กระถิน ประโยชน์ และโทษที่ต้องรู้!
กระถิน ผัก สมุนไพร พื้นบ้านริมรั้ว ที่คนไทยรับประทานมาแต่โบราณ ทั้งมากด้วยประโยชน์…บางคนอาจไม่เคยทราบมาก่อนว่าเป็นสุดยอดยาสมุนไพรอายุวัฒนะอย่างดีเยี่ยม แต่ก็มีข้อควรระวังในการรับประทานเช่น ชีวจิตจะพาทุกคนมารู้จักกับเจ้าผักชนิดนี้ให้มากขึ้น มาดูกันเลยค่ะ
ชื่อท้องถิ่นอื่นๆ: โดยทั่วไปจะเรียกว่ากระถิน, กระถินน้อย, กระถินบ้าน, ผักก้านถิน
- ภาคกลาง จะเรียกว่า กระถินไทย, กระถินหัวหงอก, กะถินดอกขาว
- ภาคเหนือ จะเรียกว่า ผักก้านถิน, ผักหนองบก
- ภาคอีสาน จะเรียกว่า กะเสด
- ภาคตะวันตก จะเรียกว่า กะเส็ดบก, กะเส็ดโคกและ กระถินบ้าน
- ภาคใต้ จะเรียกว่า สะตอเบา, สะตอเท และ สะตอบ้าน
- แถบเขมร จะเรียกว่า กันเชด
กระถินเป็นผักพื้นบ้านที่เรามักเห็นอยู่ริมรั้วบ้านเรือน หรือในป่า ข้างถนนหนทางกันบ่อยๆ คนไทยมักนิยมนำยอดอ่อนและฝักอ่อนมาเป็นผักและเครื่องเคียงรับประทานกับอาหาร อย่างเช่นเป็นหนึ่งในเครื่องเคียงหอยนางรมทรงเครื่อง ทานคู่อาหารจำพวกลาบ น้ำพริก ส้มตำ รวมไปถึงเมล็ดของฝักแก่ที่ยังไม่แก่จัดก็ทานได้ มีรสชาติมันอร่อย ทั้งยังมีประโยชน์อีกด้วย
เช่นเดียวกับผักที่มีสีเขียวทั่วไป ที่มีสารคลอโรฟิลด์ (Chlorophyll) เต็มไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยในการต่อต้านโรคมะเร็ง ทำให้ผิวพรรณเปล่งปลั่งสดใส ช่วยยับยั้งการเกิดริ้วรอย นอกจากนี้การทานผักใบเขียวเป็นประจำจะช่วยให้การขับถ่ายดี ลดอาการท้องผูก ทั้งยังมีกากใยสูงให้พลังงานต่ำมีส่วนช่วยในการลดน้ำหนักได้ดี
สรรพคุณของ กระถิน
ประโยชน์ของเมล็ดกระถิน
- สรรพคุณใช้เป็นยาอายุวัฒนะ
- มีฟอสฟอรัสสูงช่วยเสริมสร้างและบำรุงกระดูก
- ช่วยแก้อาการนอนไม่หลับ
- มีฤทธิ์เป็นยาถ่ายพยาธิตัวกลม ขับลมในลำไส้
- ขับระดูขาวของสตรี
- ลดการเกิดนิ่วในกระเพาะอาหาร
- ช่วยบำรุงไตและตับกระถิน
ประโยชน์ของราก กระถิน
- เป็นยาอายุวัฒนะ
- ช่วยขับลมในลำไส้
- ขับระดูขาวของสตรี
ประโยชน์ของยอดอ่อนและฝักอ่อนของ กระถิน
- มีฟอสฟอรัสสูง ช่วยเสริมสร้างและบำรุงกระดูก (เช่นเดียวกับเมล็ด)
- อุดมไปด้วยวิตามินเอช่วยบำรุงและรักษาสายตาได้
- มีส่วนช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด
- รักษาและบรรเทาโรคความดันโลหิตสูง
- มีใยอาหาร ช่วยในการขับถ่าย ป้องกันท้องผูก
- ช่วยบำรุงหัวใจ
- ช่วยทำให้เจริญอาหาร
- แก้อาการร้อนในกระหายน้ำ
- ลดการเกิดนิ่วในกระเพาะอาหาร
