โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว พบน้อย แต่ใช้ว่าจะไม่น่ากลัว
วันนี้เราจะหยิบยกเรื่อง โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว มาให้ข้อมูลกัน ต่อให้เป็นโรคที่พบน้อยกว่าโรคมะเร็งอื่นๆ แต่ก็เป็นโรคที่น่ากลัว เป็นแล้วสร้างความทุกข์และกระทบคุณภาพชีวิตอย่างมาก
เมื่อมะเร็งเม็ดเลือดขาวถามหา
เช้าหนึ่งของวันทำงาน เพื่อนสาว (วัย 34 ปี อาชีพพนักงานบริษัทเอกชน) โทรศัพท์มาเล่าอาการป่วยของตัวเองให้ฟังว่า
“สองสามวันมานี้ฉันทั้งอ่อนเพลียและเหนื่อยง่ายมาก แค่เดินลงบันไดชั้นเดียวก็หอบจนหายใจไม่ทัน แล้วเมื่อคืนอยู่ดีๆเลือดกำเดาก็ไหลพลั่กๆ กว่าจะหยุดต้องเอากระดาษทิชชูซับเลือดเป็นม้วนเลย”
เช็กอาการมะเร็งเม็ดเลือดขาว
ด้ฟังเพื่อนเล่าแล้ว ชมนาดจึงรีบบอกให้เธอไปพบคุณหมอโดยด่วน เพราะก่อนหน้านี้เธอบ่นให้ฟังเสมอว่า มีอาการไข้ต่ำๆทุกคืน เวลาแปรงฟันก็มักจะมีเลือดออกตามไรฟันมากผิดปกติใช้น้ำบ้วนปากแล้ว เลือดก็ยังไม่หยุดไหล ต้องใช้ผ้ากดซับเหงือกไว้ เลือดจึงหยุด เวลาเดินชนโต๊ะ เก้าอี้ หรือเพื่อนคนอื่นๆมาเขย่าแขนแรงๆ ผิวจะเขียวเป็นจ้ำ
เมื่อเธอไปพบคุณหมอและตรวจร่างกายอย่างละเอียดจึงทราบว่าตัวเองป่วยเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวหรือลิวคีเมียชนิดเฉียบพลัน (Acute Lymphocytic Leukemia หรือ ALL)
คุณหมอสั่งให้นอนโรงพยาบาลและต้องให้เลือดอย่างเร่งด่วน เพราะเกล็ดเลือดต่ำมาก ถ้าปล่อยทิ้งไว้อาจทำให้เกิดภาวะช็อกได้
ชมนาดเองก็ตกใจไม่น้อยเมื่อทราบว่าเพื่อนป่วยเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาว ทั้งๆที่ก่อนหน้านี้เธอมีสุขภาพแข็งแรงมาตลอดแถมเป็นผู้หญิงเก่งที่ได้รับการยอมรับจากเพื่อนในสายงานที่ทำอยู่
หนึ่งในสี่ของภูมิต้านทานเป็นมะเร็ง
คำถามที่เกิดขึ้นคือ เจ้าโรคร้ายนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร และมีสาเหตุจากอะไร ครั้นกลับมาอ่านคอลัมน์ถามตอบ (ฉบับที่ 147 วันที่ 16 พฤศจิกายน 2544) ของอาจารย์สาทิส อินทรกำแหงกูรูต้นตำรับชีวจิต จึงเข้าใจกลไกการเกิดโรคและสาเหตุอย่างกระจ่างชัด
อาจารย์สาทิสเริ่มจากการอธิบายความหมายของชื่อโรค Acute Lymphocytic Leukemia ว่า หมายถึงลิวคีเมียชนิดเฉียบพลัน เนื่องมาจากร่างกายผลิตเม็ดเลือดขาวชนิดลิมโฟไซต์ผิดปกติ
ก่อนอื่นต้องทราบว่า เม็ดเลือดขาวคือระบบภูมิต้านทานของร่างกาย ส่วนลิมโฟไซต์เป็นเม็ดเลือดขาวชนิดเล็กซึ่งมีปริมาณหนึ่งในสี่ของเม็ดเลือดขาวทั้งหมด
ดังนั้น เมื่อเม็ดเลือดขาวชนิดนี้เป็นมะเร็ง นั่นหมายความว่าเสี้ยวหนึ่งหรือหนึ่งในสี่ของภูมิต้านทานกลายเป็นมะเร็งไปแล้วโรคนี้มักเกิดกับเด็กเล็กและคนหนุ่มสาว
กลไกก่อเกิดโรคร้าย
