สหัมบดีพรหม พระพรหมผู้อาราธนาพระพุทธเจ้าเสด็จโปรดสัตว์ ที่มาของคำอาราธนาธรรม

สหัมบดีพรหม พระพรหมผู้อาราธนาพระพุทธเจ้าเสด็จโปรดสัตว์

สหัมบดีพรหม หรือท้าวมหาพรหมพระองค์นี้ มีความสำคัญต่อพระพุทธศาสนา เพราะเป็นผู้อาราธนาพระพุทธเจ้า ให้เสด็จโปรดเวไนยสัตว์ ให้สัตว์โลกทั้งหลายผู้มีอวิชชาไม่ต่างจากเศษฝุ่นที่บดบังดวงตา ได้โอกาสมีดวงตาเห็นสัจธรรมของจักรวาล

ท้าวมหาพรหมพระองค์นี้ ครั้งสมัยพระกัสสปพุทธเจ้าทรงเป็นพระเถระมีชื่อว่า “สหกะ” ได้บำเพ็ญฌานแล้วทำลายขันธ์จากภพมนุษย์ อุบัติเป็นพรหมยังพรหมโลก หลังจากพระพุทธเจ้าตรัสรู้แล้ว ทรงพิจารณาเห็นว่าสัจธรรมที่พระองค์ทรงค้นพบนั้นมีความยากและลึกซึ้งเกินไป เกรงว่ามนุษย์ เทวดา และสรรพสัตว์ทั้งหลายที่ยังหลงอยู่ในกามคุณ จะไม่เข้าใจในคำสอน จึงทรงตัดสินพระทัยไม่เสด็จโปรดสัตว์

เมื่อท้าวมหาพรหมพระองค์นี้ทรงทราบว่าพระพุทธเจ้าทรงไม่โปรดสัตว์ ก็เสด็จลงมาเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าทันที แล้วขอร้องให้พระพุทธเจ้าเสด็จโปรดเวไนยสัตว์ เพราะสัตว์โลกที่มีกิเลสน้อยยังพอมีอยู่ สามารถฟังคำสอนของพระพุทธเจ้าได้อย่างเข้าใจ

พระพุทธเจ้าทรงพิจารณาเวไนยสัตว์ด้วยทิพยจักษุแล้วทรงพบเป็นจริงตามที่ท้าวมหาพรหมกล่าว สัตว์บางพวกมีกิเลสหนา บางพวกมีกิเลสบาง บางพวกสอนง่าย บางพวกสอนยาก ไม่ยากต่อการมุ่งมั่นสั่งสอนของพระองค์ จากนั้นพระพุทธเจ้าเสด็จโปรดสัตว์ นับแต่นั้นมาจึงกลายเป็นธรรมเนียมก่อนที่พระภิกษุจะแสดงธรรม ต้องมีคนกล่าวบทอาราธนาธรรมขึ้นก่อน ซึ่งบทอาราธนาธรรมนี้เป็นการกล่าวถึงเหตุการณ์ที่สหัมบดีพรหมทูลอาราธนาพระพุทธเจ้าเสด็จโปรดสัตว์นั่นเอง

คำอาราธนาธรรม

“พรหมมา จะโลกาธิปะตี สะหัมปะตี กัตอัญชะลี อันธิวรัง อะยาจะถะ สันตีธะ สัตตาป
ปะระชัก ขะชาติกา เทเสตุ ธัมมัง อุนะกัมปิมัง ปะชัง ฯ”

คำแปล : ท้าวสหัมบดี แห่งโลก ได้ประคองอัญชลีทูลวิงวอนพระพุทธเจ้าผู้ประเสริฐว่า สัตว์ผู้มีธุลี ในดวงตาน้อย มีอยู่ในโลกนี้ ขอพระคุณเจ้าโปรดแสดงธรรม อนุเคราะห์ด้วยเถิด

ที่มา : พรหมสี่หน้า สำนักพิมพ์อมรินทร์