รู้หรือไม่? ปล่อยสัตว์ อย่างไรไม่เป็นบาป
รู้หรือไม่? ปล่อยสัตว์ อย่างไรไม่เป็นบาป การทำบุญที่ง่ายที่สุดของชาวพุทธในยุคนี้เห็นทีจะหนีไม่พ้นการปล่อยสัตว์ โดยชาวพุทธมีความเชื่อกันว่าการปล่อยสัตว์เป็นการต่ออายุให้ยืนยาวหรือเพื่อสะเดาะเคราะห์กรรม เพราะฉะนั้นจะเห็นได้ว่าแต่ละที่ไม่ว่าจะเป็นวัดหรือตลาด จะมีสัตว์หลากหลายชนิดวางขายเพื่อรอผู้ใจบุญมาปลดปล่อยจากพันธนาการ แต่ผู้ใจบุญทั้งหลายได้เคยฉุกคิดกันไหมว่า การปล่อยสัตว์นั้นควรปล่อยลงในแหล่งน้ำที่มีสภาพเหมาะกับสัตว์แต่ละชนิดหรือไม่
สัตว์ประเภทปลา
ปลาเป็นสัตว์ที่หาได้ง่ายและนิยมนำมาขายเพื่อปล่อยมากที่สุด บางครั้งคนไทยได้เชื่อมโยงชื่อปลาและความหมายที่ดีเอาไว้ด้วย กลุ่มปลาที่สามารถปล่อยได้ตามความเหมาะสม ดังนี้
- ปลาช่อน
เป็นปลาท้องถิ่นของไทยที่ชอบอาศัยอยู่ในแหล่งน้ำที่มีพืชหญ้าขึ้นรก ๆ หรือตามชายตลิ่งที่มีพืชน้ำขึ้น แต่ปลาช่อนเป็นปลาล่าเหยื่อ หากปล่อยลงแหล่งน้ำในจำนวนมากอาจจะทำให้ระบบนิเวศเสียหายได้
- ปลาไหล
ชอบอาศัยอยู่ตามแหล่งน้ำตื้นที่เป็นโคลนเลน หรือมีพืชขึ้นรก ๆ คนไทยมีความเชื่อว่าปล่อยปลาไหลแล้วเงินทองจะได้ไหลมาเทมา แต่บางคนอาจจะลืมคิดไปว่าไม่ควรปล่อยลงคลองหรือแม่น้ำใหญ่ เพราะไม่ใช่สภาพแวดล้อมที่ปลาไหลจะอาศัยได้
- ปลาหมอไทย
เป็นพันธุ์ปลาที่ปรับตัวเก่งจะปรับตัวและจะหาที่อยู่ที่เหมาะสมได้ในที่สุด ชอบอยู่ในน้ำนิ่งที่มีพืชน้ำขึ้น
- ปลาสวาย
ปลาสวายควรเพาะตั้งแต่เป็นลูกปลาตัวเล็ก ๆ ก่อนปล่อย และควรปล่อยเมื่อตัวมีขนาด 3-4 นิ้วขึ้นไปจะได้มีโอกาสรอดสูง ควรปล่อยลงคลองจะดีกว่าปล่องลงแม่น้ำใหญ่
- ปลาบู่
ในประเทศไทยมีปลาบู่หลายประเภท ชนิดที่ปล่อยลงในคลองได้คือปลาบู่ทราย แต่ด้วยความที่มีลักษณะคล้ายกันจึงทำให้ถูกเข้าใจผิด บางครั้งจึงเห็นมีคนขายปลาบู่น้ำกร่อยเพื่อเอามาปล่องลงคลองก็มี ควรปล่อยลงในแม่น้ำที่มีขอนไม้ใต้น้ำ และมีชายน้ำ
- ปลากราย
ควรปล่อยเมื่อมีขนาด 4-5 นิ้วขึ้นไป จะมีโอกาสรอดสูง ปล่อยลงแม่น้ำหรือคลองได้ แต่ควรหาจุดที่มีตลิ่งหรือวัสดุใต้น้ำเยอะ ๆ สิ่งสำคัญที่ควรรู้ก็คือ ปลากรายเป็นปลาล่าเหยื่อ เพราะฉะนั้นไม่ควรปล่อยในจำนวนมาก
- ปลาดุก
ปลาดุกเป็นปลาที่คนไทยนิยมปล่อยกันมาก เพราะมีความเชื่อว่าจะทำให้ศัตรูแพ้ภัย ส่วนใหญ่ที่ขายตามท้องตลาดจะเป็นปลาดุกบิ๊กอุย ที่เกิดจากการผสมข้ามสายพันธุ์ระหว่างปลาดุกยักษ์จากทวีปแอฟริกาและปลาดุกอุยของไทย ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ ดังนั้นจึงไม่ควรปล่อยปลาดุกหากไม่แน่ใจว่าปลาดุกที่จะปล่อยนั้นเป็นพันธุ์ท้องถิ่นจริง ๆ
