พืชพิษ ที่พบบ่อยในประเทศไทย อันตรายถึงขั้นเสียชีวิต

พืชพิษ ที่พบบ่อย อันตรายถึงชีวิต

พืชพิษ หากกินเข้าไปอันตายถึงขั้นเสียชีวิตได้ จากกรณีล่าสุด สาวโพสต์เตือนภัย กินแกงส้มใส่ “ออดิบ” แต่แม่ค้ากลับแยกไม่ออกใส่ “บอนโหรา” เพราะมีหน้าตาที่คล้ายกันมาก เผยมีพิษสุดรุนแรงทานแค่ 1 ชิ้น ปาก-คอเจ็บแสบ ราวกับมีเข็มเล็กๆ จำนวนมากทิ่มแทง แต่ดีที่ไปโรงพยาบาลพบเเพทย์ได้ทัน แถมเธอยังย้ำว่าจะไม่กินอีกเด็ดขาด

เเต่นอกจากบอนโหรา แล้วที่จัดเป็น พืชพิษ กินผิดๆถูกๆ อาจเสี่ยงต่อชีวิตได้ ยังมีพืชในประเทศไทยอีกหลายชนิดมากที่ถูกจัดว่าเป็นพืชพิษ สามารถทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ ร้ายเเรง ถึงขั้นเสียชีวิตได้

#ชีวจิตออนไลน์  ดังต่อไปนี้

พืชพิษ ที่ส่งผลพิษภายนอกร่างกาย ตา และผิวหนัง

กลุ่มพืชพิษที่มีขน นุ่มๆหรือเเข็ง 

มีสารจำพวกฮิสตามีน หรือเอนไซม์บางชนิด ที่เมื่อสัมผัสหรือโดนผิวหนังเเล้วจะปล่อยสารพวกนี้ออกมา ทำให้มีผื่น มีอาการคัน เเสบร้อนได้ เช่น ต้นตำเเย หมามุ่ย

วิธีแก้พิษ ของพืชกลุ่มนี้ให้ใช้เทียนไขลนไฟให้อ่อนตัว หรือข้าวเหนียวสุกคลึงกับพื้นที่สะอาดแล้วนำมาคลึงบริเวณที่สัมผัสขน หรือทาด้วยครีมแก้อักเสบกลุ่มยาแก้แพ้ กลุ่ม Antihistamine

กลุ่มที่มียาง

กลุ่มนี้จะมีสารกลุ่ม Phenolic compound , acetylcholine , calcium oxalate  เมื่อโดนผิวหนังหรือสัมผัสจะมีอาการเป็นผื่นแดงแสบร้อน คันไปทั่วบริเวณที่สัมผัส ยิ่งเกา ยิ่งลามขึ้นทั่วร่างกาย  เช่น พืชในวงศ์ Anacadiacea ประกอบด้วย มะม่วง มะมุด มะม่วงหิมพานต์  และรัก

สำหรับวิธีแก้พิษ ให้ล้างยางออกทันทีด้วยสบู่หรือน้ำสะอาด และทาด้วย Steroid ครีม ก็จะสามารถช่วยบรรเทาอาการได้

สำหรับกลุ่มพวกที่มียางใส จะมีสารจำพวก เเคลเซียมออกซาเลต (Calcium oxalate) หากสัมผัส หรือกินเข้าไปจะมีอาการ คัน ปวดแสบปวดร้อน ถ้าสัมผัสตาทำให้ตาบอดชั่วคราว หากมีการกินเข้าไป จะทำให้กลืนลำบาก เสียงแหบไม่มีเสียง พบในพืชวงศ์ Aracea เช่น บอน เผือก ออดิบ

สำหรับออดิบ เราสามารถแก้พิษได้ด้วยการใช้ภูมิปัญญาแบบไทย โดยการนำไปแกงส้ม หรือต้มกับกรด เช่น น้ำมะขาม หรือน้ำมะนาว ทางภาคใต้เลยนิยมนำมาเเกงส้ม ด้วยน้ำมะขาม สามารถช่วยลดความเป็นพิษของบอน เผือก และออดิบได้

นอกจากนี้ยังมีกลุ่มของพวกที่มียางขาว พบสารในกลุ่ม diterpine ester หรือ phynoly organic acid   หากสัมผัสโดนผิวหนัง จะมีอาการผิวหนัง แสบ แดงเป็นปื้นแดง ต่อมาบวมพองเป็นตุ่มน้ำ แต่ถ้าหากเข้าตาจะทำให้เยื่อบุตาอักเสบได้ เช่น พืชในวงศ์ Euphorbiceae ตัวอย่าง พืชพิษ ได้แก่ ต้นคริสต์มาส พญาไร้ใบ สลัดได โป๊ยเซียน สามเหลี่ยมญี่ปุ่น ส้มเช้า  ตาตุ่มทะเล สลอด แสยก และหางกระรอกแดง

