ประสบการณ์สุขภาพ : เครียดจัด รับยาฮอร์โมน มะเร็งเต้านมถามหา

เมื่อรับ ฮอร์โมน มะเร็งเต้านม ก็มา

เรื่องราวต่อไปนี้ เป็นเรื่องของ คุณอุไร จิรมงคลการ วัย 42 ปี (ขณะนั้น) บรรณาธิการฝ่ายพรรณไม้ สำนักพิมพ์แห่งหนึ่ง ที่พูดถึงการรับ ฮอร์โมน มะเร็งเต้านม ก็ถามหาตามมาติดๆ ลองมาดูว่าเรื่องราวมันเป็นมายังไงกันค่ะ

ก่อนจะป่วยมะเร็งเต้านม

เมื่อย้อนกลับไปสำรวจประวัติสุขภาพก่อนป่วยจึงพบสาเหตุของโรค และได้ถ่ายทอดให้ฟังทีละข้อ เริ่มต้นจากพันธุกรรมที่น่าจะมีความ
เกี่ยวข้องกับโรคนี้โดยตรง

“เราเองถือว่าอยู่ในกลุ่มเสี่ยง เนื่องจากมีพี่สาวคนโตป่วยและเสียชีวิตด้วยมะเร็งเต้านม ตอนนั้นพี่สาวเริ่มตรวจพบและทำการรักษาเมื่อตอนอายุ47 – 48 ปี หลังจากผ่าตัดไป 3 ปี มะเร็งก็ลุกลามไปยังปอดและเสียชีวิตไปตอนอายุ 52 ปี เท่านั้น อาจเพราะเมื่อสิบกว่าปีที่แล้วอุปกรณ์และเทคโนโลยีในการรักษาไม่ได้ทันสมัยเหมือนเดี๋ยวนี้อีกอย่างกว่าจะได้ผ่าตัดก็ล่าช้า ทำให้เนื้อร้ายมีโอกาสลุกลามไปยังอวัยวะอื่นๆ

“ถัดมาพี่สาวอีกคนก็พบก้อนช็อกโกแลตซีสต์ที่มดลูกอีก นั่นแสดงว่าเรามีโอกาสจะป่วยด้วยโรคที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมนและระบบสืบพันธุ์
เพราะคนในครอบครัวมีประวัติการเจ็บป่วยมาก่อน”

ผลข้างเคียงของฮอร์โมนเสริม

คุณอุไรเล่าถึงการกินยาคุมกำเนิดเพื่อปรับฮอร์โมน ปัจจัยข้อที่สองนี้เธอเน้นหนักมากเพราะอยากให้เรื่องนี้เป็นอุทาหรณ์แก่คนทั่วไป
ก่อนคิดจะเลือกวิธีนี้เพื่อรักษาโรคทางสูตินรีเวช

“สองสามปีที่ผ่านมาเรามีปัญหาเรื่องปวดเกร็งในมดลูก ซึ่งต่างจากอาการปวดเวลามีประจำเดือนทั่วไป อาการปวดเกร็งเกิดเป็นพักๆ มีผลให้ท้องอืดและถ่ายลำบากมาก จึงไปตรวจร่างกายที่โรงพยาบาลเมื่อเดือนกันยายนปีที่แล้ว ตรวจอัลตราซาวนด์พบว่ามีพังผืดเกาะรังไข่ข้างขวาเต็มไปหมด

“คุณหมอสูตินรีเวชแนะนำให้กินยาคุมกำเนิดซึ่งมีส่วนผสมของฮอร์โมนเพศหญิง เพื่อช่วยควบคุมพังผืดไม่ให้โตเร็วเกินไปวิธีนี้ปลอดภัยกว่าการผ่าตัด แต่เคยอ่านข้อมูลพบว่า การกินยาคุมกำเนิดไม่เหมาะกับผู้มีความเสี่ยงเป็นโรคมะเร็ง เราจึงรีบแจ้งหมอว่าอาจไม่เหมาะ เพราะตัวเองอยู่ในกลุ่มเสี่ยงเนื่องจากมีพี่สาวคนโตเป็นโรคนี้และเสียชีวิตไปแล้ว ที่สำคัญ เมื่อ 5 ปี ที่แล้วเคยตรวจแมมโมแกรมพบก้อนเนื้อขนาด 1.5 เซนติเมตรที่เต้านมข้างซ้าย และโตขึ้นเป็น 3 เซนติเมตรภายใน 3 เดือนตอนนั้นคุณหมอเลยให้ผ่าตัดออกเพื่อนำก้อนเนื้อมาตรวจว่าเป็นเนื้อร้ายหรือไม่ และโชคดีที่ไม่ใช่เนื้อร้าย

