ชีวิตที่ไม่เป็นทุกข์ เมื่อความถูกต้องคือพื้นฐานของชีวิต บทความธรรมะโดย ท่านพุทธทาสภิกขุ
ทำไมทุกวันนี้คนเรายังเป็นทุกข์ คำถามที่หลายคนต่างรู้คำตอบ นั่นก็เพราะเรายังรู้สึกว่าชีวิตที่เป็นอยู่ทุกวันนี้ยังไม่ได้ดั่งใจ ไม่น่า “พอใจ” แต่หากเรารู้จักธรรมชาติโดยถูกต้องโดยแท้จริงแล้วก็จะได้ใช้ ชีวิตที่ไม่เป็นทุกข์
ทว่าเมื่อหลงไปตามกระแสอารมณ์ความรู้สึกก็จะกลายเป็นชีวิตที่มีแต่ทุกข์ หรืออย่างที่ท่านพุทธทาสภิกขุเรียกว่า ชีวิตมันกัดเจ้าของ
“เดี๋ยวความบ้ารักกัด เดี๋ยวความโกรธกัด เดี๋ยวความเกลียดกัด เดี๋ยวความกลัวกัด เดี๋ยวความตื่นเต้นกัด เดี๋ยววิตกกังวลทางอนาคตกัด เดี๋ยวอาลัยอาวรณ์ข้างหลังกัด อิจฉาริษยากัด ความหวงกัด ความหึงกัดจนถึงฆ่ากันตาย
สิ่งเหล่านี้ที่กัดเจ้าของทำให้กลายเป็นชีวิตที่โง่ เจ้าของชีวิตที่โง่เขลานั้นจึงหาสันติภาพไม่ได้ จึงต้องทำให้มันถูกต้อง จนไม่กัดเจ้าของนั่นแหละ พื้นฐานของธรรมะพื้นฐานชีวิตก็คือความรู้ที่ถูกต้องที่นำไปสู่ความไม่เห็นแก่ตัว แต่ว่าเห็นแก่ความถูกต้อง ซึ่งช่วยให้เห็นแก่ผู้อื่น เห็นแก่ความถูกต้องจึงรักผู้อื่น ถ้ามันเห็นแก่ตัวมากมันก็จะเอาตามกิเลสของมันเสมอไป ดังนั้นเราจึงต้องฝึกฝนการจับกิเลสกัน
เมื่ออยู่ที่บ้านเป็นฆราวาสก็มีการกำจัดกิเลส มาบวชเป็นนักบวชที่วัดก็มีการกำจัดกิเลสจึงจะเข้ารูปเข้ารอยของพระศาสนา ที่จะทำให้ชีวิตนี้มีพื้นฐานอันถูกต้องไม่เห็นแก่ตัว ศึกษาวิปัสสนาให้เห็นว่าความจริงของธรรมชาติทั้งหลายเป็นอย่างไร และก็ไม่โง่ไม่ไปหลงในสิ่งใดให้เกิดเป็นกิเลสขึ้นมา
กิเลสนั้นมี 3 ประเภท ประเภทหนึ่งเป็นกิเลสบวก ทำให้ต้องการ ต้องเอาเข้ามายึดครองไว้ นี่คือกิเลสบวก ได้แก่ โลภะ กิเลสอีกประเภทหนึ่งมันเป็นลบ ต้องการจะฆ่า ต้องการจะทำลาย ก็คือโทสะ และกิเลสหมวดที่ยังไม่แน่ว่าเป็นบวกหรือเป็นลบ มันก็โง่สงสัยอยู่นั่น มัวเมาในสิ่งที่ไม่รู้จัก นี่เป็นกิเลสประเภทโมหะ
เรามีกิเลส 3 หมวดด้วยกัน หมวดโลภะมันจะเอา หมวดโทสะมันจะทำลาย หมวดโมหะมันจะวิ่งตามอยู่อย่างไม่รู้ว่าจะไปทิศทางไหน นี้คือกิเลส คือศึกษาเห็นในสิ่งทั้งหลายทั้งปวงอย่างถูกต้องตามที่เป็นจริง มันก็ไม่เกิดความเป็นบวกไม่เกิดความเป็นลบ
เพราะฉะนั้น เราต้องมีความฉลาดอยู่เหนือความเป็นบวก เหนือความเป็นลบของปัจจัยที่มาปรุงแต่ง ประโยคนี้ขอให้ช่วยจำให้ดีว่า พื้นฐานที่ถูกต้องของชีวิตนั้น คือความมีจิตชนิดที่ไม่เป็นบวก ไม่เป็นลบไปตามสิ่งที่เข้ามาปรุงแต่ง ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ทั้งหมดนี้มันจะมีสิ่งเข้ามาปรุงแต่งจิตใจให้เป็นบวกและเป็นลบ ทำให้มีความทุกข์ทรมาน
การมีความคงที่อยู่ในความถูกต้องเรียกว่า อตัมมยตา-คงที่อยู่ในความถูกต้อง ไม่ไปโง่ให้เป็นบวก ไม่ไปโง่ให้เป็นลบ นั่นคือมาตรฐาน หรือพื้นฐานอันแท้จริงของสิ่งที่เรียกว่าชีวิต
มันมีความถูกต้องอยู่ตลอดเวลา ไม่ถูกหลอกให้เป็นบวก ไม่ถูกหลอกให้เป็นลบ”
ขอบคุณข้อมูลจาก
ชีวิตที่มีพื้นฐาน หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ
บทความที่น่าสนใจ
คิดให้เป็น เพิ่มความสุขห่างไกลทุกข์
รักเป็น ไม่เป็นทุกข์ บทความธรรมะดีๆ จาก แม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต
