พระนิพพาน ไม่ได้เป็นเรื่องของชาติกำเนิด
เมื่อครั้งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงค้นพบ พระนิพพาน เป็นหนทางที่พาสรรพสัตว์ออกจากห้วงน้ำแห่งสังสารวัฏได้ และพระองค์ทรงเผยแผ่คำสอนของพระองค์ จนกระทั่งมีพุทธบริษัท 4 ครบถ้วนบริบูรณ์ เรียกได้ว่าพระพุทธศาสนามั่งคงในดินแดนชมพูทวีปอย่างสมบูรณ์แบบ ในสมัยที่พระพุทธศาสนารุ่งเรืองในชมพูทวีป ก็มีเจ้าลัทธิมากมายเกิดขึ้นด้วย ในสมัยนั้นมีเจ้าลัทธิชื่อว่า ” ปูรณกัสสปะ” ลัทธินี้เชื่อว่า วิญญาณ (จิต) เป็นสิ่งที่เที่ยงแท้ และเรื่องกรรมไม่เกี่ยวข้องกับวิญญาณ แต่รูป (ร่างกาย) ต่างหากที่เป็นผู้กระทำ ไม่ได้เกิดจากการบงการของวิญญาณ เมื่อรูปได้ทำสิ่งที่ถูกหรือผิดก็ไม่ถือว่าเป็นบุญหรือบาป เห็นได้ว่าเพียงคำสอนเรื่องจิตหรือวิญญาณของลัทธินี้ก็ไม่ตรงกับทรรศนะของพระพุทธศาสนา
เจ้าลัทธินี้ได้เสนอคำสอนของตนเรื่องชาติ 6 ขึ้น ซึ่งแต่ละชาติจะเรียกตามสี เช่น ชาติดำ ชาติเขียว ชาติแดง ชาติเหลือง ชาติขาว และชาติขาวสุด โดยในแต่ละชาติทั้ง 6 จะจำแนกคนตามอาชีพ สีผิว และการกระทำ เช่น คนฆ่าแพะ คนฆ่าสุกร คนฆ่านก พรานเนื้อ ชาวประมง โจร เพชฌฆาต เจ้าหน้าที่เรือนจำ ก็หรือคนที่ทำงานหยาบช้า เป็นต้น ว่าเป็นชาติดำ พวกภิกษุ พวกผู้เชื่อไปในฝ่ายดำ หรือพวกกรรมวาท กิริยาวาท เป็นต้น ว่าเป็นชาติเขียว พวกนิครนถ์ใช้ผ้าผืนเดียวว่าเป็นชาติแดง คฤหัสถ์นุ่งห่มผ้าขาว สาวกของอเจลก (นักบวชเปลือยกาย หรือนักบวชในศาสนาเชน) ว่าเป็นชาติเหลือง อาชีวก อาชีวิกา ว่าเป็นชาติขาว และยกย่องเจ้าลัทธิ “นันทวัจฉโคตร” ชื่อว่า “กัจจสังกิจจโคตร มักขลิโคสาล” ว่าเป็นชาติขาวจัด ซึ่งปูรณกัสสปะมองพระภิกษุเป็นชาติเขียว ซึ่งจัดเป็นชาติที่อยู่สูงกว่าชาติดำ เมื่อพระอานนท์ทรงได้ยินคำสอนเรื่องนี้ก็เกิดความสงสัย จึงนำความทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้า
พระพุทธองค์ทรงเปรียบเปรยการประกาศคำสอนเรื่องนี้ของปูรณกัสสปะว่าไม่ต่างจาก การที่พ่อค้าขายเนื้อให้ชายเข็ญใจกินเนื้อ และมาคิดราคาชายเข็ญใจทีหลัง เมื่อชาวโลกไม่ยอมรับ เท่ากับว่าเป็นคำสอนที่ไม่เป็นประโยชน์เสียเลย พระองค์ก็ทรงบัญญัติชาติ 6 ในทรรศนะของพระองค์ให้พระอานนท์สดับว่า
“อานนท์ เราจำแนกชาติ 6 เป็น ผู้มีชาติดำ 1 ผู้มีชาติดำแต่ประพฤติธรรมขาว 1 ผู้มีชาติดำ บรรลุนิพพานที่ไม่ดำและไม่ขาว 1 ผู้มีชาติขาวแต่ประพฤติธรรมดำ 1 ผู้มีชาติขาว ประพฤติธรรมขาว 1 ผู้มีชาติขาว บรรลุนิพพานที่ไม่ดำและไม่ขาว 1 “
สิ่งที่น่าสนใจคือ ชาติ 6 ของพระพุทธองค์จำแนกตามสีดำและสีขาวเท่านั้น พระพุทธองค์ตรัสว่า “ผู้มีชาติดำ หมายถึง บุคคลผู้เกิดในสกุลต่ำ ได้แก่ สกุลจัณฑาล สกุลพรานป่า สกุลช่างจักสาน สกุลทำรถ สกุลเทหยากเยื่อ ซึ่งยากจน มีข้าวน้ำโภชนะน้อย เป็นอยู่ฝืดเคือง ได้อาหารและเครื่องนุ่งห่มโดยยาก และเขาผู้นั้นเป็นผู้มีผิวพรรณทราม ไม่น่าดู เป็นคนแคระ ขี้โรค ตาบอด ง่อย กระจอก เป็นอัมพาต ไม่ได้ข้าวน้ำเครื่องนุ่งห่ม