“คุณหมอสอบถามว่า ลองคลำหน้าอกตรวจดูแล้วพบก้อนเนื้อผิดปกติหรือไม่ เราก็ตอบว่าไม่ ขณะนั้นยังไม่มีงานวิจัยพูดถึงผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเสริมในยาคุมกำเนิดอย่างชัดเจนในที่สุดจึงเริ่มกินยาคุมกำเนิดปรับระดับฮอร์โมนติดต่อกัน 2 เดือนเพื่อควบคุมพังผืดในมดลูกและลดอาการปวด

“จนถึงเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา ขณะที่กินข้าวอยู่ พี่สาวก็ถามเรื่องสุขภาพด้วยความเป็นห่วง และบอกว่าให้ลองคลำเต้านมดูว่าที่หน้าอกมีก้อนบ้างหรือเปล่า พอเราคลำดู ปรากฏว่าเจอก้อนเนื้ออยู่ที่ใต้ราวนมด้านซ้าย อีกสองสามวันก็รีบนัดหมอเพื่อไปตรวจแมมโมแกรมที่โรงพยาบาลทันที ผลออกมาว่าเป็นก้อนเนื้อขนาด 1.8 เซนติเมตร และมีก้อนเล็ก ๆ อยู่ข้างๆขนาดประมาณ 8 มิลลิเมตรอีก 2 ก้อน

“คุณหมอบอกว่า ถ้าเป็นสายต่อเนื่องกัน ก้อนใหญ่ และมีผิวขรุขระแบบนี้ แสดงว่าเป็นมะเร็งแน่นอน เพื่อความแน่ใจจึงสั่งให้เจาะตรวจชิ้นเนื้อด่วน ผลตรวจชิ้นเนื้อออกมาปรากฏว่าข้างซ้ายเป็นระยะที่ 1 (Stage 1 Intermediate) ได้คิวผ่า 26 ธันวาคม จึงต้องเข้าพักรักษาตัวในโรงพยาบาลในวันคริสต์มาส”

ปัจจัยที่มีผลต่อโรคมากที่สุด

“เมื่อก่อนเราเป็นคนทำงานหนักและจริงจังกับงานตลอดเวลาเดี๋ยวนี้เราต้องเตือนตัวเองเสมอๆว่า ไม่ควรทำงานจนเกินกำลังของตัวเอง คงด้วยความที่ถูกเลี้ยงดูและได้รับการอบรมเรื่องความมีวินัยในการทำงานมาจากพ่อแม่และพี่ๆ จนทำให้เรากลายเป็นคนที่มีระเบียบวินัยในการทำงานมากๆ แต่อาจจะสุดโต่งเกินไป

“อีกเรื่องที่สร้างความกังวลคือ เรามีคุณแม่ที่ป่วยเป็นอัลไซเมอร์ ยอมรับว่าช่วงแรกๆที่คุณแม่เป็นอัลไซเมอร์ เราเครียดมาก ด้วยความที่นอนห้องเดียวกัน พอแม่ตื่น เราก็ตื่นตาม บางวันนอนไม่หลับเลยนะ ทำให้พักผ่อนไม่พอและต้องตื่นเช้าไปทำงาน พอบ่ายสามโมงต้องรีบกลับมาดูแลแม่ที่บ้านแล้ว ใจหนึ่งพะวงเรื่องงาน ใจหนึ่งห่วงแม่ จึงเกิดความเครียดสะสม ไม่นานก็เริ่มแสดงออกทางกาย ทำให้
ท้องอืดบ่อย รู้สึกพะอืดพะอม และเป็นกรดไหลย้อนบ้าง”

“อีกเรื่องที่สร้างความกังวลคือ เรามีคุณแม่ที่ป่วยเป็นอัลไซเมอร์ ยอมรับว่าช่วงแรกๆที่คุณแม่เป็นอัลไซเมอร์ เราเครียดมาก ด้วยความที่นอนห้องเดียวกัน พอแม่ตื่น เราก็ตื่นตาม บางวันนอนไม่หลับเลยนะ ทำให้พักผ่อนไม่พอและต้องตื่นเช้าไปทำงาน พอบ่ายสามโมงต้องรีบกลับมาดูแลแม่ที่บ้านแล้ว ใจหนึ่งพะวงเรื่องงาน ใจหนึ่งห่วงแม่ จึงเกิดความเครียดสะสม ไม่นานก็เริ่มแสดงออกทางกาย ทำให้ท้องอืดบ่อย รู้สึกพะอืดพะอม และเป็นกรดไหลย้อนบ้าง”