วิธีการรักษา เมื่อโดน พืชพิษ เหล่านี้ ให้รีบเช็ดบริเวณที่ถูกยางด้วย Alcohol ล้างแผลอย่างด่วน เพราะยางขาวของพืชพิษไม่ละลายในน้ำ จึงสามารถล้างพิษออกได้โดยง่าย ในทางการแพทย์ แพทย์แผนไทย นำยางของพืชเหล่านี้มาใช้เพื่อการกัดหูดบริเวณผิวหนัง คนที่เป็นตาปลายางสีขาวของ พืชพิษ ก็ยังสามารถนำมาใช้รักษาได้เหมือนกันนะครับ

พิษเมื่อกิน พืชพิษ

ตัวเเรก เป็นพืชพิษที่ทำให้เกิดอาการระคายเคืองปากและคอ เพราะมีสารจำพวก Calcium oxalate เมื่อกินเข้าไปจะมีอาการ ร้อนในคอ เสียงแหบ น้ำลายไหล บวมบริเวณปากกับกระพุ้งแกม เเละที่สำคัญหากได้รับพิษในปริมาณที่มาก จะทำให้ใบหน้าบวม และอาเจียนได้

วิธีการรักษา  เมื่อกินพืชพิษในกลุ่มนี้  ให้ใช้น้ำบ้วนล้างในปาก หรือใช้ยาลดกรดชนิดน้ำทุกๆ สองชั่วโมง หรือใช้สมุนไพรที่มีฤทธิ์เป็นกรด ที่สามารถละลายผลึก Calcium oxalate ได้ เช่น น้ำมะขาม 

สำหรับพืชพิษ ที่ทำให้เกิดพิษได้ คือ พืชวงศ์บอน ได้แก่ ว่านหมื่นปี กระดาด กระดาดแดง คูน หน้าวัว บอนสี   เงินไหลมา เผือก สาวน้อยประแป้ง พลูชีก และบอน

กลุ่มต่อมา คือพืชพิษ ที่ส่งผลต่อการระคายเคืองของลำไส้ สารเคมีที่พบในพืชพิษกลุ่มนี้เป็นสาร diterpene ester และ phenolic acid พืชของกลุ่มนี้ถ้ากินเข้าไป จะไม่มีอาการไม่คันคอแต่จะมีอาการพิษอย่างรุนแรงเร็วภายใน 1 ชั่วโมง โดยจะมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ลำไส้อักเสบและท้องเสีย ถ้าสารพิษถูกดูดซึมเข้ากระแสเลือด ทำให้เม็ดเลือดแตก อาจถึงตายได้เพราะร่างกายสูญเสียน้ำ เกลือแร่มากจนเกินไป

วิธีรักษา ถ้าอาการไม่รุนแรง พยายามทำให้อาเจียนออกมา หรือดื่มนมหรือกินไข่ขาว แล้วนำส่งโรงพยาบาลให้ทันท่วงที

พืชพิษที่พบในกลุ่มนี้ ได้แก่ ตาตุ่มทะเล แสยก และเมล็ดมันแกว

กลุ่มพืชพิษที่ทำให้ลำไส้และกระเพาะอักเสบ ประกอบด้วยสารพิษจำพวกโปรตีน Toxic albumine  เมื่อกินเข้าไปจะทำให้มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง คล้ายอาหารเป็นพิษ แต่มีอาการกล้ามเนื้อกระตุก หอบ ความดันโลหิตต่ำ ร่วมด้วย

วิธีการรักษา สามารถใช้วิธีเดียวกับวิธีการในข้างต้นได้ คือ พยายามทำให้อาเจียนออกมา หรือดื่มนมหรือกินไข่ขาว แล้วนำส่งโรงพยาบาลให้ทันท่วงที

พืชพิษในกลุ่มนี้ เช่น

• สาร Phorbol ในสลอด 
• เมล็ดละหุ่ง (การใช้นํ้ามันละหุ่งเป็นยาต้องเตรียมด้วยการสกัดเย็น ( Cold Press) ห้ามใช้ความร้อนเพราะจะทำให้เกิดอาการ Toxic protein ได้
• มะกล่ำตาหนู มีสาร Abrusoside A,B,C,D เป็นสารให้ความหวาน
• หนุมานนั่งแท่น,ฝิ่นต้น (พืชวงศ์ Euphorbia)

พืชพิษ ที่มีผลต่อระบบหัวใจ  จะมีสารสำคัญพวก Cardiac glycoside ซึ่งมีฤทธิ์ต่อการกระตุ้นของหัวใจ เมื่อกินเข้าไปจะมีอาการปวดหัว อาเจียน ท้องเสีย ตาพร่า มึนงง ชีพจรเต้นช้า และความดันโลหิตต่ำ

