รวมเกร็ดเดินจงกรมทั้งได้ผลและปลอดภัยเพื่อผู้ป่วย
เรื่องระยะเวลาที่ใช้ในการฝึกเดินจงกรมนั้นควรพิจารณาจากสภาพร่างกายของผู้ป่วยเป็นหลัก โดยให้เริ่มจากน้อยไปหามาก จากนั้นค่อยปรับให้ได้ระยะเวลาที่เหมาะสมกับแต่ละคนต่อไป
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายแพทย์สมเกียรติ แสงวัฒนาโรจน์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคหัวใจและหลอดเลือด ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย แนะนำว่า
ในกรณีที่มีสุขภาพแข็งแรงอยู่แล้ว ประชาชนทุกเพศทุกวัยสามารถเลือกการเดินเป็นการออกกำลังกายประจำวัน เพราะประหยัดและปลอดภัยโดยแนะนำให้เดินวันละ 30 นาที สัปดาห์ละ 3 - 4 วัน
ในกรณีที่มีปัญหาสุขภาพ แนะนำให้เลือกการเดินจงกรมซึ่งมีจังหวะการเดินที่ช้ากว่า ช่วยให้ฝ่าเท้า ข้อเท้า เข่า รับแรงกระแทกน้อยกว่าอย่างน้อยเริ่มตั้งแต่ 15 – 45 นาทีติดต่อกัน
ข้อแนะนำเรื่องเวลาในการฝึกเดินจงกรม มีดังนี้
- เลือกเดินจงกรมในเวลาที่สะดวกและจิตใจปลอดโปร่ง หากเป็นไปได้ควรเดินจงกรมในเวลาเช้าตรู่ เพราะให้ประโยชน์ต่อการฝึกสมาธิ ช่วยให้มีสติรู้กำกับไปตลอดทั้งวันได้
- หากไม่สะดวกก็สามารถเลือกเดินจงกรมในเวลาเย็นหรือก่อนเข้านอนก็ได้เช่นกัน โดยจะส่งผลให้ตัดความกังวล นอนหลับได้ดี ตื่นมาแล้วรู้สึกสดชื่น
- หากต้องการให้ได้ผลต่อการฝึกสติ ควรมีการสวดมนต์หรือทำวัตรร่วมด้วย โดยเดินจงกรมก่อนแล้วจึงทำวัตรในช่วงเช้า และเดินจงกรมอีกครั้งหลังเวลาทำวัตรในช่วงเย็น หัวใจสำคัญคือ ต้องการให้ฝึกปฏิบัติอย่างต่อเนื่องเป็นประจำทุกวันนั่นเอง
สุดท้าย ควรเลือกพื้นที่ซึ่งเอื้อต่อการเดินจงกรมด้วย โดยจะต้องเป็นพื้นที่ซึ่งสงบ สะอาด อากาศถ่ายเท มีแสงสว่างเพียงพอ มีพื้นราบไม่ลาดชัน ไม่ลื่นหรือขรุขระจนอาจก่อให้เกิดอุบัติเหตุขณะเดิน
ไม่น่าเชื่อว่า การเดินจงกรม แนวทางปฏิบัติภาวนา ซึ่งพระพุทธองค์ทรงแสดงไว้ผ่านกาลเวลามาร่วมสองพันห้าร้อยปีนั้น จะให้ผลลัพธ์ด้านสุขภาพได้ครบถ้วนเช่นนี้ นับเป็น “ยาขนานเอก” ที่มีประสิทธิภาพในการฟื้นฟูและเยียวยาโรคสำคัญ ๆ เกือบทุกระบบเลยทีเดียว
รับรองว่า ถ้าคุณมี ชีวจิต เป็นเพื่อนใกล้ตัวอยู่เสมอ จะได้ค้นพบความรู้ใหม่ๆ เช่นนี้เป็นประจำทุกปักษ์ ไม่มีวันตกเทรนด์สุขภาพแน่นอนค่ะ
2 วิธีเดินจงกรมเพื่อสุขภาพกายใจ
โดยทั่วไป การเดินจงกรมแบ่งเป็น 2 แบบหลักๆ ดังนี้
การเดินแบบก้าวย่าง
เน้นการฝึกให้สติอยู่กับจังหวะการก้าว มักมีการภาวนากำกับ เช่น เมื่อยกเท้าให้ภาวนาว่า “ยกหนอ” เมื่อย่างเท้าพ้นจากพื้นให้ภาวนาว่า “ย่างหนอ” เมื่อเท้าจะเหยียบลงบนพื้นให้ภาวนาว่า “เหยียบหนอ” เหมาะกับผู้ที่มีจริตละเอียด ชอบนึกคิด อยากรู้อยากเห็น
การเดินในอิริยาบถปกติ
เป็นการเดินตามจังหวะธรรมดาโดยไม่ต้องภาวนาในทุก ๆ จังหวะการเคลื่อนไหวอย่างแบบแรก เพียงแค่กำหนดรู้ซ้ายและขวา เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการปฏิบัติแบบเรียบง่าย ไม่เน้นพิธีรีตอง
ส่วนรายละเอียดในการภาวนา ท่าเดิน และการวางมือจะแตกต่างกันไปในแต่ละสายการปฏิบัติหรือสำนักต่างๆ โดยทั่วไปแนะนำให้เดินตัวตรง ทอดสายตาไปที่พื้นเบื้องหน้าหรือจะมองตรงก็ได้ มักให้เดินด้วยความสำรวม ไม่ส่งเสียงดังเพราะต้องการให้ผู้ที่เดินจงกรมเกิดสมาธิขณะเดิน
จาก คอลัมน์เรื่องพิเศษ นิตยสารชีวจิต ฉบับ 378
บทความน่าสนใจอื่นๆ
เดิน ขึ้น-ลงบันได เร่งการเบิร์น ช่วยลดน้ำหนัก
เทคนิคเดินเร็ว ลดเสี่ยงโรคหัวใจ
