อยู่กับ คนโกหก ด้วยความจริง โดย แม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต
“ดิฉันจะจัดการ คนโกหก อย่างไรดี ถ้าคนโกหกที่ว่านี้คือลูกสาวของตัวเอง แกเริ่มมีพฤติกรรมอย่างนี้เมื่อ 2 ปีก่อน หลังจากย้ายโรงเรียนและมาคบเพื่อนกลุ่มใหม่ แกอายุแค่ 13 ปี แต่โกหกเก่งจริงๆ ค่ะ ทุกวันนี้เวลาแกพูดอะไร ดิฉันไม่กล้าไว้ใจเลย”
แรกสุด อย่าเพิ่งโทษว่าเพราะมาคบเพื่อนกลุ่มใหม่ ลูกจึงเปลี่ยนไป กลายเป็นคนโกหกเก่ง เพราะแม้เพิ่งอายุ 13 ปี แต่เด็กแยกแยะได้ค่ะ ว่าอะไรควรทำตามอะไรไม่ควร
บางทีคุณพ่อคุณแม่หรือญาติผู้ใหญ่ในบ้านก็ต้องเปิดใจกว้าง วางอคติ แล้วกลับมาดูตัวเองประกอบด้วยว่าเป็นคนจ้ำจี้จ้ำไช บี้ จิก คาดคั้น เล็งผลเลิศ กับลูกกับหลานเกินไปหรือไม่ เพราะเมื่อลูกหรือหลานทำตามที่คาดและหวังไม่ได้ ก็เกรงพ่อแม่หรือญาติผู้ใหญ่จะเสียใจ กลไกการสร้างเรื่องราวให้เกิดความสบายใจจึงเกิดขึ้น หรือบางครั้งกฎระเบียบที่วางไว้อย่างเคร่งครัดจนเกินไปก็ทำให้เด็กอึดอัดจนต้องหาทางปลิ้นออกจากกฎที่รัดรึงเขาอยู่
บางทีอาจไม่ถึงกับโกหก แต่พูดความจริงเพียงครึ่งเดียว
เมื่อผู้ใหญ่จับได้ก็ไม่เปิดใจ ไม่ฟังเหตุผล ใช้วิธีดุด่าว่ากล่าวให้เด็กหลาบจำเพื่อจะไม่ทำอีก ซ้ำเมื่อรู้สึกว่าลูกหลานโกหกได้ครั้งหนึ่ง ครั้งต่อไปก็น่าจะตามมา เมื่อเกิดความไม่ไว้ใจ การจับผิดก็ตามมา เด็กจึงเรียนรู้ที่จะเลี่ยงไม่ให้ถูกดุด่าว่ากล่าว คราวนี้ก็ไปกันใหญ่ จากพูดความจริงไม่หมด กลายเป็นสร้างเรื่องโกหกขึ้นมาจริง ๆ และก็ยิ่งโกหกมากขึ้นไปเรื่อย ๆ
เวลารู้ว่าลูกกำลังโกหก คนโกหกย่อมทุกข์อยู่แล้ว การที่เด็กโกหกเพราะต้องการระบายความทุกข์ เราควรให้พื้นที่ ให้โอกาสเขาจัดการความทุกข์ของตนเองด้วยการเป็นเพื่อนร่วมทุกข์ ด้วยการ “ฟัง” แต่ไม่ต้องแสดงความคิดเห็นและไม่จับผิด
เมื่อเด็กรู้สึกปลอดภัย เด็กจะเกิดความวางใจ ความสบายใจที่จะพูดความจริง ไม่แต่งเรื่อง
การให้พื้นที่ การให้โอกาส ความเข้าใจ การไม่จับผิด การใช้เหตุผล ควรให้ความสำคัญกับเรื่องทุกข์ – พ้นทุกข์มากกว่าการเอาถูกเอาผิด
เมื่อกว่า 20 ปีก่อนมีคุณแม่พาลูกชายอายุ 11 ปีมาถามคำถามนี้กับข้าพเจ้า ว่าทำอย่างไรดี ลูกชอบโกหก แต่คนที่ให้คำตอบคุณแม่ท่านนั้นไม่ใช่ข้าพเจ้า หากเป็นลูกชายวัยทีนของเธอเอง เป็นคำตอบที่ทำให้ผู้ใหญ่ต้องหยุดแล้วให้ความสำคัญทันที คือ
“แม่ห่างจากผมบ้างก็ได้ ผมจะได้ไม่ต้องโกหกและหนีไกลไปมากกว่านี้”
เห็นไหมว่า เด็กรู้ตัวว่าเขากำลังทำอะไร เขารู้ที่มาที่ไปของการทำเสียด้วยซ้ำ
จริง ๆ ไม่เฉพาะลูกหรือเด็ก กับผู้ใหญ่ที่เรารู้สึกว่าเขากำลังโกหก สิ่งที่ต้องทำก็คือ ฟัง ฟังอย่างไม่จับผิด แล้วก็ให้อภัย และให้โอกาสเขา ไม่มีใครเปลี่ยนแปลงไม่ได้หรอกค่ะ แค่อาจต้องให้เวลาที่ยาว – สั้นต่างกัน
ขอให้คุณอยู่กับคนโกหกด้วยความจริงเสมอ ใช้ความจริงเป็นน้ำดี ทำให้การโกหกที่เป็นดังผลึกเกลือ ค่อย ๆ ลดขนาดลงนะคะ
ขอให้กำลังใจ
ที่มา : นิตยสาร Secret ฉบับที่ 232
ผู้เขียน/แต่ง : แม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต
บทความน่าสนใจ
Dhamma Daily : สุดเซ็ง ! มีแฟนขี้โกหก เหนื่อยจนอยากเลิก ทำอย่างไรดี
