ทำอาหารให้ผู้สูงอายุ อย่างไรให้ปลอดภัย ?

ทำอาหารให้ผู้สูงอายุ อร่อยได้ โภชนาการดี

รู้ไหมว่าการ ทำอาหารให้ผู้สูงอายุ ให้กลืนง่าย ดีต่อสุขภาพผู้สูงวัยมาก เพราะวิธีปรุงอาหารเล็กๆ น้อยๆ ช่วยลดอุปสรรคการเคี้ยวและกลืน จึงป้องกันการสำลัก ซึ่งเป็นสาเหตุของการกินอาหารได้น้อยและทำให้ขาดสารอาหาร

รู้ก่อน ทำอาหารให้ผู้สูงอายุ

ผู้สูงอายุคือผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปการทํางานของระบบประสาทจะด้อยลง อวัยวะผุกร่อน เสื่อมโทรม อาจเป็นโรคฟันผุ หรือไม่มีฟันทั้งปาก ต่อมน้ำลายหลั่งสารน้ำลายน้อยลง มีผลทําให้การบดเคี้ยวอาหารภายในปากเป็นไปได้ไม่ดี

เมื่ออาหารมาถึงกระเพาะอาหารและลําไส้เล็ก มีปัญหาการย่อยและการดูดซึม เพราะน้ำย่อยในกระเพาะอาหารและลําไส้เล็กมีน้อยลง อาหารที่ย่อยไม่ได้เมื่อผ่านมาถึงลําไส้ใหญ่ก็จะเกิดการสะสม เกิดเชื้อแบคทีเรียในลําไส้ใหญ่และปล่อยก๊าซออกมาทําให้ท้องขึ้นท้องอืดได้ การเคลื่อนไหวของลําไส้ก็มีน้อยกว่าวัยหนุ่มสาว ทําให้เกิดอาการท้องผูก อาหาร

เป็นปัจจัยสําคัญในการดํารงชีวิต โดยเฉพาะผู้สูงอายุยังคงมีความต้องการพลังงานและสารอาหารที่มีคุณภาพสูง เพื่อการดํารงชีวิตอย่างมีคุณภาพจึงควร ทำอาหารให้ผู้สูงอายุ ที่ครบทั้ง 5 หมู่ และเหมาะสมกับความต้องการของร่างกาย

ปริมาณอาหารที่ผู้สูงวัยควรกิน มีอะไรบ้าง

ปริมาณอาหารที่ผู้สูงอายุควรกินใน 1 วัน (อาหาร/ปริมาณ/วันข้อเสนอแนะ)

เนื้อสัตว์ ควรเลือกเป็นเนื้อปลา วันละ 4-5 ช้อนโต๊ะ
นมสด ควรเป็นนมพร่องมันเนย วันละ 240 มิลลิลิตร
ไข่ 3-4 ฟองต่อสัปดาห์ แต่หากมีปัญหาด้านไขมัน และคอลเลสเตอรอลในเลือดสูง ควรเลือกบริโภคเฉพาะไข่ขาว
ถั่วและผลิตภัณฑ์ ใช้ประกอบเป็นอาหารคาวหวาน ควรรับประทานเป็นประจํา
ข้าวและอาหารประเภทแป้งอื่นๆ วันละ 6-8 ทัพพี ควรเลือกข้าว หรืออาหารประเภทแป้งอื่นๆ ที่ไม่ผ่านการขัดสี หรือขัดสีน้อย
ผักใบเขียว สดและต้ม วันละ 2 ทัพพี เช่น ตําลึง คะน้า ผักบุ้ง ฯลฯ
ผักสีเหลือง ส้ม วันละ 1 ทัพพี เช่น ฟักทอง แครอท มะเขือเทศ ฯลฯ
ผลไม้และผลไม้สุก มื้อละ 1 ส่วน ควรเน้นกินให้หลากหลาย โดยหลีกเลี่ยงผลไม้รสหวานจัด เช่น ทุเรียน ขนุน ลําไย องุ่น ฯลฯ
ไขมันและน้ำมันพืช ไม่ควรเกินวันละ 2 ช้อนโต๊ะ และควรหลีกเลี่ยงไขมันสัตว์ เนย ไขมันทรานส์
น้ําดื่ม ควรดื่มวันละ 6-8 แก้ว หรือ ประมาณ 1.5 – 2 ลิตร เลือกดื่มน้ําเปล่า หรือน้ําผลไม้คั้นสดได้บ้าง ควรหลีกเลี่ยง น้ําอัดลม ชา กาแฟ น้ำผลไม้กล่องที่มีปริมาณน้ำตาลสูง

ทำอาหารให้ผู้สูงอายุ จะแบ่งเป็นการช่วยให้เคี้ยวง่ายขึ้น กับช่วยให้กลืนง่ายขึ้นดังนี้

ช่วยเคี้ยวง่ายขึ้น

ข้าว

หุงข้าวให้นุ่มกว่าปกติ
ทำเป็นข้าวต้ม หรือข้าวเปียก

เส้นต่างๆ / ขนมปัง

เส้นพาสต้าหรือก๋วยเตี๋ยวต้องหั่นให้สั้นลง
หลีกเลี่ยงเบเกอรี่เนื้อกรุงกรอบ
แช่ขนมปังในนมจนนุ่ม เพื่อทำให้เคี้ยวง่ายขึ้น

เนื้อสัตว์

เลือกเนื้อที่ติดมันเล็กน้อย เช่น สันนอกหมู หรือสะโพกไก่
ตัดเอ็นออก ต้มให้นิ่ม
ปลาเนื้อไม่แข็ง เช่น ปลาตาเดียว ปลากะพง ปลานิล

ผัก

ผักมีเส้นใยให้หั่นเป็นชิ้นสามเหลี่ยม หรือสี่เหลี่ยม หนา 5-8 มิลลิเมตร
ถ้าปรุงเป็นชิ้นใหญ่ให้บั้งเพื่อให้ความร้อนกระจายทั่วถึง
ต้มจนนิ่งเพื่อให้กลืนง่าย

ช่วยกลืนง่ายขึ้น

ข้าว

ข้าว ปั่นข้าวต้มให้เป็นเนื้อเนียนละเอียด

เนื้อสัตว์

ต้มจนนิ่ม (ใช้ตะเกียบหรือช้อนตัดขาด)
เลือกปลาเนื้อนิ่มมาต้มจนสุก

ผัก

ต้มจนนิ่มแล้วทำเป็นน้ำราด เช่น ก๋วยเตี๋ยวราดหน้า
ต้มจนเปื่อย กินแบบไม่ต้องเคี้ยว เช่น จับฉ่าย

การตุ๋น ช่วยกลืนง่าย คุณค่าอยู่ครบ

การตุ๋นข้าวกับสารพัดผัก หรือใช้กับวัตถุดิบที่เหนียว หรือเนื้อแข็ง เพราะอาหารที่สุกด้วยการตุ๋น จะเปื่อย ยุ่ย และย่อยง่าย ด้วยวิธีนี้ วิตามินและคุณค่าอาหารจะไม่หลุดหายไปไหนได้เลย ทั้งน้ําทั้งเนื้อกอดกันอยู่ในหม้อ เหมาะอย่างยิ่งสําหรับผู้สูงอายุและเด็กเล็กๆ