ยานพาหนะ ดอกไม้ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่ เครื่องประทีป เขายังประพฤติทุจริตด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจ ครั้นประพฤติทุจริตด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจแล้ว เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงอบายทุคติ วินิบาต” พูดง่าย ๆ ว่า เป็นคนที่เกิดในชนชั้นล่าง และมีความประพฤติที่ชั่ว (ธรรมดำ)
” ผู้มีชาติดำ ประพฤติธรรมขาวเป็นอย่างไร ได้แก่ บุคคลบางคนในโลกนี้ เป็นผู้เกิดในสกุลต่ำ คือ สกุลจัณฑาล สกุลพรานป่า สกุลช่างจักสาน สกุลทำรถ สกุลเทหยากเยื่อ ซึ่งยากจน มีข้าวน้ำโภชนะน้อย เป็นผู้ฝืดเคือง ได้อาหารและเครื่องนุ่งห่มโดยยาก และเขาผู้นั้นเป็นผู้มีผิวพรรณทราม ไม่น่าดู เป็นคนแคระ ขี้โรค ตาบอด ง่อย กระจอก เป็นอัมพาต ไม่ได้ข้าว น้ำ เครื่องนุ่งห่ม ยานพาหนะ ดอกไม้ ของหอม เครื่องลูบไล้ที่นอน ที่อยู่ เครื่องประทีป แต่เขาประพฤติสุจริตด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจครั้นประพฤติสุจริตด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยใจแล้ว เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์” พูดง่าย ๆ ว่า เป็นคนที่เกิดในชนชั้นล่าง แต่กลับมีความประพฤติดี (ธรรมขาว)
“ผู้มีชาติดำ บรรลุนิพพานที่ไม่ดำไม่ขาวเป็นอย่างไร ได้แก่ บุคคลบางคนในโลกนี้ เป็นผู้เกิดในสกุลต่ำ ฯลฯ มีผิวพรรณทราม ไม่น่าดู เป็นคนแคระ เขาปลงผมและหนวด นุ่งห่มผ้ากาสายะออกบวชเป็นบรรพชิต เขาบวชแล้วอย่างนี้ ละนิวรณ์ ๕ ประการ อันเป็นเครื่องเศร้าหมองใจ ทำปัญญาให้ทุรพล เป็นผู้มีจิตตั้งอยู่ด้วยดีในสติปัฏฐานทั้ง ๔ เจริญโพชฌงค์ ๗ ตามความเป็นจริง แล้วได้บรรลุนิพพานอันไม่ดำไม่ขาว ” คำว่านิพพานไม่ดำไม่ขาวของพระพุทธเจ้าอาจหมายถึงการกระทำที่ไม่เป็นกุศลกรรม และอกุศลกรรม ดังคำสอนเรื่อง “อัมพยากตะ” ที่ว่าพระนิพพานมีความเป็นกลาง ไม่ได้เป็นสุข หรือทุกข์ นั่นเอง
ส่วนคนชาติขาว แต่ประพฤติธรรมดำ คือคนที่เกิดในชนชั้นสูงแต่กลับประพฤติตนชั่ว อันเป็นหนทางไปสู่อบายภูมิ คนมีชาติขาว ประพฤติธรรมขาว คือคนที่เกิดในชนชั้นสูงและยังประพฤติตนดีสร้างบุญกุศลจนเป็นทางไปสู่สุคติภูมิ และคนมีชาติขาว บรรลุนิพพานที่ไม่ดำและไม่ขาว คือคนที่เกิดในชนชั้นสูงแต่ได้บวชเรียนจนสามารถละนิวรณ์ 5 ได้ ทั้งยังเจริญสติปัฏฐาน และโพชฌงค์ จนบสำเร็จเป็นพระอรหันต์
พระพุทธเจ้าทรงเห็นว่าทุกคนไม่ว่าจะเกิดในชนชั้นไหนก็ตาม หากทำความดี (ธรรมขาว) ก็ได้ไปสวรรค์ หากทำไม่ดี (ธรรมดำ) ก็ตกนรกสถานเดียว หากปฏิบัติธรรมที่ไม่ดำและไม่ขาว (เจริญสติปัฏฐานและโพชฌงค์) ก็ได้ไปสู่พระนิพพาน
ที่มา :
ภาพ :
บทความน่าสนใจ
นิพพานชั่วขณะ…ละวางตัวตน ธรรมะโดย พระไพศาล วิสาโล
บุตรเศรษฐีสิ้นเนื้อประดาตัวและไปไม่ถึงพระนิพพานเพราะน้ำเมา
นิพพานในออฟฟิศ ธรรมะโดย พระอาจารย์นวลจันทร์ กิตติปัญโญ
เตรียมตัวตายวันนี้ นิพพานวันนี้ ธรรมะโดย พระอาจารย์ไพศาล วิสาโล
