พญาหงส์โพธิสัตว์ แสดงธรรม

” ความรู้เป็นสิ่งวิเศษที่สามารถบันดาลให้ยากจนกลายเป็นเศรษฐี ” เรื่องราวของ พญาหงส์โพธิสัตว์ แสดงธรรม อาจทำให้ทุกท่านเข้าใจคุณแห่งปัญญายิ่งขึ้น

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ณ เมืองพาราณสี มีพระมเหสีนามว่า “เขมาเทวี” พระนางทรงฝันเห็นหงส์แสดงธรรมด้วยเสียงอันไพเราะ พระนางตั้งพระทัยสดับธรรมนั้นด้วยพระทัยที่เป็นเบิกบาน ครั้งหงส์ตัวนั้นแสดงธรรมเสร็จก็บินจากไป พระนางพยายามจับหงส์ตัวนั้นไว้ เพื่อที่จะได้สดับธรรมอันไพเราะทุกวัน แต่ไม่ทันใดพระนางก็ทรงตื่นจากความฝัน

พระนางเขมาเทวีเข้าเฝ้าพระสวามี ตรัสเล่าเรื่องความฝันถวาย ทั้งตรัสอยากสดับธรรมอันไพเราะจากหงส์ตัวนั้นอีกครั้ง พระราชาทรงเห็นพระมเหสีปรารถนาเช่นนั้น พระองค์ทรงโปรดให้เหล่าเสนาตามหาผู้ที่รู้จักหงส์ที่สามารถพูดภาษาคนได้นำมาถวาย นายพรานได้ยินประกาศจึงเข้าเฝ้าพระราชาและเสนอว่าตนรู้ที่อยู่ของหงส์ที่พูดภาษาคนได้

พระราชาโปรดให้นายพรานไปจับหงส์วิเศษตัวนี้มาถวายพระมเหสี หากนำมาได้จะประทานสมบัติมากกมายมหาศาลเป็นรางวัล นายพรานเดินทางเข้าสู่ป่าหิมพานต์จนถึงเขาจิตตกูฎ เขาได้เห็นหงส์ตัวนั้นอยู่ท่ามกลางหมู่หงส์ นายพรานแน่ใจว่าหงส์ตัวนั้นต้องเป็นพญาหงส์ ซึ่งสามารถพูดภาษาคนได้ นายพรานครอบตาข่ายจับหงส์ตัวนั้น แม้บริวารหงส์จะพากันหนีไปเพราะกลัวอันตราย แต่หงส์อีกตัวซึ่งเป็นเพื่อนที่เติบโตมาพร้อมกับพญาหงส์กลับไม่ยอมหนีไป เพราะต้องการปกป้องพญาหงส์

นายพรานเห็นดังนั้นถึงกับน้ำตาไหล เพราะเห็นในความรักฉันมิตรของสัตว์ทั้งสอง จึงปล่อยพญาหงส์ออกจากบ่วงตาข่าย พญาหงส์ถามถึงสาเหตุที่นายพรานต้องจับตนไปถวายพระราชา นายพรานบอกเล่าเรื่องราวทั้งหมด พญาหงส์เข้าใจแล้วจึงกล่าวว่า “เรายินดีไปกับท่าน เพื่อที่จะได้ถวายธรรมะอันประเสริฐแด่พระนางเขมาเทวี”

นายพรานอุ้มพญาหงส์และหงส์ซึ่งเป็นสหายออกจากป่าหิมพานต์มุ่งสู่เมืองพาราณสี พระราชาทอดพระเนตรพญาหงส์ก็แน่พระทัยว่า หงส์ตัวนี้ไม่ใช่หงส์ธรรมดา พระองค์ทรงให้ข้ารับใช้จัดที่นั่งทองคำให้พญาหงส์นั่ง พญาหงส์นั่งบนพระแท่นทองคำแล้ว พระนางเขมาเทวีทรงนำเครื่องหอมถวายพญาหงส์แล้วตรัสว่า

“เราเคยพบเจ้าในความฝัน ธรรมะของเจ้าไพเราะเสนาะยิ่งนัก ขอเจ้าเมตตากรุณาแสดงธรรมะนั้น เพื่อประโยชน์แก่ข้า และราชบุตรทั้ง 101 ของข้าด้วยเถิด”

พญาหงส์ก้มศีรษะแสดงความเคารพแล้วแสดงธรรม “อันความรู้นั้นไซร้เป็นสิ่งสำคัญ พูดเก่งแต่ไร้ความรู้ ก็ไม่ต่างจากคนที่เก่งแต่ปาก แต่ไม่รู้จริง จงกระทำตนเป็นบัณฑิต แสวงหาความรู้ใส่ตน แม้เป็นถึงชนชั้นกษัตริย์ยิ่งควรศึกษาหาความรู้ให้มาก เพื่อเปิดทรรศนะโลกกว้างให้ก้าวไกล คนเป็นบัณฑิตถึงจะจนเป็นลูกยาจก แต่ความรู้ที่เขามี ก็บันดาลทรัพย์สินให้เป็นเศรษฐีได้ไม่ยาก ปัญญาจากความรู้ล้วนฉุดช่วยเราให้พ้นจากภัยทั้งปวง แม้การไปสู่ความหลุดพ้นก็ต้องอาศัยปัญญาบารมี”

เมื่อพญาหงส์แสดงธรรมว่าด้วยเรื่องปัญญาแล้ว จึงทูลลาพระราชาและพระนางเขมาเทวีกลับสู่ป่าหิมพานต์พร้อมกับหงส์ซึ่งเป็นสหายที่ติดตามมา