ตดหมูตดหมา ช่วยลดเบาหวาน

ตดหมูตดหมา สมุนไพรลดเบาหวาน

ตดหมูตดหมา หรือกระพังโหม มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Paederia linearis Hook. f. ชื่อพ้อง Hondbesseion lineare (Hook. f.) Kuntze อยู่ในวงศ์ Rubiaceae เป็นไม้เลื้อย เนื้ออ่อน ลำต้นสีเขียว ใบเดี่ยว มีขนสั้นๆ ละเอียดที่มุมเส้นใบตัดกับเส้นกลางใบ ก้านใบสีเขียวถึงเขียวค่อนข้างเข้ม ขอบใบเรียบ มีดอกช่อออกที่ปลายยอดและซอกใบ กลีบดอกด้านนอกสีขาว ด้านในสีม่วงเข้ม รูปกรวยปลายแยก 5 แฉก หยักตื้น มีผลรูปไข่หรือกลมแบน

ข้อมูลจากโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ระบุว่า หมอยาพื้นบ้านใช้กระพังโหมเป็นยาบำรุงและเป็นยาอายุวัฒนะ โดยเชื่อว่าการรับประทานเป็นประจำสามารถเพิ่มกำลัง เพิ่มสมรรถภาพทางเพศ ช่วยทำให้กระดูกที่หักติดกันง่าย ช่วยทำให้สีผิวเงางาม ช่วยกำจัดพิษ ช่วยย่อย ช่วยขับลม ให้กินเป็นประจำทั้งกินเป็นผักและเอามาต้มกินเป็นยา และสามารถกินได้ทุกเพศทุกวัย

หมอยาไทยใหญ่ใช้ใบกระพังโหมคุมระดับน้ำตาลในเลือด และเป็นที่น่าสนใจ คือ มีกรณีศึกษาในสัตว์ทดลองพบว่า สารสกัดของใบตดหมูตดหมาสามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ โดยสามารถเพิ่มระดับฮอร์โมนอินซูลิน (insulin) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ควบคุมและลดระดับน้ำตาลในเลือด อีกทั้งผลการทดลองในหนูพบว่ามีผลทำให้ HbA1C ในกระแสเลือดลดลงแสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพของกระพังโหมในการลดระดับน้ำตาล

นอกจากนี้ กระพังโหมยังมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ (antioxidant) โดยสามารถเพิ่มระดับของเอนไซม์ Superoxide dismutant, Catalase และ Glutathione ซึ่งสามารถกำจัดอนุมูลอิสระ (free radical) ออกจากร่างกายได้ กระพังโหมมีฤทธิ์ยับยั้งการเกาะกลุ่มของเกร็ดเลือด (antithrombotic effect) และช่วยลดระดับไขมันในเลือดได้ โดยสามารถลดได้ทั้ง total cholesterol, triglyceride, low density lipoprotein cholesterol (LDL) และ very low density lipoprotein cholesterol (VLDL) ซึ่งไขมันทั้งหมดนี้ล้วนเป็นอันตรายและก่อโรคในระบบหัวใจและระบบไหลเวียนโลหิตได้ นอกจากนี้ยังมีการศึกษาพบฤทธิ์ในการต้านมะเร็งและต้านเนื้องอกอีกด้วย

กระพังโหมเป็นยาแก้ทางกองลม ในทางการแพทย์แผนไทย กองลม คือ กลไกที่ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวทั้งตั้งใจและไม่ตั้งใจ การทำงานของระบบประสาท เช่น ปวดเมื่อย ปวดตามข้อ อาการปวดหัว รวมไปถึงอาการท้องอืดท้องเฟ้อ ดังนั้น สรรพคุณเด่นๆ ของกระพังโหม คือ แก้ปวดเมื่อย ขับลม ขับปัสสาวะ เป็นยาระบายอ่อนๆ ขับน้ำนม แก้อาการปวดวิ่งๆ ซึ่งก็คืออาการของพยาธิตัวจี๊ดนั่นเอง โดยหมอยาพื้นบ้านจะใช้กระพังโหมตัวเดียว หรือต้มรวมกับสมุนไพรตัวอื่นๆ ในการรักษาโรคและอาการเหล่านี้

มีรายงานการศึกษาทางวิทยาศาสตร์สนับสนุนการใช้กระพังโหมเป็นยาแก้ปวดเมื่อยแก้อักเสบ โดยพบว่ากระพังโหมมีฤทธิ์ในการแก้อักเสบ ทั้งยังพบฤทธิ์แก้ปวดอีกด้วย ดังนั้นจึงสนับสนุนการใช้กระพังโหมเป็นยาแก้ปวดเมื่อย แก้ปวดข้อของหมอยาพื้นบ้านนั่นเอง

กระพังโหม หรือ ตดหมูตดหมา เป็นสมุนไพรที่เข้าอยู่ในตำรับยาแก้ซางมากที่สุดชนิดหนึ่ง กล่าวได้ว่าสรรพคุณสำคัญของกระพังโหม คือ การแก้ซางเด็ก ซึ่งเด็กที่เป็นซางจะมีอาการพุงโรก้นปอด ผอม ซึ่งอาจจะเกิดจากพยาธิ หรืออาหารไม่ย่อย ขาดสารอาหารก็เป็นได้ ตำรับที่นิยมของตาส่วน สีมะพริก หมอยาแห่งบ้านนนทรี จ.ปราจีนบุรี คือ ใช้สมุนไพรตาลหม่อน ตาลเสี้ยน ตาลดำ ตานขโมย ใส่ในกระบอกไม่ไผ่ เติมน้ำลงไปเล็กน้อย แล้วใช้เถากระพังโหมปิดที่กระบอกไม้ไผ่ เอาไปย่างไฟ แล้วนำน้ำในกระบอกไม้ไผ่มาให้เด็กที่เป็นซางกิน เทคนิคนี้ดูเหมือนคนโบราณจะพยายามสกัดสารจากเถากระพังโหมโดยใช้ไอน้ำ ซึ่งหมอยาจะเรียกวิธีการทำยาชนิดนี้ว่าการหลามยา เพราะวิธีนี้คล้ายๆ วิธีทำข้าวหลาม

และในปัจจุบัน ยังมีการศึกษาพบว่า กระพังโหมสามารถเพิ่มฮอร์โมนเพศชาย (Testosterone) ในสัตว์ทดลอง จึงมีศักยภาพในการพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์สำหรับเพิ่มสมรรถภาพนักกีฬา และช่วยสร้างกล้ามเนื้อในผู้ที่ออกกำลังกาย

อ่านต่อ ตำรับยาตดหมูตดหมา