของประโยค ทั้งที่พูด หรือได้ยิน แต่ยังสามารถพูดได้คล่อง แต่ตอบกลับคนละเรื่อง คนละประเด็น
- Nominal Aphasia เกิดปัญหาในส่วนสมองกลีบข้าง บริเวณขมับ ทำให้พูดตาม หรือคิดคำที่จะพูดไมไ่ด้
- Global aphasia เกิดปัญหาในสมองซึกซ้ายส่วนหน้า และส่วนกลาง ผู้ป่วยสูญเสียความสามารถทางภาษาทั้งหมด
การรักษา
เป็นการรักษาตามสาเหตุของการโรค เช่น หากเกิดจากเนื้องอก ก็จะต้องมีการผ่าตัด หากเกิดจากเส้นเลือดในสมองก็จะต้องทำการรักษา นอกจากนั้นยังต้องทำการฟื้นฟูบำบัดด้านการพูด การใช้ภาษา รวมถึงการใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เข้าช่วย เช่น เครื่องช่วยการสื่อสาร
สำหรับโอกาสหายนั้นขึ้นอยู่กับความหนักเบาของอาการ หากมีอาการไม่มาก และอายุไม่เยอะ ก็มีโอกาสหายได้สูง แต่หากเป็นผู้ป่วยที่อายุมากแล้ว อาจทำให้โรครุนแรงขึ้น หรือการฟื้นฟูไม่สมบูรณ์ หรือใช้เวลาในการฟื้นฟูยาวนานมากขึ้น
ข้อมูล mayoclinic, โรงพยาบาลเพชรเวช, คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, โรงพยาบาลเมดพาร์ค,