- ช่วยแก้อาการท้องร่วง ลดการเกิดนิ่วในกระเพาะอาหาร (ฝักอ่อน)
- เป็นยาฝาดสมานใช้ห้ามเลือด (ฝักอ่อน)
ประโยชน์ของดอกกระถิน
- ช่วยแก้เกล็ดกระดี่ขึ้นตา
- ช่วยบำรุงตับ
กระถินรักษาโรค
รักษาโรคเบาหวาน
เมล็ดกระถินสามารถที่จะนำมาชงเป็นชาเพื่อใช้ในการรักษาและควบคุมโรคเบาหวานได้ แต่ควรที่จะต้องเป็นเมล็ดกระถินแก่และผ่านการตากแห้งแล้วเท่านั้น หลังจากนั้นนำมาบดและผสมกับน้ำ แล้วดื่มวันละ 1 แก้ว เป็นประจำทุกวัน
ใช้รักษาพยาธิ
เมล็กแก่ของกระถินสามารถนำมาใช้เป็นยาถ่ายพยาธิตัวกลมได้
รักษาอาการนอนไม่หลับ
เมล็ดแก่และใบของกระถินสามารถช่วยแก้อาการนอนไม่ไหลับได้
แก้ร้อนใน
ยอดและฝักของกระถินสามารถนำมารับประทานเป็นผักสดแก้อาการร้อนในกระหายน้ำได้
ป้องกันภาวะโลหิตจาง
ธาตุเหล็กมีความสำคัญในการสร้างฮีโมโกลบิลในเม็ดเลือดและโดยส่วนใหญ่จะพบในอาหารจำพวกเนื้อสัตว์ การขาดธาตุเหล็กจะทำให้เกิดโรคลหิตจางได้ ซึ่งยอดกระถินเป็นพืชที่มีธาตุเหล็กสูง ดังนั้นผู้ที่รับประทานมังสวิรัติควรบริโภคยอดกระถินเป็นประจำเพื่อช่วยป้องกันโรคโลหิตจางที่อาจจะเกิดขึ้นได้
โทษของกระถิน ที่คนกินต้องระวัง
- กระถินสามารถดูดซึมซิลิเนียมจากดินมาสะสมไว้ได้ในปริมาณมาก เมื่อเรารับประทานกระถินเข้าไปมากๆ หรือรับประทานเป็นประจำ อาจจะทำให้เกิดพิษขึ้นในร่างกายได้ เช่น อาการผมร่วงง่าย อาการทางผิวหนังผิวบวมแดงลอก
- แม้ว่ากระถินจะมีประโยชน์ แต่ก็ควรระมัดระวังในการรับประทานใบกระถินเช่นกัน เพราะในส่วนเมล็ดและใบอ่อนของกระถินนั้น พบสารมิโมซีนในปริมาณสูง ซึ่งเป็นสารพิษจะทำให้เกิดอาการเบื่ออาหาร ต่อมไทรอยด์โต เกิดโรคคอหอยพอก มีอาการทางประสาท แต่สามารถลดสารนี้ลงได้จากการแช่น้ำหรือการต้มก่อนนำมารับประทาน
- ผู้ที่เป็นโรคเกาต์ จะต้องงดเว้นหรือหลีกเลี่ยงการรับประทานยอดกระถิน เพราะมีกรดยูริคสูงอาจทำให้อาการของโรคเกาต์กำเริบหนักได้
- ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังควรหลีกเลี่ยงการบริโภคกระถิน เนื่องจากกระถินที่มีปริมาณโพแทสเซียม (potassium) สูง ทำให้เกิดภาวะโพแทสเซียมเกิน (hyperkalemia) ซึ่งจะทำให้ไตต้องทำงานหนักมากขึ้น
ผักบ้านๆ ที่หาได้ง่ายๆ ตามริมรั้ว หรือตามป่าข้างถนนทั่วไป อย่างกระถินมากด้วยคุณประโยชน์เช่นเดียวกับพืชผักอื่นๆ ที่นิยมทานกัน ที่สำคัญราคาสุดแสนจะถูกเมื่อเทียบกับประโยชน์ที่ได้รับ หากมีอยู่ริมรั้วก็เก็บมาทานได้เลย แถมหายห่วงเรื่องของสารเคมีปะปน โดยก่อนนำมาทานก็ควรล้างให้สะอาดจากฝุ่นและแมลงทั่วไปด้วยนะ
