ปัสสาวะบ่อย อย่าชะล่าใจ
อาการ ปัสสาวะบ่อย หลายคนคิดว่าเป็นเรื่องปกติหรือเปล่า ก็ดื่มน้ำเยอะ ก็ต้องฉี่บ่อย แต่ที่จริงแล้ว บางครั้งการฉี่บ่อยๆ ก็อาจไม่ได้มาจากน้ำที่ดื่มเพียงอย่างเดียว แต่อาจเป็นสัญญาณบอกโรคบางอย่างให้เรารู้ตัว มาดูกันดีกว่าค่ะ อาการปัสสาวะบ่อย มันเกิดจากอะไร แล้วบอกได้ว่าเราอาจจะเป็นโรคอะไรได้บ้าง
ปัสสาวะบ่อย เกิดจากอะไร
ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่สรุปได้คร่าวๆ ได้ว่ามีบางอย่างรบกวนการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ โดยทั่วไปเกี่ยวข้องกับระบบประสาทควบคุมที่ทำให้มีการบีบตัวไวเกินไป ซึ่งเป็นภาวะที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของกระเพาะปัสสาวะโดยตรง
แต่อย่างไรก็ตามอาจมีโรคอื่นที่ไม่ใช่กระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกินไปเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยเช่นกัน
โดยโรคที่อาจเกิดขึ้นได้ เช่นการอักเสบในกระเพาะปัสสาวะ มีนิ่วหรือก้อนเนื้องอก หรือความผิดปกติของอวัยวะข้างเคียง เช่น ในผู้หญิงอาจมีความผิดปกติของมดลูก เรื่องของฮอร์โมนที่ขาดไป แต่เรื่องสำคัญที่พบว่ามีความเกี่ยวข้องกันที่ต้องทำการแยกแยะ คือความผิดปกติของระบบประสาทสั่งการทั้งสมอง ไขสันหลัง และส่วนต่าง ๆ ทั้งหมด โดยภาวะดังกล่าวสามารถพบได้ทั้งผู้ชายและผู้หญิง แต่อาจพบที่ช่วงอายุต่างกัน ในผู้หญิงมักพบในวัยทำงาน วัยมหาวิทยาลัย แต่ในผู้ชายจะพบเมื่ออายุมากกว่าอาจมาจากต่อมลูกหมากโตหรือการทำงานของสมองเริ่มบกพร่อง
ในผู้ป่วยบางรายพบว่ามีพฤติกรรมดื่มน้ำบ่อยทั้งที่ร่างกายยังไม่ทันขาดน้ำ อาจเกิดจากอาการคอแห้งบ่อย ก็เป็นสาเหตุให้ปัสสาวะบ่อยกว่าคนปกติได้ หรือบางคนชอบทานผลไม้ที่มีน้ำเป็นส่วนประกอบมากก็ทำให้ปัสสาวะบ่อยได้เช่นกัน ทั้งนี้ก็ต้องรู้ก่อนว่าคนไข้มีพฤติกรรมอย่างไร จึงจะทำการรักษาได้ถูกจุด หากพบว่าเป็นที่พฤติกรรมก็ต้องให้คนไข้ปรับพฤติกรรมตนเอง และอาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดจากภาวะบีบตัวไวเกินไปของกระเพาะปัสสาวะ และสังเกตได้ว่าการขับถ่ายแต่ละครั้งมีปริมาณที่สมเหตุสมผล
ปัสสาวะบ่อย อาจบอกว่าคุณเป็นโรคเหล่านี้
- โรคเบาหวาน เพราะร่างกายไม่สามารถควบคุมน้ำตาลกลูโคสในเลือดที่สูงได้ ร่างกายจึงพยายามปรับโดยกำจัดน้ำตาลกลูโคสส่วนเกินผ่านปัสสาวะ
- โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ เป็นการอักเสบติดเชื้อต่อเนื่องมาจากท่อปัสสาวะ เกิดจากการกลั้นปัสสาวะนาน ๆ บ่อย ๆ ทำความสะอาดอวัยวะเพศไม่ดีพอ
- โรคไต เนื่องมาจากการทำงานที่ผิดปกติของไต ไตไม่สามารถดูดน้ำกลับเข้าสู่ร่างกายได้ดีเช่นเดิม จึงทำให้น้ำถูกขับออกจากร่างกายมากกว่า และบ่อยกว่าปกติ
- ภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกิน หรือโอเอบี (OAB) จะมีอาการปัสสาวะบ่อยทั้งกลางวันและกลางคืน ปวดปัสสาวะอย่างฉับพลันไม่สามารถรอได้ และปัสสาวะเล็ดราด
