10 สมุนไพร ต้านริดสีดวงทวาร
ริดสีดวงทวาร เกิดจากการอักเสบของหลอดเลือดดำรอบทวารหนัก ทำให้มีอาการปวดและถ่ายลำบาก อาจมีหัวริดสีดวงทวารที่มีรูปร่างต่างๆ ยื่นออกมาข้างนอก เช่น เดือยไก่ กลีบมะเฟือง กลีบมะไฟ เม็ดข้าวโพด บานทะโร่ โดยสาเหตุส่วนใหญ่นั้นมาจากอาการท้องผูก หรืออยู่ในท่ายืน นั่ง นานๆ ขาดการออกกำลังกาย มีความเครียด โกรธ กังวล หรือมีเพศสัมพันธ์มากเกินไป
ในทางการแพทย์พื้นบ้าน ริดสีดวงทวารเป็นโรคที่มีลักษณะร้อนแห้ง คือ มีการกำเริบของธาตุลมกับธาตุไฟเป็นหลัก แต่มีบ้างที่เกิดจากการกำเริบของธาตุน้ำ แต่ไม่ว่าจะเป็นจากการกำเริบของธาตุใด การดูแลระบบการย่อยอาหาร ถือเป็นหัวใจสำคัญในการรักษา โดยสมุนไพรที่แนะนำในการรักษา คือ ขมิ้นชัน และเพชรสังฆาต ซึ่ง ขมิ้นชัน เป็นสมุนไพรที่ช่วยในการย่อยโดยไม่กระทบธาตุใด ทั้งยังมีฤทธิ์ลดการอักเสบ ฤทธิ์ฝาดสมาน ช่วยให้เนื้อเยื่อกระชับขึ้น ช่วยฆ่าเชื้อโรค และสามารถใช้ได้ทั้งกินและทา ส่วน เพชรสังฆาต นั้น เป็นสมุนไพรพื้นฐานในการรักษาริดสีดวงทวารอีกตัวหนึ่ง มีฤทธิ์ลดการอักเสบ และช่วยทำให้กล้ามเนื้อกระชับขึ้นเช่นกัน ซึ่งทางโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรได้ผลิตเพชรสังฆาตแคปซูลเป็นยารักษาริดสีดวงทวาร แทนการใช้ยาแผนปัจจุบันมานานกว่าสิบปี
นอกจากนี้ ในทางการแพทย์แผนไทยยังต้องพิจารณาอาการของริดสีดวงว่ามีสาเหตุจากการแปรปรวนของธาตุใดในร่างกาย เพื่อเลือกใช้สมุนไพรตัวอื่นๆ ร่วมในการรักษาได้อย่างเหมาะสม ได้แก่
ริดสีดวงทวารที่เกิดจากการกำเริบของธาตุลม
จะมีลักษณะแห้งและเย็น มีอาการปวดไม่เฉพาะบริเวณที่เป็น แต่จะปวดหลัง ปวดท้อง ปวดกระเพาะปัสสาวะ มีอารมณ์แปรปรวน เครียด วิตกกังวล โดยทั่วไป หัวริดสีดวงไม่อักเสบ ไม่มีเลือดออก และมักเป็นในผู้สูงอายุ ดังนั้น สมุนไพรที่ควรใช้ร่วมกับสมุนไพรพื้นฐาน ควรเป็นสมุนไพรที่มีความชุ่มชื้น เช่น
– งา มีฤทธิ์ร้อน หล่อลื่น ช่วยระบายท้อง ลดการอักเสบของหัวริดสีดวง ช่วยห้ามเลือด นอกจากนี้น้ำมันงา สามารถใช้ทาหัวริดสีดวงแก้อักเสบได้อีกด้วย
– แมงลัก มีความชุ่มชื้น โดยสามารถใช้เมล็ดแมงลัก 1 ช้อนแกง ผสมน้ำสุกอุ่น ทิ้งให้บานเต็มที่ ใส่น้ำมากหน่อย ดื่มก่อนนอน
– กระเจี๊ยบมอญ ช่วยหล่อลื่น ลดการอักเสบ โดยสามารถรับประทานเป็นผักในปริมาณมากๆ ต่อเนื่องเป็นประจำ
– เม็ดในมะม่วง มีความมันช่วยหล่อลื่น ความฝาดช่วยกระชับสมาน โดยนำมาหั่นตากแห้ง บดผง ผสมน้ำเชื่อมหรือน้ำผึ้ง ปั้นลูกกลอนขนาดเท่าเม็ดพุทรา รับประทานวันละ 3 ครั้ง ครั้งละ 1 เม็ด ก่อนอาหาร
ริดสีดวงทวารที่เกิดจากการกำเริบของธาตุไฟ