คุณอุไรชี้แจงว่า สาเหตุก่อโรคของเธอนั้นน่าจะตัดปัจจัยเรื่องอาหารออกไปได้เลย เพราะมีโรคประจำตัวเป็นโรคภูมิแพ้อาหาร เธอจึงใส่ใจเรื่องอาหารการกินเสมอมา สาเหตุก่อโรคของเธอจึงมาจาก 3 ปัจจัยประกอบกัน นั่นคือ พันธุกรรม การใช้ฮอร์โมนเสริม และความเครียด ต่อมาจึงค่อยๆปรับทั้งกายและใจให้สมดุลยิ่งขึ้น

“หลังจากที่ป่วย เราเริ่มจัดสรรเรื่องงานและการพักผ่อนเรื่องนี้สำคัญมาก เหมือนกับที่พี่ๆที่ร่วมงานเตือนว่า อย่าลืมว่าสิ่งที่เราทำด้วยความรักความชอบนั้น ล้วนมีความเครียดแฝงอยู่แทบทั้งสิ้น จากที่เคยทำงานแบบหักโหม จึงเปลี่ยนมาทำแต่พอดี ไม่ฝืนร่างกายจนเกินกำลังอีก

“ตอนนี้ใช้เวลาพักผ่อนกับกิจกรรมสุดโปรด คือ การเลี้ยงแมวกับเต่าน้ำไว้เป็นเพื่อนเล่น และการทำสวนผลไม้ปลอดสารพิษ ซึ่งทำให้เรามีความสุขได้ และยังเป็นการออกกำลังกายได้เก็บผักผลไม้ปลอดสารพิษมากินในครอบครัว สร้างความสุขใจที่ทำตามความฝันประสาคนเรียนจบคณะเกษตรฯ”

กินยาเม็ดคุมกำเนิด เพิ่มโอกาสเสี่ยงเป็นมะเร็งเต้านม

ผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเสริม

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ ประเทศสหรัฐอเมริกา ชี้แจงถึงความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งชนิดต่าง ๆ ซึ่งเกิดจากการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดไว้ ดังนี้

ความเสี่ยงป่วยเป็นโรคมะเร็งเต้านมนั้นขึ้นอยู่กับระดับฮอร์โมนตามธรรมชาติในแต่ละคนหากพบว่ามีปัจจัยเสี่ยง 4 ข้อนี้ ได้แก่ มีประจำเดือนเร็วกว่าเกณฑ์ปกติ เข้าสู่วัยหมดประจำเดือนช้ากว่าเกณฑ์ปกติ ตั้งครรภ์ครั้งแรก เมื่ออายุค่อนข้างมาก และไม่มีบุตรเลย ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด เพราะจะเพิ่มโอกาสเสี่ยงเป็นมะเร็งเต้านม

นอกจากนี้ ผลวิเคราะห์ข้อมูลด้านระบาดวิทยาโรคมะเร็งจากกลุ่มความร่วมมือด้านงานวิจัยในหัวข้อปัจจัยด้านฮอร์โมนในโรคมะเร็งเต้านม ซึ่งมีหน่วยระบาดวิทยาโรคมะเร็ง มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด ประเทศอังกฤษเป็นศูนย์กลางรวบรวมข้อมูลงานวิจัยทั่วโลกมากกว่า 50 เรื่อง ระบุว่า

กลุ่มผู้หญิงที่ใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดเป็นประจำและใช้ภายใน 5 เดือนก่อนป่วย จะมีความเสี่ยงเป็นโรคมะเร็งเต้านมสูงกว่าผู้ที่ไม่เคยใช้เลย และกลุ่มผู้หญิงที่ใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดตั้งแต่ช่วงวัยรุ่นจะมีความเสี่ยงสูงสุด

ทางที่ดี หากมีความจำเป็นต้องใช้ฮอร์โมนใด ๆ ก็ตาม ควรอยู่ในความดูแลของแพทย์อย่างเคร่งครัดค่ะ

เมื่อจัดสรรชีวิตลงตัวมากขึ้น ใจกายก็แข็งแรงและรับมือกับโรคได้