เต่า
เต่าทุกชนิดถือเป็นสัตว์คุ้มครอง การจับมาขายเพื่อปล่อยจึงถือเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย แต่หากจะปล่อยเต่าควรปล่อยเต่าที่เป็นสายพันธุ์ในพื้นที่ราบลุ่มซึ่งถือเป็นสายพันธุ์พื้นเมือง ได้แก่ เต่านา เต่าหับ เต่าบัว เต่าดำ และเต่าหวาย ซึ่งทั้งหมดล้วนอาศัยในแหล่งน้ำตื้นและลึก ไม่ควรนำไปปล่อยในแหล่งน้ำตามวัด
หอยขม
เป็นสัตว์ที่ต้องปล่อยในแหล่งน้ำที่มีสภาพแวดล้อมที่ดีและไม่ลึกจนเกินไป ไม่ควรปล่อยลงในคลองกลางเมืองหรือชานเมือง เพราะมีโอกาสรอดน้อย สังเกตได้ว่าหากเห็นหอยปีนขึ้นมาเกาะตามผนังผิวน้ำ นั่นแสดงว่าอยู่ตรงนั้นไม่ได้
กบ
กบที่ขายตามท้องตลาดจะเป็นกบนา ซึ่งอาศัยอยู่ตามพื้นที่แฉะ น้ำท่วมขัง มีป่าหญ้ารก ๆ พื้นที่ชุ่มน้ำดี ๆ ไม่ควรปล่อยตามแหล่งน้ำในเมือง
พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี (ว. วชิรเมธี) ได้ให้คำสอนเกี่ยวกับการทำบุญปล่อยชีวิตสัตว์ไว้ว่า การทำบุญปล่อยชีวิตสัตว์ไม่ว่าจะเป็นสัตว์เล็กหรือสัตว์ใหญ่ ต้องทำด้วยจิตมุ่งเป็นกุศลจริง ๆ แต่ถ้านำสัตว์มาปล่อยแล้วอธิษฐานว่า สาธุ ขอให้การปล่อยนี้ ขอให้อายุยืน ขอให้ถูกหวย ขอให้หายซวย สิ่งนี้ถือว่าไม่เข้าเกณฑ์ เพราะมีเจตนาเคลือบแฝง เป็นการปล่อยเขาเพื่ออยากให้เราดีขึ้น เพื่ออยากให้เราหายทุกข์ หายโศก หายซวย อย่างนี้มันไม่ใช่การทำบุญ แต่เป็นการลงทุนอย่างหนึ่ง อาจจะเป็นการลงทุนทางจิตวิญญาณก็ได้ เพราะเจตนาจริง ๆ ไม่ได้ต้องการช่วยเหลือเขา แต่ต้องการช่วยตัวเองต่างหาก โดยยืมชีวิตเขามาเป็นเครื่องมือ
จากคำสอนของพระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี (ว. วชิรเมธี) จะเห็นได้ว่า คนในปัจจุบันมักจะทำบุญเพื่อหวังผลและมีเจตนาเคลือบแฝง เพราะฉะนั้นการที่จะตัดสินใจทำบุญปล่อยชีวิตสัตว์ชนิดใดก็ตาม ผู้ปล่อยควรจะศึกษาสภาพแวดล้อมและวิถีชีวิตของสัตว์แต่ละชนิดด้วย เพื่อที่จะไม่สร้างความทรมานให้สัตว์มากกว่าเดิม แทนที่จะได้บุญกลับได้บาปบริสุทธิ์มาเสียอย่างนั้น
ขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจากกลุ่มอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและสิ่งแวดล้อม http://www.siamensis.org/article/40292
ขอบคุณรูปภาพ Oziel Gomez
สามารถส่งเรื่องดี ๆ หรือปัญหาธรรมมาได้ที่ >>> Secret Magazine (Thailand)
บทความที่น่าสนใจ
วัดระฆัง วัดสมเด็จโต พรหมรังสี วัดที่ใครๆ ก็อยากไป
ปล่อยนก ปล่อยปลา ปล่อยเต่า แบบไหนบาป แบบไหนบุญ?