มักมีอาการอักเสบ มีเลือดออกที่หัวริดสีดวง รู้สึกร้อนวูบวาบตามตัว มักโกรธ ขี้โมโห เกิดจากรับประทานอาหารรสจัด อาหารหมักดอง ตากแดดมาก เสียน้ำมาก รับประทานน้ำน้อย ดังนั้น ควรงดอาหารทอด อาหารมัน อาหารที่มีคุณสมบัติร้อน เช่น มันฝรั่ง มะเขือ มะเขือเทศ พริก โดยเฉพาะในช่วงที่เลือดออก ควรรับประทานผักสดให้มากๆ และรับประทานสมุนไพรที่มีรสขมเย็น เช่น วุ้นจากว่านหางจระเข้ ขมิ้น สะเดา ตรีผลา(สมอพิเภก สมอไทย มะขามป้อม) นอกจากนี้ สมุนไพรที่จะใช้ร่วมกับสมุนไพรพื้นฐานควรมีฤทธิ์เย็น เช่น
– บัวบก โดยใช้ใบคั้นน้ำดื่ม หรือต้มดื่มเป็นประจำ
– ย่านาง ใช้รากย่านางสดหรือแห้ง 1 กำมือ ต้มกับน้ำ 3-4 แก้ว ต้มเดือด 30 นาที ดื่มแทนน้ำครั้งละ 1 แก้ว
– ไผ่ เป็นยาเย็น โดนนำต้นและรากไผ่รวกอย่างละ 1 กำมือ ใส่น้ำพอท่วมยา เติมเกลือแกงเล็กน้อย พอให้มีรสเค็ม ดื่มแทนน้ำ หรือวันละ 4-5 แก้ว นาน 15 วัน
-หญ้าปักกิ่ง มีฤทธิ์เย็น ต้านการอักเสบ ช่วยลดความร้อนในร่างกายและลดการอักเสบ โดบแบบแคปซูล ให้รับประทานครั้งละ 2 แคปซูล ก่อนอาหาร 3 มื้อ ต่อเนื่องจนอาการดีขึ้น
ริดสีดวงทวารที่เกิดจากการกำเริบของธาตุน้ำ
มักเกิดในคนอ้วน ที่ไม่ค่อยได้เคลื่อนไหวร่างกาย หัวริดสีดวงจะนิ่ม โผ่ออกมามาก มีมูกปนมากับอุจจาระ ต้องงดอาหารที่ไปเพิ่มมูกหรือเมือกมันในร่างกาย เช่น นมและผลิตภัณฑ์จากนม ควรรับประทานอาหารที่มีรสร้อน เช่น พริกไทย ขิง ดีปลี ส่วนสมุนไพรที่ควรใช้ร่วมกับสมุนไพรพื้นฐาน คือสมุนไพรรสร้อน เช่น
– เหงือกปลาหมอ สมุนไพรรสร้อน มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ โดยใช้เหงือกปลาหมอกับพริกไทยในสัดส่วน 2 : 1 ตากแห้ง ตำผง ผสมน้ำผึ้ง ทำเป็นลูกกลอนขนาดเท่าเม็ดพุทราไทย รับประทานครั้งละ 1-2 เม็ด ก่อนอาหาร วันละครั้ง
– อัคคีทวาร อีกหนึ่งสมุนไพรรสร้อน มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ โดยใช้อัคคีทวารทั้งห้า ต้นกระเจี๊ยบแดงทั้งห้า และหัวข้าวเย็นเหนือ อย่างละ 5 บาท ใส่น้ำให้ท่วมยา ต้มเดือดนาน 20 นาที รับประทานวันละ 3 ครั้ง ครั้งละครึ่งแก้ว ก่อนอาหาร โดยรับประทานประมาณ 7 วัน
นอกจากนี้ สิ่งสำคัญในการแก้ริดสีดวง ก็คือ การปรับพฤติกรรมเรื่องอาหาร โดยรับประทานอาหารที่มีกากใย ย่อยง่าย มีเครื่องเทศที่ช่วยย่อย มีการถ่ายอุจจาระที่ดี ซึ่งจะช่วยป้องกันการเกิดโรค หรือถ้าหากเป็นแล้วก็จะช่วยลดความรุนแรงและบรรเทาอาการของโรคได้ และยังช่วยป้องกันไม่ให้กลับเป็นซ้ำได้อีกด้วย
อ่านเพิ่มเติม
มาดูกันว่าสมุนไพรใดแก้โรคอะไรให้ผู้สูงวัยได้บ้าง!
แก้ ริดสีดวง ด้วยสูตรจากพืชผักใกล้ตัว ปลอดภัย ได้ผลดี
กล้วยดิบสรรพคุณ แก้โรคกระเพาะอาหาร กรดไหลย้อน กินง่ายได้ผลชัวร์
