เวลานั่งสมาธิจำเป็นต้อง นั่งขัดสมาธิ อย่างเดียวไหม
ถาม : จำเป็นไหมที่เราจะต้อง นั่งขัดสมาธิ เท่านั้น ยืดขา ตั้งขา นั่งสมาธิได้ไหมคะ
พระอาจารย์นวลจันทร์ กิตติปัญโญ พระวิปัสสนาจารย์ที่เน้นสอนด้านการปฏิบัติ โดยสอนที่พุทธิกสมาคมฯ ได้ตอบปัญหานี้เรื่อง “การนั่งขัดสมาธิ” นี้ไว้ว่า
ตอบ : อิริยาบถไม่ใช่เครื่องวัด นั่งท่าไหนก็ได้ การฝึกสติ ฝึกสมาธิไม่เกี่ยวกับท่านั่ง ไม่ว่าจะเป็นเก้าอี้ เหยียดขา พับเพียบ แต่ท่านั่งขัดสมาธิดูงาม ดูตั้งท่ามั่นคงดี ฝึกความอดทนได้ด้วย อิริยาบถจึงไม่เกี่ยว การได้ฝึกท่านั่งขัดสมาธิ เป็นการฝึกความอดทน ซึ่งดี เราเปลี่ยนอิริยาบถเรื่อย ๆ จะไม่เห็นความบีบคั้น ความเจ็บปวด จะไม่ได้ใช้ขันติ ขันติไม่เคยขุดขึ้นมา ไม่เคยบ่มเคยฝึก แม้จะมีปัญญา มีสมาธิ แต่ไม่มีขันติ ความอดทนอดกลั้น…จงอย่าฝึกสติอย่างเดียว ควรฝึกขันติบ้าง ฝึกขันติจนกว่าจะทนไม่ไหวถ้าไม่ไหวก็ไม่ต้องทน บางคนเขานั่งทนเพราะเขาทำได้ อย่าลืมว่าเขาไม่ใช่เรา เขาอาจจะมีร่องจิตที่ผ่านการฝึกขันติมาจนชำนาญแล้ว กล้ามเนื้อแข้งขาอยู่ตัวแล้ว แต่อย่างฝรั่งที่นั่งขาโด่ ไม่เคยขัดสมาธิ นั่งแค่ 5 นาที 10 นาที ก็ต้องปรับเปลี่ยนแล้ว
แต่ถ้าบางคนนั่งทำสมาธิแล้วหลับก็ไม่ต้องนั่ง เพราะนั่งแล้วกุศลไม่เกิด เกิดแต่อกุศลอย่างเดียว โดนโมหะครอบงำจิตจนหลับ กุศลไม่เกิด ลองหวนกลับไปดู เราต้องการอะไรจากการภาวนากันแน่ เราต้องการพัฒนาอิริยาบถนั่งหรือพัฒนากุศล ถ้าอยู่ในอิริยาบถไหนแล้วกุศลไม่เกิด แถมยังเป็นปัจจัยให้เกิดอกุศลก็ไม่ควรจะอยู่ในอิริยาบถนั้นต่อไป
ถ้าถึงที่สุดแล้ว ไม่ไหวแล้ว ก็นอนไปเลย นอนภาวนาไป หลับก็คือหลับ อย่ากังวล อย่าเสียดาย อย่าเสียใจ หลังจากตื่นจะภาวนาได้ดี บางทีหลับแป๊บเดียว แต่เวลาที่เหลือ 4 - 5 ชั่วโมงมีคุณภาพทั้งหมด ถ้าไม่ยอมหลับ นั่งกัดฟันอยู่ 4 - 5 ชั่วโมง ตายเป็นตาย อาจจะเสียเวลาเปล่า มีแต่โทสะ ความหงุดหงิด โมโห ยอมหลับ 5 นาที 10 นาที…ถ้าไม่ยอมเสียก็จะเสีย ไม่อยากต้องเสียเลยเสียตลอด ยอมเสียเพื่อจะได้ไม่เสียยังดีเสียกว่า
เขียนโปรแกรมจิต สัญญาใจไว้เลยว่าจะนอนเท่านี้ ๆ…แบบนี้ดีกว่า
อุบายแก้ง่วงของพระพุทธเจ้า
พระพุทธเจ้าทรงเคยแนะนำอุบายแก้ง่วง แก่พระโมคคัลลานะ ซึ่งกำลังถูกความง่วงเหงาเข้าครอบงำให้ทำตามลำดับ ดังนี้
- นึกคิดเรื่องใดแล้วเกิดความง่วง ก็ให้นึกเรื่องนั้นให้มาก
- ตรึกตรองถึงธรรมที่ได้เรียนมาแล้ว ได้ฟังมาแล้วให้มากขึ้น
- สาธยายธรรมที่ได้เรียนได้ฟังมา
- ยอนช่องหูทั้งสองข้าง และลูบตัวด้วยฝ่ามือ
- ลุกขึ้นแล้วใช้น้ำลูบหน้าลูบตามองไปรอบ ๆ แหงนดูดาว
- นึกถึงแสงสว่างเวลากลางวันแม้จะอยู่เวลากลางคืนก็ตาม
- เดินจงกรมกลับไปกลับมา
- นอนพักอย่างมีสติสัมปชัญญะ โดยตั้งใจว่าจะลุกทำความเพียรทันทีเมื่อตื่นขึ้นอีกครั้ง
ธรรมะจากพระอาจารย์นวลจันทร์ กิตติปัญโญ : พระอาจารย์ผู้ไขปัญหา
บทความที่น่าสนใจ
ปัญหาธรรมประจำวันนี้: ทำไมต้อง นั่งสมาธิหลับตา เรานั่งลืมตาได้ไหม
Q : นั่งสมาธิไปสักพักหนึ่ง แล้วเกิดอาการเวียนหัวขึ้นมา ต้องแก้อย่างไรครับ
Q: มีธรรมะข้อใดบ้างไหมคะที่จะสามารถช่วยให้ลูกสาวหายจากโรคสมาธิสั้นได้
Q:เคยนั่งสมาธิแล้วเห็นเป็นวงกลมขยายใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ
Q: ระหว่างเดินจงกรมหรือนั่งสมาธิ มักมีความคิดผุดขึ้นมาตลอดเวลา
Q: นั่งสมาธิไม่ได้ ฟุ้งซ่าน ทำอย่างไรดี
Q:การปฏิบัติสมาธิมีหลายแบบหลายแนวไม่เหมือนกันเลย แบบไหนถูกและดี
Q: เราจะสามารถเจริญสติตอนทำงานได้หรือเปล่าคะ ในเมื่อเราต้องมีสมาธิกับงานตรงหน้า
Q: ถ้าไม่อยากฝึกสติ แต่อยากฝึกสมาธิระหว่างวันแทนได้หรือเปล่าคะ
เสียงธรรม: วิธีการทำสมาธิแบบหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต