ลา-กอม อีส เดอะเบสต์ คือปรัชญาการใช้ชีวิตของชาวสวีเดน

ลา-กอม คืออะไร?

ชาวสวีดิชมีคำพูดติดปากว่า “Lagom is best” ( ลา-กอม อีส เดอะเบสต์) หมายถึง “ความพอดีเนี่ยแหละ ยอดเยี่ยมที่สุด” ซึ่งถือเป็นปรัชญาการใช้ชีวิตของชาวสวีเดน ประเทศที่มีความสุขอันดับต้นๆ ของโลก

การใช้ชีวิตแบบลา-กอม สร้างความสุขได้อย่างไร?

ลา-กอม (LAGOM) คือ แนวคิดที่เดินบนทางสายกลาง ไม่นิยมความฟุ้งเฟ้อ เป็นภาษาสวีดิช ซึ่งหมายถึง “ความพอดี” ไม่มาก ไม่น้อยเกินไป เชื่อกันว่ามันมาจากคำว่า ลาเก็ต ออม (Laget Om) ของชาวไวกิ้ง ซึ่งมีความหมายตรงตัวว่า “รอบ ๆ กลุ่ม” อันมาจากประเพณีการส่งเขาสัตว์ที่ใส่เหล้ามี้ดวนรอบโต๊ะ ให้ทุกคนจิบเหล้ากันคนละจิบแต่พอประมาณ ตามคำจำกัดความที่ว่า “Not too little, not too much. Just right.” แปลง่าย ๆ ว่า “ไม่มากเกินไป ไม่น้อยเกินไป พอดีๆ” ตามสุภาษิตของสวีเดนที่ว่า “Lagom är bäst” หรือ “ความพอดีนั้นดีที่สุด”

ลา-กอม กำเนิดจากวัฒนธรรมที่ให้ความสำคัญกับการทำงานหนัก แต่แม้จะจริงจังกับการทำงานลา-กอม ก็ให้ความสำคัญกับการใช้ชีวิตด้านอื่นๆ ด้วย ทั้งเรื่องเวลาพักผ่อน การกิน โดยวิถีการกินแบบลา-กอม จะเน้นเสาะหาวัตถุดิบจากธรมชาติ เน้นปรุงอาหารเอง และรับประทานอย่างพอประมาณ

กินแบบลา-กอม : กินแค่พอดี แต่มีความสุขมาก

ฟิกา (FIKA) การกินคือรางวัลชีวิต

ชาวสวีเดนติดอันดับ 1 ใน 3 ของประเทศที่บริโภคกาแฟมากที่สุดในโลก เรื่องนี้เกี่ยวข้องกับฟิกา ฟิกาเป็นเสมือนรางวัลสำหรับวัฒนธรรมที่ใส่ใจกับการรับประทานอาหารอย่างสมดุลและดีต่อสุขภาพ การลิ้มรสคุกกี้สักชิ้นในวันพุธทั่ว ๆ ไปอาจเพียงพอ แต่ถ้าเป็น ฟิกา เมื่อไหร่ ชาวสวีเดนจะจัดเต็ม เช่น ฟิกา ในวันที่นัดพาลูกมาเล่นกัน (playdate) อาจเริ่มจากแซนด์วิช ผลไม้ และตบท้ายด้วยซินนามอนบัน ซึ่งขาดไม่ได้ หากเป็น ฟิกา ในวันสุดสัปดาห์ คุณอาจได้เห็นทั้งเค้ก คุกกี้ ผลไม้ และอื่น ๆ สารพัด พร้อมถ้วยกาแฟสวยงามและเทียนบนโต๊ะ แต่กระนั้น ชาวสวีเดนจะตามใจตัวเองแต่พอดี เช่น กินคุกกี้เพียงอย่างละชิ้น แต่จะไม่กินเค้กสองชิ้น และไม่กินชิ้นสุดท้ายของทุกอย่างเด็ดขาด มีแต่เด็กและคนที่ไม่ใช่ชาวสวีเดนที่จะจัดการกับชิ้นสุดท้ายในจาน ไม่เช่นนั้นก็จะถูกทิ้งไว้อย่างนั้น

ฟิกาเป็นธรรมเนียมสวีเดน เช่นเดียวกับที่การดื่มในผับเป็นธรรมเนียมอังกฤษ หรือการดื่มสังสรรค์ก่อนอาหารเป็นธรรมเนียมอิตาลี ในยุคอินเทอร์เน็ตซึ่งผู้คนได้รับข่าวสารหรืออีเมลตลอด 24 ชั่วโมง ฟิกาอาจเป็นเวลาให้ได้หยุดพัก ผ่อนคลาย ใส่ใจกับตัวเอง สร้างสัมพันธ์กับคนที่คุณรัก เพื่อนร่วมงาน หรืออ่านหนังสือสักเล่ม หากหลีกเลี่ยงการเติมกาแฟชนิดแก้วต่อแก้วได้ ฟิกา ก็ถือเป็นลา-กอม อย่างมาก เมื่อเทียบกับการออกไปนั่งดื่มเบียร์เป็นเหยือกๆ หรือจิบไวน์พร้อมกับแกล้มฟรีตลอดคืน

กินและสังสรรค์ คือ เรื่องเดียวกัน

มีหัวข้อใดที่คุยสนุกและอร่อยไปกว่าอาหารอีกหรือ แนวโน้มการหันมากินมังสวิรัติไม่ได้มีแค่ในสวีเดน แต่ความพิเศษอยู่ตรงที่ชาวสวีเดนมักทุ่มสุดตัวกับทุกอย่าง พวกเขาจะขวนขวายหาข้อมูล หัดอบขนมปังยอดนิยม หรือถึงขั้นลงมือทำโยเกิร์ตมะพร้าวด้วยตัวเอง ฟังดูก็ไม่ค่อยจะลา-กอมเท่าไหร่ หากต้องการเข้าใจเรื่อง การกินอาหารของชาวสวีเดน เราต้องเข้าใจบทบาทด้านสังคมของอาหารเสียก่อน ภาษาสวีดิชเน้นการใช้งานจริง ๆ ไม่มีคำฟุ่มเฟือยเพื่อความสุภาพ และชาวสวีเดนก็ไม่ชอบคุยเรื่อยเปื่อยตามมารยาท อาหารจึงกลายมาเป็นกิจกรรมทางสังคมนอกเหนือจากการกินให้อิ่ม ชาวสวีเดนชอบพูดคุยเรื่องอาหาร ชิมอาหารของกันและกัน แบ่งปันสูตร หรือไม่ก็เพลิดเพลินกับการนั่งกินอย่างเงียบ ๆ พวกเขาจะวางแผน ลงมือทำ แล้วสนุกกับการกิน จะมากหรือน้อยก็ไม่เป็นไร เพราะหัวใจสำคัญคือคุณประโยชน์และประสบการณ์จากการกินต่างหาก

เราทุกคนต้องกิน เมื่อผนวกความจำเป็นนี้กับประสบการณ์ด้านสังคม เช่น การชวนเพื่อนบ้านมาทำขนมสำหรับเทศกาลคริสต์มาส หรือช่วยกันตระเตรียมเครื่องปรุงพาสต้าเวลาเพื่อนมาบ้าน จะช่วยลดค่าใช้จ่ายและการบริโภคสารปรุงแต่งต่าง ๆ นี่เป็นการสร้างสมดุลแบบลา-กอมอย่างหนึ่ง ในสวีเดน พ็อตลัคปาร์ตี้ (Potluck Party) ซึ่งเป็นกิจกรรมที่แขกจะนำอาหารไปกันคนละอย่างนั้นเป็นที่นิยมมาก อีกทั้งการปิกนิกก็เป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมทางสังคม

ลา-กอม ไม่ใช่แนวคิดที่ตั้งชื่อให้ดูเก๋ไก๋เฉย ๆ แต่มันได้แทรกซึมลงไปในวิถีชีวิตของชาวสวีเดนทุกเรื่องจนเหมือนเป็นส่วนหนึ่งของพวกเขาไปแล้ว ไม่ว่าจะเป็นด้านการดำเนินชีวิต ความเป็นอยู่ รวมไปถึงอาหารการกิน ถ้าใครอยากลองกินหรือทำอาหารสไตล์ลา-กอมก็อาจมองอาหาร “สีเขียว” เป็นทางเลือกหนึ่งก็ได้

ขอบคุณข้อมูลจาก

หนังสือ LAGOM ความพอดีนี่แหละดีที่สุด จากสำนักพิมพ์ STEPS ในเครืออมรินทร์ นำเสนอ ศาสตร์แห่งความพอเพียง หรือการใช้ชีวิตในทางสายกลางที่จะทำให้คุณรู้ว่า “ความพอดีนี่แหละ ดีที่สุด” รายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ www.amarinbooks.com

บทความอื่นที่น่าสนใจ

ติดตามชีวจิตได้ที่

Instagram Cheewajitmedia
Facebook นิตยสาชีวจิต