ตปุสสะและภัลลิกะ อุบาสกคู่แรกของพระพุทธศาสนา กับตำนานพระเจดีย์ชเวดากอง
อุบาสกคู่แรกของพระพุทธศาสนา คือสองพ่อค้าชื่อว่า “ตปุสสะ” และ “ภัลลิกะ” ถวายสัตตุผงและสัตตุก้อนแด่พระพุทธเจ้า
หลังจากพระพุทธเจ้าตรัสรู้แล้ว เสวยวิมุตติสุข (ความสุขที่เกิดจากความหลุดพ้น) ในสัปดาห์ที่ 7 ประทับใต้ร่มไม้เกตุ (ราคายตนะ) ตอนนั้นมีสองพ่อค้าสองพี่น้องชื่อว่า ตปุสสะ และภัลลิกะ เดินทางนำสินค้าบรรทุกเกวียนมาจากเมืองอุกกละชนบทผ่านมายังบริเวณที่พระพุทธเจ้าประทับอยู่ เทวดาองค์หนึ่งเคยเกิดเป็นญาติกับพ่อค้าสองพี่น้อง จึงปรากฏกายขึ้นแล้วบอกให้พ่อค้าทั้งสองนำสัตตุก้อนสัตตุผงไปถวายพระพุทธเจ้า
ถวายอาหารมื้อแรกหลังการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า
พ่อค้าสองพี่น้องเห็นพระพุทธเจ้าทรงมีอิริยาบถที่สงบ และมีความสง่าน่าเลื่อมใส จึงพากันเข้าไปเข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า แล้วถวายสัตตุก้อน (ข้าวตากที่ผสมน้ำผึ้งแล้วปั้นเป็นก้อนๆ) และสัตตุผง (ข้าวคั่วผง, ขนมผง ขนมแห้งที่ไม่บูด เช่น ขนมที่เรียกว่า จันอับและขนมปัง) แด่พระองค์ อาหารที่ตปุสสะและภัลลิกะถวายนั้นเป็นพระกระยาหารมื้อแรกหลังการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า
ท้าวจตุโลกบาลถวายบาตร
ขณะนั้นพระพุทธเจ้าไมีมีบาตรที่จะรับอาหารจากพ่อค้าสองพี่น้อง ท้าวจตุโลกบาลจึงนำบาตรมาถวายพระองค์ละใบ ปรากฏตอนนี้พระพุทธเจ้ามีบาตร 4 ใบ พระองค์ตรัสว่านักบวชไม่ควรมีบาตรเกิน 1 ใบจึงทรงประสานบาตรทั้ง 4 ใบเป็นบาตรเดียวกัน แล้วรับอาหารจากตปุสสะ และ ภัลลิกะ
พระพุทธเจ้าประทานพระเกศา
ตปุสสะและภัลลิกะเกิดความเลื่อมใสขอยึดพระพุทธเจ้าและพระธรรมเป็นสรณะ ขณะนั้นพระสงฆ์ยังไม่เกิดขึ้น พ่อค้าทั้งสองทูลขอสิ่งที่เป็นวัตถุบูชา (ปูชนียวัตถุ) นำกลับไปประดิษฐานที่บ้านเกิด (เมืองอุกกละชนบท) เพื่อจะได้ระลึกถึงพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงลูบพระเศียรแล้วมอบพระเกศา 8 เส้นแก่ตปุสสะ และ ภัลลิกะ
ตำนานพระเจดีย์ชเวดากอง
ในเมียนมามีตำนานที่เล่าขานว่า ตปุสสะและภัลลิกะ พ่อค้าสองพี่น้องเป็นชาวมอญ มีถิ่นพำนักอยู่ที่ย่างกุ้ง เดินทางไปค้าขายที่ชมพูทวีป ได้โอกาสเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าและถวายพระกระยาหาร พระพุทธเจ้าประทานพระเกศามาจำนวน 8 เส้น ระหว่างทางผ่านเมืองอเชตตะ พระราชาขอแบ่งพระเกศาไว้ 2 เส้น ต่อมาเดินทางผ่านทางน้ำ พญานาคขอพระเกศาไว้ 2 เศษ เมื่อเดินทางถึงเมืองอสิตัญชนะ บ้านเกิดแล้ว พระเจ้าโอกกลปะทรงจัดพิธีต้อนรับพระเกศาอย่างยิ่งใหญ่ แล้วเลือกเขาสิงฆุตตระ ซึ่งอยู่นอกเมืองเป็นที่ประดิษฐานพระเกศา ขณะที่ขุดดินเพื่อสร้างพระเจดีย์พบว่ามีเครื่องอัฏฐบริขารของอดีตพระพุทธเจ้า หลังจากสร้างพระเจดีย์เสร็จก็นำเครื่องอัฏฐบริขารเหล่านี้บรรจุไปพร้อมกับพระเกศาด้วย แล้วเกิดเหตุอัศจรรย์ที่พระเกศากลับมี 8 เส้นดังเดิม ซึ่งพระเจดีย์นั้นก็คือพระเจดีย์ชเวดากอง
ที่มา :
อุบาสกคนแรก โดย ธรรมรักขิต ใน พระพุทธศาสนา : ศาสนาแห่งปัญญา
https://th.wikipedia.org/ตปุสสะ ภัลลิกะ
www.madchima.org/สัตตุผง สัตตุก้อน
ภาพ :
www.84000.org/สมุดภาพพุทธประวัติตอนเทวดาบอกทางตปุสสะ ภัลลิกะ
http://www.84000.org/สมุดภาพพุทธประวัติตอนตปุสสะ ภัลลิกะ
บทความน่าสนใจ
นายพรานกุกกุฏมิตร บรรลุโสดาปัตติผลด้วยอานิสงส์แห่งการปรนนิบัติเจดีย์
นางสุชาดา : อุบาสิกาคนแรกในพระพุทธศาสนา
ปู-อนุวัฒน์ นิวาตวงศ์ พบความสงบจากการบวชที่เมียนมา
กิ๊ก – มยุริญ ผ่องผุดพันธ์ สู่เส้นทางปฏิบัติธรรมที่พม่า ความฝันที่ได้กลายเป็นจริง (เสียที)
