จัดสังฆทาน อย่างไร พระได้ใช้ คนได้บุญ
เมื่อพูดถึงสังฆทาน คนส่วนใหญ่จะนึกถึงถังสีเหลืองที่มีข้าวของหลายอย่างบรรจุไว้ภายใน แต่ “สังฆทาน” ที่แท้จริงมีความหมายกว้างกว่าแค่ถังสีเหลืองใบเดียว จัดสังฆทาน
สังฆทานคืออะไร
สังฆะ หมายถึง ความเป็นสาธารณะ ทาน คือการให้ ดังนั้นสังฆทานจึงแปลว่า การให้เพื่อประโยชน์สาธารณะ ในที่นี้หมายถึง การถวายสิ่งของจำเป็นสำหรับพระสงฆ์ เพื่อเป็นกำลังให้ท่านทำงานเพื่อพระพุทธศาสนาสืบไป การถวายสังฆทานแด่พระสงฆ์ไม่จำกัดว่าจะต้องให้เฉพาะรูปใดรูปหนึ่ง พระสงฆ์หนึ่งรูปถือเป็นตัวแทนจากคณะสงฆ์ สิ่งของที่ถวายจึงถือเป็นของกองกลาง ซึ่งพระสงฆ์ แม่ชี หรือผู้ปฏิบัติธรรมสามารถนำไปใช้ได้
ช็อปปิ้งสังฆทาน
ของที่สามารถนำไปถวายเป็นสังฆทานได้ ได้แก่ ปัจจัยสี่ (ยกเว้นที่อยู่อาศัย) รวมถึงเครื่องอุปโภคบริโภคต่าง ๆ ซึ่งพระสงฆ์สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้จริง ดังต่อไปนี้
1. อาหาร
หลายคนอาจไม่รู้ว่า เราสามารถนำอาหารมาถวายเป็นสังฆทานได้ จริง ๆ แล้วไม่ว่าจะเป็นข้าว ผัก ผลไม้ต่าง ๆ หรือแม้กระทั่งแยมทาขนมปัง รวมถึงอาหารกระป๋อง อาหารแห้งต่าง ๆ ก็ถวายได้ เพราะพระสงฆ์สามารถฉันเพื่อบำรุงร่างกายเป็นกำลังในการทำงานเพื่อศาสนา
• น้ำดื่ม เป็นสิ่งที่ช่วยบำรุงร่างกายและประทังความหิวกระหายระหว่างวันโดยไม่ผิดศีล แต่มีข้อควรระวังคือ ไม่ควรจัดชุดน้ำดื่มรวมกับน้ำยาล้างจานหรือน้ำยาล้างห้องน้ำเด็ดขาด เพราะน้ำจะดูดซึมกลิ่นเข้าไป พระไม่สามารถดื่มได้
• น้ำผลไม้ เป็นน้ำปานะที่สามารถถวายเป็นสังฆทานได้ ควรเลือกน้ำผลไม้ที่มีน้ำตาลน้อย เพื่อไม่ให้พระท่านเสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวาน
2. ยารักษาโรค
ยาสำคัญที่ควรถวาย ได้แก่ ยาสามัญประจำบ้านต่าง ๆ เช่น ยาแก้ปวดหัว ยาแก้ไอ ยาแก้ท้องอืดท้องเฟ้อ เป็นต้น หากใครต้องการจะถวายน้ำผึ้งเพื่อเป็นยาสำหรับพระสงฆ์ก็สามารถถวายได้เช่นกัน
3. เครื่องนุ่งห่ม
ผ้าอาบน้ำฝนถือเป็นของใช้ที่จำเป็นสำหรับพระสงฆ์ การซื้อสังฆทานสำเร็จรูปบางครั้งเราไม่อาจตรวจสอบได้ว่าผ้าอาบน้ำฝนที่อยู่ภายในนั้นเป็นอย่างไร จึงมีบ่อยครั้งที่เมื่อถวายไปแล้วมารู้ภายหลังว่าผ้าทั้งบางและสั้น พระสงฆ์ไม่สามารถใช้อาบน้ำได้ เคยมีคนนำกางเกงยีนไปถวายเป็นสังฆทาน เพราะคิดว่าพระสงฆ์สามารถเป็นสื่อส่งไปให้ญาติผู้ล่วงลับ ซึ่งเป็นความเข้าใจผิดอย่างมาก