การรักษา พยายามทำให้อาเจียน แล้วกินยาเม็ดถ่านเพื่อดูดซับพิษ แล้วส่งโรงพยาบาลหรือแพทย์ในทันที

พืชในกลุ่มนี้ที่มีพิษต่อระบบหัวใจ ส่วนใหญ่ยางจะมีสีขาว วงศ์ Apocynaceae เช่น ตีนเป็ด ลั่นทม ฯลฯ

อ่านเพิ่มเติม : มหัศจรรย์ถ่านไม้ไผ่ ล้างสารพิษ เเละดูดซับสารพิษ

พืชพิษ ที่ส่งผลพิษต่อระบบเลือด ประกอบด้วยสารพิษกลุ่ม  Cyanogenetic glycoside เมื่อกินเข้าไปจะถูกเอนไซม์ Hydrolyses ได้สารไซยาไนด์ (Cyanide) ซึ่งสารนี้จะเข้าไปแทนที่ออกซิเจนในเลือด ทำให้เกิดหน้าเขียว และมีอาการเป็นพิษ เดินโซเซ ควบคุมกล้ามเนื้อไม่ได้ ในรายที่รุนแรงจะมีลมหายใจคล้ายกลิ่นไซยาไนด์

ซึ่งพิษสามารถถูกทำลายได้ด้วยวิธีการถนอมอาหาร เช่น การดอง

ตัวอย่างพืชพิษ ที่ส่งผลต่อระบบเลือด เช่น ใบกุ่มน้ำ ผักเสี้ยนทั้งต้น ผักหนามทั้งต้น เนื้อในเมล็ดมะม่วงหิมพานต์ มันสำโรงทั้งต้นและราก มันสำปะหลังทั้งต้น โดยเฉเพาะหัวมัน (ราก) และสำปะหลังดิบ

พืชพิษต่อระบบปัสสาวะ  เช่นลูกเนียง เมื่อกินเข้าไป จะเกิดอาการพิษภายใน 2-14 ชั่วโมง เริ่มจากมีอการปวดตามขาหนีบ ปัสสาวะยาก แสบขัด มีอาการปวดเวลาปัสสาวะ  การรักษาพิษจากลูกเนียง แนะนำให้ดื่มน้ำมากๆ แล้วพบเเพทย์หากมีอาการที่รุนเเรง

วิธีการลดพิษ โดยการเพาะให้งอก หั่นเป็นชิ้นบางๆ ตากแดดเล็กน้อย เพื่อเป็นการลดพิษของลูกเนียง

พืชพิษ ต่อระบบประสาท  เช่น

• กลอย มีสารพิษ alkaloind  เมื่อกินเข้าไป จะทำให้มีอาการใจสั่น วิงเวียน คันคอ คลื่นไส้ อาเจียน ชีพจรเต้นเบา เป็นลม ตัวเย็น มีอาการทางระบบประสาทคล้ายคนบ้า (กินดอกลำโพง )  วิธีการรักษา ดื่มไข่ขาวเพื่อทำให้อาเจียน หรือกินยาแก้อาการชัก (Phenobarbital) และยาคลายกล้ามเนื้อ (Diazepam)
  

• เลี่ยน มีสารกลุ่ม อัลคาลอยด์  Azaridine อาการพิษเมื่อกินเข้าไป จะทำให้คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย กระหายน้ำ ง่วงและหลับ
• ดองดึงหัวขวาน ใช้เบื่อสุนัข ทำให้มีอาการอาเจียน ปวดท้องอย่างรุนแรง และอาจมีอาการถ่ายออกเป็นเลือด
  
• แสลงใจ(โกศกะกลิ้ง) มีสารอัลคาลอยด์ Strychnine ใช้เป็นยาเบื่อหนู และสุนัข  เมื่อกินเข้าไปจะมีอาการพิษ กล้ามเนื้อเกร็ง กระตุก มีอาการชัก มักเสียชีวิตภายใน 1-3 ชั่วโมง
• ลำโพงกาสลัก  อาการพิษ มีอาการปากคอแห้งกระหายน้ำ ตาพร่า ม่านตาขยาย กลืนน้ำลายไม่ได้ ผิวหนังร้อนแดงและแห้ง อาจมีพฤติกรรมคล้ายโรคจิต และนอกจากนี้ยังมีอาการท้องผูก ปัสสาวะคั่งอีกด้วยการักษา  วิธีการรักษา แนะนำให้กินกินถ่านคาร์บอน  และทำการล้างท้อง นำส่งโรงพยาบาล หรือให้กินยาถ่าย เช่น ดีเกลือ

พืชพิษ ชนิดไหนอันตรายก็ควรเลี่ยง ชนิดไหนสามารถขจัดพิษได้ ก็เลือกวิธีการให้ถูกนะครับ

อ่านเพิ่มเติม : มหัศจรรย์ถ่านไม้ไผ่ ล้างสารพิษ เเละดูดซับสารพิษ