อาจารย์สาทิสอธิบายว่า ความผิดปกติจะเริ่มที่ไขกระดูกซึ่งเป็นตัวสร้างเลือด โดยไขกระดูกจะสร้างเม็ดเลือดขาวชนิด Lymphocytic Cell ออกมามากมายผิดปกติ ซึ่งเซลล์เหล่านี้ไม่สามารถทำงานได้
เราเรียกตัวอ่อนของเม็ดเลือดขาวชนิดนี้ว่า Lyphoblast หรือบางทีก็เรียกว่า Blast เฉยๆ เจ้าพวก Blast เหล่านี้จะเกิดขึ้นมากมายและไปเบียดเซลล์ของไขกระดูกจนกระทั่งเซลล์ปกติเหลือน้อยลงและไม่สามารถสร้างเซลล์ใหม่ของตัวเองได้
นอกจากนี้เจ้า Blast ยังไหลเวียนเข้าสู่กระแสเลือดและไหลเวียนไปทั่วร่างกาย สุดท้ายจะไปรวมตัวกันอยู่ที่ตับ ต่อมน้ำเหลือง ม้าม และสมอง
รู้สาเหตุไว้ห่างไกลโรค
ส่วนคำถามที่ว่า อะไรคือสาเหตุก่อโรค อาจารย์สาทิส อธิบายว่า
“ถามกันมานานแล้วว่า อะไรเป็นสาเหตุทำให้เกิดมะเร็งเม็ดเลือด วงการแพทย์ปัจจุบันได้ศึกษากันมานานกว่า 50 ปีแล้วแต่ยังหาคำตอบไม่ได้”
อาจารย์สาทิสเล่าต่อว่า สาเหตุของโรคนี้ที่มีหลักฐานประจักษ์นั้น เกิดในสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง หลังจากสหรัฐอเมริกาทิ้งระเบิดปรมาณูเมืองฮิโระชิมะและนะงะซะกิ ประเทศญี่ปุ่น จึงทำให้ผู้เคราะห์ร้ายที่ถูกไฟและรังสีจากระเบิดปรมาณูป่วยเป็นโรคร้ายนี้
ในปัจจุบันไม่มีการทิ้งระเบิดปรมาณูอีกแล้ว แต่ก็ยังพบผู้ป่วยจำนวนมากหลายล้านคน อาจารย์สาทิสได้ศึกษาและเก็บข้อมูลจากผู้ป่วยโรคนี้ จึงได้พบสาเหตุก่อโรคสำคัญๆดังนี้
1. กินอาหารผิด โดยเฉพาะอาหารจานด่วนประเภทเนื้อสัตว์และอาหารไขมันสูง
2. สิ่งแวดล้อมเป็นพิษ มลภาวะต่างๆที่อยู่ในชีวิตประจำวัน
3. คนไข้ส่วนใหญ่มีระบบอิมมูนซิสเต็ม (Immune System) หรือภูมิชีวิตต่ำอยู่ก่อนแล้ว
หลังเข้ารับการรักษาจนอาการดีขึ้นแล้ว เพื่อนของชมนาดตั้งข้อสังเกตถึงสาเหตุการเจ็บป่วยของเธอเองว่า น่าจะเกิดจากการเป็นนักกินตัวยง อาหารโปรดที่กินเป็นประจำคือ แกงกะทิและข้าวขาหมู
นอกจากนี้ยังเป็นคนเครียดง่าย โดยเฉพาะหากมีปัญหาในที่ทำงาน จะเก็บมาคิดฟุ้งซ่าน ทำให้กลายเป็นคนหลับยากจนต้องพึ่งยานอนหลับเป็นประจำ
บทเรียนจากความเจ็บป่วยครั้งนี้ทำให้เธอเห็นคุณค่าของการดูแลสุขภาพ เพราะแม้จะทุ่มเททำงานจนมีเงินทองมากมายเท่าไร แต่ทรัพย์สินเหล่านั้นก็ไม่สามารถซื้อสุขภาพแข็งแรงมาเป็นของตัวเองได้
ดังนั้น การดำเนินชีวิตตามหลัก 5 เล็ก คือ กิน นอน พักผ่อน ออกกำลังกาย และทำงาน อย่างสมดุล จึงเป็น กุญแจสำคัญสู่การมีสุขภาพร่างกาย จิตใจ สังคม และเศรษฐานะที่แข็งแรงค่ะ
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
ประสบการณ์สุขภาพ : เป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ ทั้งๆที่ชอบกินผัก
เตือนนิสัยกินบุฟเฟ่ต์-หมูกระทะ เสี่ยงโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่
สาวๆ ควรทำอย่างไร เมื่อมีพันธุกรรมมะเร็ง “ปากมดลูก”
ประสบการณ์สุขภาพ : เอาชนะโรคมะเร็งปากมดลูก ด้วยวิถี “ชีวจิต”
ติดตามชีวจิตได้ที่