- ต่อมลูกหมากโต ภาวะที่ต่อมลูกหมากมีขนาดใหญ่ผิดปกติโดยไม่ทราบสาเหตุ และไปกดทับท่อปัสสาวะให้ตีบเล็กลง ทำให้มีอาการปัสสาวะติดขัด ปัสสาวะไม่สุด ส่งผลให้ต้องปัสสาวะบ่อย
- อาการคนท้องเดือนแรก สัญญาณเริ่มต้นว่ากำลังตั้งครรภ์ เนื่องจากมดลูกของผู้หญิงจะขยายใหญ่ขึ้นจนไปกดทับกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ผู้หญิงที่กำลังตั้งครรภ์ปัสสาวะบ่อยมากกว่าปกติ
- ยา และสารบางชนิด ยาบางชนิดอาจมีผลข้างเคียงทำให้ปัสสาวะบ่อยกว่าปกติได้ เช่น ยาขับปัสสาวะ รวมถึงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และคาเฟอีนในปริมาณมาก ๆ
อาการปัสสาวะบ่อยที่ต้องมาพบแพทย์
นอกจากปัสสาวะบ่อยแล้ว มีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย ควรไปพบแพทย์ คือ
- มีไข้
- มีเลือดปนออกมา รวมทั้งสารคัดหลั่งอื่น หรือตกขาว
- สีปัสสาวะขาวขุ่น แดง หรือน้ำตาลเข้มจัด
- รู้สึก เจ็บ ขัด แสบ เหมือนไม่สุด
- ปวดท้องน้อย หรือคลำพบก้อนอยู่บริเวณนั้น
- ปวดหลัง
- ตื่นมาปัสสาวะมากกว่า 2 ครั้งต่อคืน
การวินิจฉัยปัสสาวะบ่อยเกินไป
ในขั้นแรกแพทย์จะซักประวัติ ถามถึงปริมาณน้ำที่ดื่มต่อวัน ใช้ยาอะไรอยู่ ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีนหรือไม่ หลังจากนั้นทำการตรวจเพิ่มเติม ไม่ว่าจะเป็น
- ตรวจเก็บปัสสาวะ ดูแบคทีเรียและเซลล์เม็ดเลือดขาวว่าพบการติดเชื้อหรือไม่
- อัลตราซาวด์ เพื่อตรวจดูเนื้องอก
- ส่องกล้องกระเพาะปัสสาวะ ใช้ในผู้ป่วยที่มีการอักเสบ ถ่ายเบาบ่อยเรื้อรังโดยเฉพาะสตรีวัยกลางคนที่ผ่านการคลอดบุตรมานานหลายปี
การรักษาปัสสาวะบ่อย
หากพบความผิดปกติแพทย์จะรักษาตามอาการของโรค หากเป็นการตั้งครรภ์เมื่อคลอดบุตรแล้วจะหายได้เอง สำหรับผู้ที่ไม่ได้เป็นโรคหรือภาวะผิดปกติแต่อย่างไร เพียงแค่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน ได้แก่
- ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และคาเฟอีนในปริมาณที่เหมาะสม
- หลีกเลี่ยงการดื่มน้ำปริมาณมากก่อนเข้านอน
- ออกกำลังกายเสริมสร้างความแข็งแรงในกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน
- หากมีการเล็ดราดของปัสสาวะ ควรสวมใส่ชุดชั้นในหรือแผ่นซึมซับ
นอกจากจะสร้างความรำคาญให้แก่เรา ยังเป็นสัญญาณเตือนบอกโรคต่าง ๆ มากมาย เบื้องต้นหากมีอาการร่วมดังกล่าวควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุ และเข้ารับการรักษาอย่างถูกต้อง จะได้ไม่เกิดโรคร้ายตามมา
เคยสงสัยกันมั้ยคะว่า คนเราควรปัสสาวะวันละกี่ครั้ง ?
โดยปกติแล้ว เราจะฉี่เฉลี่ย 6 – 8 ครั้งต่อวัน แต่ถ้าเข้าห้องน้ำบ่อยกว่านั้น นอกจากจะบอกว่าเราดื่มน้ำมากเกินไป อาจเป็นสัญญาณเตือนบอกโรค แล้วคุณล่ะ ? ปัสสาวะวันละกี่รอบ
ที่มา
- โรงพยาบาลศิครินทร์
- คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
- โรงพยาบาลเพชรเวช