4. เครื่องอุปโภค
ได้แก่สิ่งของที่จำเป็นเพื่อการดำรงชีวิตในปัจจุบัน เช่น
• อุปกรณ์เครื่องเขียน เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับพระสงฆ์หรือสามเณรในการศึกษาพระธรรมคำสั่งสอนของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือไว้ใช้จดนัดหมายกิจนิมนต์ต่าง ๆ
• อุปกรณ์ล้างห้องน้ำ เป็นเรื่องสุขอนามัยภายในวัดที่หลายคนอาจมองข้ามไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งวัดที่มีญาติโยมไปทำบุญเป็นจำนวนมาก
• หนังสือธรรมะ อย่าคิดว่าพระสงฆ์ศึกษาธรรมะจากพระไตรปิฎกอยู่แล้ว จึงไม่จำเป็นต้องถวายหนังสือเกี่ยวกับธรรมะอีก เพราะเมื่อท่านเทศนาญาติโยมแล้วต้องการให้ผู้ที่มาฟังธรรมเข้าใจในสิ่งที่ท่านสอนมากขึ้น ก็ควรมีหนังสือธรรมะไว้ให้ท่านแจกประกอบคำสอนด้วย
• มีดโกน พระสงฆ์ต้องปลงคิ้วและผมอยู่ตลอดเวลา จากการสอบถามพระสงฆ์ ท่านบอกว่า มีดโกนที่ใช้งานได้ดี คือมีดโกนที่มีคม 2 ด้านตราขนนก
• แชมพู หลายคนอาจคิดว่าพระสงฆ์ไม่จำเป็นต้องใช้ยาสระผม แท้ที่จริงแล้วท่านยังต้องใช้ในการทำความสะอาดคราบเหงื่อไคลและเพื่อกำจัดเชื้อโรคต่าง ๆ บนหนังศีรษะ แต่ควรเลือกแบบที่ไม่มีกลิ่นหรือเป็นแชมพูยาจะดีกว่า
• กาน้ำชา พระสงฆ์สามารถพกติดตัวขณะแสดงธรรมหรือปฏิบัติศาสนกิจได้
การถวายสังฆทานหากจะให้ตรงกับสมณบริโภค ผู้ถวายสามารถสอบถามจากพระสงฆ์ได้เลยว่าขาดเหลือสิ่งใด เพื่อจะได้นำของมาถวายท่านได้ตรงความต้องการและเกิดประโยชน์สูงสุด
ผู้ถวายสังฆทานจะได้ทาน 3 ประการ ดังนี้
1. วัตถุทาน ช่วยลดความตระหนี่ของผู้ถวาย ฝึกเป็นผู้ให้โดยไม่หวังผลตอบแทน
2. อภัยทาน ช่วยลดความโกรธ ฝึกรู้จักการให้อภัยโดยการแผ่เมตตาหลังการทำบุญ
3. ธรรมทาน การถวายหนังสือแด่พระสงฆ์เมื่อท่านนำไปอ่านแล้วเกิดความรู้ ถือเป็นทานที่เกิดจากการให้ธรรมะ
ที่มา นิตยสาร Secret ฉบับที่ 166
เรื่อง อุรัชษฎา ขุนขำ
ภาพ วรวุฒิ วิชาธร, สรยุทธ พุ่มภักดี, ชนินทร์ ผ่องสวัสดิ์
บทความน่าสนใจ
ขั้นตอนการ ถวายสังฆทาน ที่ถูกต้อง ทำแบบนี้ได้บุญสูงสุด
10 อันดับของใช้จำเป็นสำหรับพระสงฆ์ (ตัวเลือกในการจัดสังฆทาน)
